МӘРЙЕНТАМЫР

МӘРЙЕНТАМЫР (Corallorhiza), әшәлсә һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 15 төрө билдәле, Евразияның һәм Төньяҡ Американың субарктик һәм уртаса бүлкәттәрендә таралған. Башҡортостанда теленгән М. үҫә. 10—25 см бейеклектәге ҡыҫҡа тармаҡлы итләс тамыр һабаҡлы һарғылт көрән төҫтәге күп йыллыҡ үлән. Япрағы еңсәгә тиклем редукцияға бирелгән. Сәскә эргәлегенең япраҡсалары һарғылт йәки йәшкелт аҡ төҫтә, ланцет; тышҡы әйләнәһенең өҫкө япраҡсаһы һәм эскеһенең 2 япраҡсаһы ҡалҡан рәүешендә. Сәскә эргәлегенең ирене оҙонса түңәрәк, оҙонайған ҡыуыш үҫентеһе юҡ, аҫҡы өлөшөндәөс көрәкле. Сәскәлеге — һалынҡы сәскәләрҙән торған һирәк суҡ. Июндә сәскә ата. Облигат микотроф. Дымлы шыршы, шыршы-аҡ шыршы, япраҡлы һәм ҡатнаш урмандарҙа үҫә. Башҡортостандың Урал алдында (Дыуан, Нуриман, Саҡмағош р‑ндары) һәм Башҡортостан (Көньяҡ) Уралында (Белорет, Учалы р‑ндары) үҫә. Составында алкалоидтар бар, халыҡ медицинаһында ҡулланыла. БР‑ҙың Ҡыҙыл китабына индерелгән. 

Ә.Х.Ғәлиева

Тәрж. Г.А.Миһранова