КИНЙӘКӘЕВ Әхтәм Рәхмәтулла улы

КИНЙӘКӘЕВ Әхтәм Рәхмәтулла улы (1.1.1922, БАССР‑ҙың Бәләбәй өйәҙе Бүздәк а., хәҙер БР‑ҙың Бүздәк районы Иҫке Бүздәк а., — 18.1.2017, Өфө ҡ.), тау инженеры‑геолог. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1991), геология‑минералогия фәндәре докторы (1966), профессор (1969). БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1982), БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2004). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. И.М.Губкин исемендәге Мәскәү нефть институтын тамамлағандан һуң (1951) шунда уҡ эшләй (өлкән ғилми хеҙмәткәр); 1955 й. алып ӨНИ‑лә; 1957 й. башлап Татарстан ҒТИ‑ның лаборатория етәксеһе; 1965 й. — И.М.Губкин исемендәге Мәскәү нефтехимия һәм газ сәнәғәте институтының Татар киске факультеты (Әлмәт ҡ.) деканы, 1969 й. — Гомель университетының геология һәм гидрогеология кафедраһы мөдире. 1973—2014 йй. БДУ‑ла (1988 й. тиклем геология һәм геоморфология кафедраһы мөдире). Фәнни эшмәкәрлеге палеозойҙың карбонат коллекторҙарын өйрәнеүгә бәйле. К. тарафынан скважиналарҙағы карбонат ҡатламдарҙы тикшереүҙең комплекслы ритмостратиграфик ысулы уйлап табылған, капиллярҙарҙа үҙгәреүсән гравитация ҡыры эффекттары билдәләнгән һәм уның нефть, газ ятыштары барлыҡҡа килеүенә йоғонтоһо нигеҙләнгән. К. ҡатнашлығында Башҡортостан атом электростанцияһы, Иштуған һыуһаҡлағысы төҙөлөшөнә геоэкологик экспертиза үткәрелгән, Асылыкүл тәбиғи паркын ойоштороу фәнни яҡтан нигеҙләнгән. 1‑се дәрәжә Ватан һуғышы (1985), 2 Ҡыҙыл Йондоҙ (1944) ордендары менән бүләкләнгән.

  Хеҙм.: Методы комплексного исследования нефтеносности карбонатных отложений. М., 1972; Эффекты переменного гравитационного поля в капиллярах. Уфа, 1997; Литостратиграфическая характеристика палеозоя платформенного Башкортостана в связи с перспективами открытия залежей углеводородов в карбонатных разрезах бездействующих скважин. Уфа, 2005.

М.А.Камалетдинов

Тәрж. Г.М.Ғәлиева