САРКИСОВ Александр Александрович

САРКИСОВ Александр Александрович (19.5.1936, Мәскәү ҡ. — 13.1.2019, Санкт Петербург ҡ.), конструктор. Техник фәндәр докторы (1991), профессор (1993). РФ-тың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1996). ӨНИ-не тамамлағандан һуң (1959) 100-сө почта йәшнигенең Тәжрибә‑конструкторлыҡ бюроһында (Өфө ҡ.) конструктор, бер үк ваҡытта 1978 й. алып ӨАИ-ла эшләй. 1983 й. башлап (өҙөклөк менән) Мәскәү ҡ.: СССР Авиация сәнәғәте министрлығының 3-сө баш идаралығында баш инженер–начальник урынбаҫары (1988 й. тиклем), 2004 й. алып “Сатурн” ҒПБ-нда генераль директор урынбаҫары – А.М.Люлька исемендәге фәнни-техник үҙәктә генераль конструктор–директор, 2006 й. – АЛ-55 программаһы генераль директоры. 1988–2003 йй. Санкт-Петербург ҡ.: В.Я.Климов исемендәге ҒПБ-нда генераль конструктор–генераль директор, бер үк ваҡытта 1990 й. башлап Санкт-Петербург техник университетының турбиналар төҙөү кафедраһы филиалы етәксеһе. Фәнни эшмәкәрлеге двигателдәр төҙөү менән бәйле. С. етәкселегендә диңгеҙҙә урынлаштырыла торған “Базальт”, “Гранит” ҡанатлы ракеталары өсөн реактив двигателдәр; Ил-114С, Ил-114Т, Ил-112, Ан-140 самолёттары өсөн турбиналы-винтлы двигателдәр; Ми-17, Ми‑24, Ми-28, Ка-32, Ка-50/52 вертолёттары, МиГ-29, МиГ-35 истребителдәре, өйрәнеү-күнекмә һәм төрлө тәғәйенләнештәге сит ил самолёттары өсөн овал турбиналы двигателдәр, шулай уҡ газ турбиналы ҡулайламалар өсөн вертолёт двигателдәре базаһында күсерелмәле газ турбиналы энергия сығанаҡтары һ.б. эшләнгән. Ленин премияһы (1984), Н.Е.Жуковский исемендәге (1994), В.Я.Климов исемендәге (1996), Э.О.Лоуренс исемендәге (1991, АҠШ) премиялар лауреаты. Октябрь Революцияһы (1971), Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1976) ордендары менән бүләкләнгән.

  Хеҙм.: Конструкции и проектирование авиационных газотурбинных двигателей. М., 1989 (авторҙ.).

А.Я.Нәҙершин

Тәрж. Р.Ғ.Ғилманов