Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

ЧЕТВЕРИКОВ Борис Дмитриевич

Просмотров: 436

ЧЕТВЕРИКОВ Борис Дмитриевич, Четвериков Дмитрий (20.6. 1896,Уральскҡ. — 17.3.1981, Ленинград), яҙыусы. М.В.Авдеевтың ейәне. Өфө ир балалар гимназияһын тамамлаған (1917). Тәүге әҫәрҙәрен гимназияла уҡыған йылдарҙа “Мозаика” әҙәби йыйынтығында һәм “Уфимские губернские ведомости” гәз. баҫтыра. “Зәңгәр йылға” (“Голубая река”; 1933), “Эшлекле кешеләр” (“Деловые люди”; 1938) романдары, “Иртә” (“Утро”), “Ҡояшҡа ҡаршы” (“Навстречу Солнцу”; икеһе лә — 1967), “Тормошто данлау” (“Во славу жизни”; 1971) романдарын үҙ эсенә алған трилогия, “Туҡ ер” (“Сытая земля”; 1924), “Ал ҡыҙыл көндәр” (“Малиновые дни”; 1927) хикәйәләр һәм повестар йыйынтыҡтары, “Уйсан ҡайындар иле” (“Страна задумчивых берёз”; 1967) шиғырҙар йыйынтығы һ.б. авторы. Ч. ижадына жанрҙарҙың һәм темаларҙың төрлөлөгө, хәҙ. заман м-н бәйләнеш хас. Башҡорт темаһы Ч. байтаҡ әҫәрҙәрендә сағылыш тапҡан. “Күк һыйыр ите” (“Синяя говядина”; 1927) повесында Өфө ир балалар гимназияһы уҡыусыларының көндәлек тормошо, “Ҡалай фәрештә” (“Жестяной ангел”; 1922) хикәйәһендә Өфө ҡатын-ҡыҙҙар монастыры послушницаларының тормошонда революциянан (1917) һуң булған үҙгәрештәр күрһәтелгән. Әхлаҡи һайлау проблемаһына “Фатима” (1927) һәм “Туғандар” (“Братья”; 1957) хикәйәләре арналған. Ч. бер нисә тапҡыр Өфөгә килгән, 1944 й. К.А.Тимирязев ис. Башҡорт пед. ин-тында уның ижади кисәһе ойошторолған. Башҡортостанға барып ҡайтыу тәьҫораттары “Күрешеү” (“Свидание”; 1959) хикәйәһенең, “Һаумы, Өфө!” (“Здравствуй, Уфа!”), “Дала” (“Степь”) һ.б. шиғырҙарының нигеҙенә ятҡан. Ғүмеренең һуңғы йылдарында Ч. “Һуҡмаҡтар-юлдар” (“Стёжки-дорожки”; 1—4-се китаптар, нәшер ителмәгән; 5-се китап, 1991) иҫтәлектәре өҫтөндә эшләй. “Ил гиҙеүҙәр” исемле 2-се китабына Ч. Башҡортостанда үткән бала һәм үҫмер сағына арналған фрагмент инә [өҙөк “Башҡортостан урыҫ әҙәбиәтендә” (“Башкирия в русской литературе”; 4-се том, 1997) китабында баҫылған].

Әҫәрҙ.: Уфимские зори: повести и рассказы. Уфа, 1977.

Әҙәб.: Башкирия в русской литературе. Т.5. Уфа, 1968; Рахимкулов М.Г. Любовь моя — Башкирия. Уфа, 1985.

Тәрж. Р.Ә.Сиражитдинов

Дата публикации: 10.10.2019
Дата последнего обновления публикации: 12.11.2019