БАСКАКОВ Николай Александрович

БАСКАКОВ Николай Александрович (9.3.1905, Вологда губернаһы Сольвычегодск ҡ. — 25.8.1996, Мәскәү ҡ.), тел белгесе. Филология фәндәре докторы (1951), профессор (1969). Төрөкмән ССР‑ының (1962), Ҡаҙаҡ ССР‑ының (1967), РСФСР‑ҙың (1967), Ҡарағалпаҡ АССР‑ының (1960) атҡаҙанған фән эшмәкәре. МДУ‑ны тамамлағандан һуң (1929) шунда уҡ төрки филологияһы кафедраһында эшләй. 1934 й. алып РСФСР‑ҙың Яңы алфавит ҮК, 1937 й. — СССР халыҡтары телдәре һәм яҙмаһы институты, 1950 й. — СССР ФА Тел ғилеме институтының (Мәскәү ҡ.) төрки телдәр секторы хеҙмәткәре. Фәнни хеҙмәттәре дөйөм төрки лингвистикаһы проблемаларына, хәҙерге төрки телдәр һәм уларҙың диалекттары үҫеше законлылыҡтарына арналған. Б. төрки телдәрҙең төрки халыҡтар үҫешенең төп осорҙарына бәйле яңы классификацияһын [“Төрки телдәрҙе өйрәнеүгә инеш” (“Введение в изучение тюркских языков”, 1969)]; төрки телдәрҙең грамматик төҙөлөшөнөң типологик характеристикаһын эшләй. Төрки телдәр лексикаһын өйрәнеү менән шөғөлләнә, башҡорт, бәшнәк, ҡырғыҙ, ҡыпсаҡ, тыва, хакас этнонимдары тураһында мәғлүмәттәрҙе үҙ эсенә алған тарихи-этимологик хеҙмәттәр серияһын ижад итә.

  Х е ҙ м.: Историко-типологическая характеристика структуры тюркских языков. М., 1975; Историко-типологическая морфология тюркских языков. М., 1979; Историко-типологическая фонология тюркских языков. М., 1988.

  Әҙәб.: С е в о р т я н Э.В. Н.А.Баскаков: К 70‑летию со дня рождения //Советская тюркология. 1975. №3; 90 лет Н.А.Баскакову: Сборник статей. М., 1997.

А.Ғ.Шәйхулов

Тәрж. Р.М.Шәрипова