ХАЛИҠОВ Ғабдулхаҡ Әбйәлил улы
ХАЛИҠОВ Ғабдулхаҡ Әбйәлил улы [9.2.1931, БАССР-ҙың Красноусол р-ны Ҡормантау а. (БР-ҙың Ғафури р-ны) – 30.9.2007, Өфө], инженер-механик. БР ФА-ның мөхбир ағзаһы (1991), техник ф. д-ры (1971), проф. (1972). БАССР-ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1979). ӨНИ-не (1956), Удмурт ун-тын (Ижевск, 1979) тамамлаған. 1956—57 йй. “Октябрьскнефть” нефть промыслалары идаралығында, 1962—72 йй. һәм 1984—91 йй. Ҡаҙаҡ политехник ин-тында (Алма-Ата) эшләй. 1973 й. алып (өҙөклөк м-н) БДУ-ла уҡыта: теоретик механика һәм гидродинамика каф. (1983 й. тиклем), 1991—98 йй. физик гидродинамика каф. мөдире, бер үк ваҡытта 1992—93 йй. физика ф-ты деканы. Фәнни тикшеренеүҙәре йылылыҡ, масса күсереү теорияһын үҫтереүгә, тирә‑яҡ мөхитте һаҡлау проблемаларына, минераль ресурстарҙы комплекслы үҙләштереүгә арналған. Х. тарафынан сиктәре күсеп йөрөгән өлкәләрҙә параболик типтағы тигеҙләмәләрҙе һәм йылы үткәреүсәнлектең квазиһыҙыҡлы тигеҙләмәләрен яҡынса сисеү ысулдары табылған; газ гидраттарын диссоциациялау, ҡатламдарҙағы нефтте локаль рәүештә газһыҙландырыу һ.б. моделдәр әҙерләнгән; Ерҙең локаль квазипотенциаль ҡырҙары һәм квазипотенциалдар суперпозицияһының үҙсәнлеге асылған. 400-гә яҡын фәнни хеҙмәт һәм 35 уйлап табыу авторы.
Хеҙм.: Термоэрозия дисперсных пород. М., 1982 (авторҙ.); Газовые методы интенсификации нефтедобычи. М., 1997; Проблемы освоения нефтегазовых ресурсов. Уфа, 1999 (авторҙ.).
И.Л.Хәбибуллин
Тәрж. Р.Ғ.Ғилманов
