ТӘВКИЛЕВ Сәлимгәрәй Шәңгәрәй улы

ТӘВКИЛЕВ Сәлимгәрәй Шаһингәрәй улы [1805, Ырымбур губ. Бәләбәй өйәҙе Килем а. (БР‑ҙың Бүздәк р‑ны) — 2.1.1885, Өфө, Беренсе йәмиғ мәсете терр‑яһында ерләнгән], дин әһеле, Ырымбур мосолман диниә назараты мөфтөйө (1865—85). Тәвкилевтәр нәҫеленән. 1828—29 йй. рус‑төрөк һуғышында, 1830—31 йй. поляк ихтилалын баҫтырыуҙа ҡатнашыусы. 1826—33 йй. Павлоград гусар полкының штабс‑ротмистры. 1848—51 йй. Бөгөлмә өйәҙе дворянлығы башлығы. 1865 й. алып Өфө губерна төрмәләр попечителлеге ком‑ты директоры. 1852 й. хаж ҡыла. Мәхәллә руханиҙары м‑н Ырымбур мосолман диниә назараты араһындағы мөнәсәбәттәрҙе, мәсет һәм мәҙрәсәләр тотоуҙы, мосолман белеме биреү, һалым һалыу һәм хәйриә мәсьәләләрен көйләгән “Дин тотоу буйынса мосолмандарҙың хоҡуҡтары тураһында” закон проекты авторы (1867). Ырымбур мосолман диниә назаратына аҡса бирә, ҡарттар һәм мосолман малайҙары приютына ваҡыф итеп 2 мең дисәтинә ер тапшыра, мәсет һәм мәҙрәсәләргә хәйер бирә. 1‑се дәрәжә Изге Владимир, 1‑се, 2‑се, 3‑сө, 4‑се дәрәжә Изге Анна, 1‑се дәрәжә Изге Станислав орд., сит ил орд. м‑н бүләкләнгән.

Әҙәб.: А з а м а т о в Д.Д. Оренбургское магометанское духовное собрание в конце XVIII—XIX вв. Уфа, 1999.

Д.Д.Азаматов

Тәрж. Ә.Н.Аҡбутина