УҠЫУ‑УҠЫТЫУ ОКРУГТАРЫ

УҠЫУ‑УҠЫТЫУ ОКРУГТАРЫ, Рәсәйҙә бер нисә губернаның уҡыу йорттарынан урындағы идара системаһын ойошторған уҡытыу‑адм. бүлексәләр. “Халыҡ мәғарифының яҡынса ҡағиҙәләре”нә (1803) ярашлы булдырыла. 6 У.‑у.о. билдәле, 20 б. башында — 12. Университеттар эргәһендәге училище ком‑ттары, 1835 й. алып Халыҡ мәғарифы министрлығы ҡарамағында була. Эргәһендә попечителлек советтары, округ инспекторҙары, халыҡ уч‑щеларының губерна дирекциялары, губерна һәм өйәҙ училище советтары булған попечителдәр тарафынан идара ителә. 1918 й. бөтөрөлә.

Ырымбур губернаһы һәм Өфөг убернаһы — Ҡазан У.‑у.о., 1874 й. башлап Ырымбур У.‑у.о. инә, уның составында ш. уҡ Пермь губернаһы, Урал һәм Турғай өлкәләре була. Татар, башҡ., ҡаҙаҡ мәктәптәре инспекторы вазифаһы 1871 й. Ҡазан У.‑у.о. (беренсе инспектор — В.В.Радлов), 1875 й. ш. уҡ Ырымбур У.‑у.о. булдырыла (В.В.Катаринский). “Вестник Оренбургского учебного округа”, “Циркуляр по Оренбургскому учебному округу” (“Ырымбур уҡыу‑уҡытыу округы буйынса циркуляр”; 1875—1911) һ.б. нәшер ителә. Ырымбур У.‑у.о. идаралығы Ырымбур ҡ., 1907 й. алып Өфөлә урынлашҡан. Ҡазан У.‑у.о. попечителдәре: С.Я.Румовский (1803 й. алып), М.А.Салтыков (1812 й. алып), М.Л.Магницкий (1819 й. алып), М.Н.Мусин‑Пушкин (1827 й. алып), Н.И.Лобачевский (1845 й. алып), В.П.Молоствов (1847 й. алып), Ф.Ф.Ве- селаго (1857 й. май—нояб.), Е.А.Грубер (1857 й. алып), П.П.Вяземский (1859 й. алып), Ф.Ф.Стендер (1862 й. алып), П.Д.Шестаков (1865—83) һ.б.; Ырымбур У.‑у.о. попечителдәре: П.А.Лавровский (1874 й. алып), В.Н.Даль (1880 й. алып), Х.П.Сольский (1882 й. алып), Д.С.Михайлов (1885 й. алып), И.Я.Ростовцев (1889 й. алып), Н.Ч.Зайончковский (1904 й. алып), Н.А.Бобровников (1906 й. алып), А.В.Никитский (1908 й. алып), Ф.Н.Владимиров (1910 й. алып), Н.И.Тихомиров (1913 й. алып), В.А.Гордлевский (1917).

Әҙәб.: Памятная книжка Оренбургского учебного округа на 1910 год. Уфа, 1910.

Т.М.Әминев

Тәрж. Ә.Н.Аҡбутина