БЕЙЕШЕВ Әкрәм Ғибат улы

БЕЙЕШЕВ Әкрәм Ғибат улы [16.4.1926, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны Туйөмбәт а. (БР‑ҙың Күгәрсен районы) — 2.10.2003, Өфө ҡ., тыуған ауылында ерләнгән], тел белгесе. Филология фәндәре кандидаты (1964). БР‑ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1998). МДУ‑ны тамамлаған (1956). 1957—86 йй. ТТӘИ‑лә эшләй (1970 й. алып башҡ. теленең аңлатмалы һүҙлеге секторы мөдире). Фәнни хеҙмәттәре башҡорт тел ғилеменең лексикографияһы, орфографияһы, топонимикаһы, фонетикаһына һ.б. өлкәләренә арналған. Б. башҡ. теленең аңлатмалы һүҙлеген төҙөүҙең фәнни принциптарын эшләй (ҡара: “Башҡорт теленең һүҙлеге”). Б. бер нисә хеҙмәте башҡорттарҙың тарихына һәм уларҙың батша хөкүмәтенең колониаль сәйәсәтенә ҡаршы көрәшенә арналған. “Ил аҙабы” (2007) тарихи романы авторы. Тыуған ауылындағы Зәйнәб Биишева музейы бинаһына Б. мемориаль таҡтаташ ҡуйылған (2013).

  Хеҙм.: Башҡорт халҡының тарихы һәм азатлыҡ өсөн көрәше: очерк. Өфө, 1993; “Первичные” долгие гласные в тюркских языках. Уфа, 1963; Башҡорт әҙәби теленең алфавиты һәм орфографияһы. Өфө, 2013.

М.В.Зәйнуллин

Тәрж. Р.М.Шәрипова