ҠЫЙЫШҠЫ, күл

ҠЫЙЫШҠЫ, Аксаков күле, Ағиҙел й. басс. күл, тәбиғәт ҡомартҡыһы (1965). Ҡырмыҫҡалы р‑ны Иҫке Ҡыйышҡы а. эргәһендә урынлашҡан. Күл өҫтө майҙаны яҡынса 0,2 км², оҙонлоғо 1,9 км, уртаса киңлеге 70 м (макс. — 120 м). Иҫке үҙән, неоген тоҡомдарында (балсыҡ, ҡом, ҡырсынташлыҡ) барлыҡҡа килгән, соҡоро дуға формаһында; төбө ҡомло‑ләмле. Тымыҡ күл, һыу кимәле күтәрелгәндә Ағиҙел м‑н тоташа. Туйыныуы ҡатнаш. Һыуы сөсө. Күл мезотрофлы. Төньяҡ‑көнсығыш яры — Ағиҙелдең 1‑се, төньяҡ‑көнбайыш яры 2‑се туғай өҫтө киртләсенән тора. Тирә‑яҡ ландшафына һыубаҫар туғай урмандары һәм болондары хас. Канада элодеяһы, сумған мөгөҙьяпраҡ, таръяпраҡ екән, үткер күрән, һары томбойоҡ, ялтыр һыу үләне һ.б. үҫә. Алабуға, карп, ҡорбан, опто, сабаҡ, суртан, табан балыҡһ.б. йәшәй. Исеме башҡ. телендәге “ҡыйыш” һүҙенән алынған. Ҡ. һәм уның тирә‑яғы С.Т.Аксаковтың әҫәрҙәрендә һүрәтләнгән.

Ә.А.Мулдашев

Тәрж. И.М.Япаров