ТӨНЬЯҠ‑КӨНБАЙЫШ ИҠТИСАДИ ТӨБӘК
ТӨНЬЯҠ‑КӨНБАЙЫШ ИҠТИСАДИ ТӨБӘК, Башҡортостан Республикаһының Балтас, Борай, Краснокама, Ҡалтасы, Тәтешле, Яңауыл административ райондарын, Ағиҙел, Нефтекама, Яңауыл ҡҡ. берләштерә. Иҡтисади төбәктең майҙаны — 10187 км2 (БР майҙанының 7,1%‑ы). 2007 й. халыҡ һаны — 328,7 мең кеше (респ. халҡы һанының 8,1%‑ы), ш. иҫ. ауыл халҡы — 164,8 мең кеше, 1990—2002 йй. 7%‑ҡа артҡан (БР б‑са — 4,1%‑ҡа). Нефтекама сәнәғәт узелы тармаҡ структураһын һәм производствоһын махсуслаштырыуҙы билдәләй. Төбәктә БР иҡт. потенциалының 8,0%‑ы тупланған, респ. продукцияһының 11,1%‑ы етештерелә (иҡт. төбәктәр араһында сәнәғәт производствоһын үҫтереү кимәле б‑са 4‑се урынды биләй; ҡара: табл.): электр энергетикаһы өлөшө — 84,3%, еңел сәнәғәт— 28,2, машиналар эшләү һәм металл эшкәртеү — 9,2, яғыулыҡ сәнәғәте— 8,5, ағас эшкәртеү сәнәғәте— 5,3, төҙөлөш материалдары сәнәғәте— 2,2, аҙыҡ‑түлек сәнәғәте— 2,0, полиграфия сәнәғәте— 1,4, башҡа тармаҡтар өлөшө 6,4% тәшкил итә; респ. нефть‑газ сеймалының төп өлөшө сығарыла, автобустар һәм үҙбушатҡыстар, яһалма күн, ағас химияһы продукцияһы производствоһының бөтә күләме етештерелә. А.х. производствоһында файҙаланылған ауыл хужалығы ерҙәре һәм һөрөнтө ерҙәр (БР б‑са %‑тарҙа) 6,7 һәм 7,9; һыйыр малы — 2,3%, йылҡы — 10,9, сусҡа — 12,4, һарыҡ һәм кәзәләр 19,5% тәшкил итә. Дөйөм респ. а.х. продукцияһы күләменең 6,7%‑ы етештерелә: иген — 9,9%, картуф — 2,1, йәшелсә — 2,9, һөт — 9,0, йомортҡа — 3,3%. Мал һәм ҡош ите һатыу күләме дөйөм респ. күләменең 9,3%‑ын тәшкил итә. Автомобиль юлдарының оҙонлоғо — 596,8 км (дөйөм респ. 3%‑ы, БР‑ҙа 5-се урын). Төбәк өлөшөнә респ. торлаҡ фондының 7,6%‑ы тура килә.
Әҙәб.: Төньяҡ иҡтисади төбәк мәҡ. ҡарағыҙ.
М.Н.Иҫәнбаев
Тәрж. Ә.Н.Аҡбутина
БР‑ҙың Төньяҡ-Көнбайыш төбәгенең иҡтисади күрһәткестәре
Административ-территориаль берәмектәр |
Төп фондтар*, млн һум |
Торлаҡты сафҡа индереү**, дөйөм майҙандың м2 |
Оҙатылған тауар, башҡарылған эш һәм хеҙмәттәр күләме, млн һум |
А.х. производствоһы, млн һум |
Райондар |
|
|
|
|
Балтас |
1158,6 |
12079 |
357,3 |
1275,5 |
Борай |
1288,9 |
10614 |
278,2 |
1522,6 |
Ҡалтасы |
1259,6 |
7707 |
281,9 |
724,5 |
Краснокама |
1536,1 |
11897 |
2196,4 |
1079,7 |
Тәтешле |
1632,7 |
12957 |
987,8 |
1204,8 |
Яңауыл |
2133,7 |
29171 |
2809,5 |
1697,5 |
ш. иҫ. Яңауыл ҡ. |
1512,4 |
21442 |
2574,5 |
121,2 |
Ҡалалар |
|
|
|
|
Ағиҙел |
2611,0 |
6471 |
2195 |
33,5 |
Нефтекама |
10339,0 |
58509 |
1982 |
172,5 |
Бөтәһе |
21959,6 |
149405 |
28926,4 |
7710,6 |
БР б‑са бөтәһе |
1153973 |
1856800 |
836109 |
84947,8 |
*1.1.2008 й. төп фондтарҙың граждандар мөлкәтендә булған, “Газпром” ААЙ‑ның төп фондтарынан тыш тулы иҫәп хаҡы.
**Финанслауҙың бөтә сығанаҡтары иҫәбенә.
***Иҡтисади эшмәкәрлектең бөтә төрҙәре б‑са.