УРАЛ ИҠТИСАДИ ТӨБӘГЕ
УРАЛ ИҠТИСАДИ ТӨБӘГЕ, Башҡортостан Республикаһының Баймаҡ, Белорет, Сибай, Учалы ҡҡ., Баймаҡ, Белорет, Бөрйән, Йылайыр, Учалы, Хәйбулла, Әбйәлил административ райондарын берләштерә. Иҡтисади төбәктең майҙаны 40062 км2 (БР майҙанының 27,9%‑ы). 2007 й. халыҡ һаны 419,5 мең кеше (респ. халҡы һанының 10,4%‑ы), 1990– 2002 йй. халыҡ һаны 7,1%‑ҡа артҡан (БР б‑са — 3,6%-ҡа). Төбәктә тулайым төбәк продуктының 6,3%‑ы тупланған, респ. сәнәғәт продукцияһының 5,9%‑ы етештерелә (иҡт. төбәктәр араһында сәнәғәт етештереүҙе үҫтереү кимәле б‑са 5‑се урынды биләй; ҡара: табл.): төҫлө металлургия өлөшө — 96,9%, ҡара металлургия — 90,5, төҙөлөш материалдары сәнәғәте — 11,2, ағас эшкәртеү сәнәғәте — 6,6, аҙыҡ‑түлек сәнәғәте — 3,8, электр энергетикаһы — 3,1, машиналар эшләү һәм металл эшкәртеү — 1,2% тәшкил итә. Ауыл хужалылғы ерҙәре (БР б‑са %‑тарҙа) — 18,5, ш. иҫ. һөрөнтө ерҙәр — 12,7; һыйыр малы — 2,8%, йылҡы — 22,0, сусҡа — 11,1, һарыҡ һәм кәзәләр — 23,6% тәшкил итә. Дөйөм респ. а.х. продукцияһы күләменең 10,5%‑ы етештерелә: иген — 13,4%, картуф — 4,0, асыҡ грунттағы йәшелсә — 12,9, һөт — 14,0, йомортҡа — 15,7%; мал һәм ҡош ите һатыу респ. һатылғандың 13,8%‑ын тәшкил итә. Төҙөлөш эштәре күләме — 3,4%, ваҡлап һатыу сауҙаһы һәм йәмәғәт туҡланыуы — ярашлы 5,5 һәм 5,8, халыҡҡа түләүле хеҙмәт күрһәтеү — 5,1, бәләкәй эшҡыуарлыҡ продукцияһы 5,7% тәшкил итә. Автомобиль юлдарының оҙонлоғо 1604,3 км (дөйөм респ. күләменең 8,2%‑ы; БР б‑са 2‑се урын). Төбәк өлөшөнә респ. торлаҡ фондының 11,1%‑ы тура килә.
Әҙәб.: И с я н б а е в М.Н. Экономические подрайоны Республики Башкортостан: приоритетные направления социально-экономического развития. Уфа, 2008.
М.Н.Иҫәнбаев
Тәрж. Ә.Н.Аҡбутина
БР Урал иҡтисади төбәгенең иҡтисади күрһәткестәре (2007)
Административтерриториаль берәмектәр |
Төп фондтар*, млн һум |
Торлаҡты сафҡа индереү**, дөйөм майҙандың м2 |
Оҙатылған тауар, башҡарылған эш һәм хеҙмәттәр күләме, млн һум |
А.х. производствоһы, млн һум |
Райондар |
|
|
|
|
Әбйәлил |
2353,6 |
23346 |
713,4 |
1774,8 |
Баймаҡ |
2855,4 |
17612 |
1018,0 |
2554,1 |
ш. иҫ. Баймаҡ ҡ. |
2014,9 |
8708 |
512,8 |
111,2 |
Белорет |
8257,7 |
22685 |
14712,9 |
827,4 |
ш. иҫ. Белорет ҡ. |
6642,1 |
12085 |
14274,4 |
81,7 |
Бөрйән |
626,4 |
10600 |
81,9 |
491,8 |
Йылайыр |
632,1 |
7515 |
98,7 |
706,5 |
Учалы |
8225,3 |
28027 |
13568,3 |
1773,6 |
ш. иҫ. Учалы ҡ. |
7090,1 |
19942 |
12824,3 |
109,0 |
Хәйбулла |
2196,2 |
19913 |
993,2 |
1627,3 |
Ҡалалар |
|
|
|
|
Сибай |
4422,3 |
23935 |
6211,2 |
185,2 |
Бөтәһе |
29569,0 |
153633 |
37397,6 |
9940,7 |
БР б‑са бөтәһе |
1153973,0 |
1856800 |
836109,0 |
84947,8 |
*1.1.2008 й. төп фондтарҙың граждандар мөлкәтендә булған, “Газпром” ААЙ‑ның төп фондтарынан тыш тулы иҫәп хаҡы.
**Финанслауҙың бөтә сығанаҡтары иҫәбенә.
***Иҡтисади эшмәкәрлектең бөтә төрҙәре б‑са.