АБДРАХМАНОВ Илдус Барый улы
АБДРАХМАНОВИлдусБарый улы (2.1.1942, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Ҡотой а.), химик-органик. БР ФА акад. (2002), химия ф. д‑ры (1990), проф. (1992). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1990). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1964) шунда уҡ эшләй. 1973 й. алып БДАУ‑ҙа дөйөм химия каф. мөдире, бер үк ваҡытта 1984 й. алып уҡыу‑уҡытыу эштәре, 1990—93 йй. — фәнни эштәр б‑са проректор; бер үк ваҡытта 1993 й. башлап Органик химия ин‑тында: 2005 й. тиклем фәнни эштәр б‑са дир. урынбаҫары һәм лаб. мөдире, 2003—13 йй. БР ФА‑ның Химик технология фәндәре бүлеге акад.-секретары. Фәнни эшмәкәрлеге Кляйзен ысулы б‑са ароматик аминдарҙың яңыса төркөмләнеүен комплекслы өйрәнеүгәһәм уның нигеҙендә фунгицид һәм гербицид активлыҡҡа эйә төрлө гетероциклик берләшмәләр (ш. иҫ. эллиптицин алкалоиды), үҫемлектәрҙеңүҫешен тиҙләтеүселәрҙе, антиоксиданттар, коррозия ингибиторҙары алыуҙың яңы препаратив ысулдарын уйлап табыуға бәйле. А. етәкс. дарыу сифатында ҡулланылған модификацияланған нуклеозидтарҙы табыуы ҡыйынлыҡ тыуҙырмаған тәбиғи моносахарид нигеҙендә синтезлау ысулдары, СПИД‑ҡа ҡаршы сит илдәрҙә билдәле препараттарҙың аналогтарын алыуҙың яңы схемалары эшләнә. 250‑нән ашыу фәнни хеҙмәт һәм 35 уйлап табыу авторы. Салауат Юлаев орд. м‑н бүләкләнгән (2016).
Хеҙм.: Cyclisierungder 2‑Сhloracetamidezu 2,5‑DiketopiperasinenundUntersuchungenzurHydrolysedieserheterocyclischenVerbindungen//Wissenschaft. Zeitschrift. XXII. Mathemat.—Natur. Reihe. Halle—Wittenberg, 1973 (авторҙ.).
Тәрж. Ғ.Ғ.Бикбаева
АБДРАХМАНОВИлдусБарый улы (2.1.1942, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Ҡотой а.), химик-органик. БР ФА акад. (2002), химия ф. д‑ры (1990), проф. (1992). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1990). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1964) шунда уҡ эшләй. 1973 й. алып БДАУ‑ҙа дөйөм химия каф. мөдире, бер үк ваҡытта 1984 й. алып уҡыу‑уҡытыу эштәре, 1990—93 йй. — фәнни эштәр б‑са проректор; бер үк ваҡытта 1993 й. башлап Органик химия ин‑тында: 2005 й. тиклем фәнни эштәр б‑са дир. урынбаҫары һәм лаб. мөдире, 2003—13 йй. БР ФА‑ның Химик технология фәндәре бүлеге акад.-секретары. Фәнни эшмәкәрлеге Кляйзен ысулы б‑са ароматик аминдарҙың яңыса төркөмләнеүен комплекслы өйрәнеүгәһәм уның нигеҙендә фунгицид һәм гербицид активлыҡҡа эйә төрлө гетероциклик берләшмәләр (ш. иҫ. эллиптицин алкалоиды), үҫемлектәрҙеңүҫешен тиҙләтеүселәрҙе, антиоксиданттар, коррозия ингибиторҙары алыуҙың яңы препаратив ысулдарын уйлап табыуға бәйле. А. етәкс. дарыу сифатында ҡулланылған модификацияланған нуклеозидтарҙы табыуы ҡыйынлыҡ тыуҙырмаған тәбиғи моносахарид нигеҙендә синтезлау ысулдары, СПИД‑ҡа ҡаршы сит илдәрҙә билдәле препараттарҙың аналогтарын алыуҙың яңы схемалары эшләнә. 250‑нән ашыу фәнни хеҙмәт һәм 35 уйлап табыу авторы. Салауат Юлаев орд. м‑н бүләкләнгән (2016).
Хеҙм.: Cyclisierungder 2‑Сhloracetamidezu 2,5‑DiketopiperasinenundUntersuchungenzurHydrolysedieserheterocyclischenVerbindungen//Wissenschaft. Zeitschrift. XXII. Mathemat.—Natur. Reihe. Halle—Wittenberg, 1973 (авторҙ.).
