ХАЛЬКОЗИН

ХАЛЬКОЗИН (гр.chalkos — баҡыр), баҡыр ялтырауығы, сульфидтар класы минералы, Cu₂S. Составына көмөш, тимер һ.б. ҡушылмалар инә. Кристалдары пластинка, ҡыҫҡа призма формаһында, дипирамидаль, алты ҡырлы ҡушылмалары осрай. Агрегаттары үтә ваҡ бөртөклө, бөрсөктәр. Төҫө ҡарағусҡыл һоро, металл кеүек ялтыр. Ҡатылығы 2,5—3; тығыҙлығы 5780 кг/м³.

Мурт, электр үткәрә. Х. сәнәғәт тупланмалары баҡыр ятҡылыҡтарының окисланыу зоналарына бәйле. Окисланғанда куприт, малахит, азурит, саф баҡыр м-н алмашына. БР-ҙа Х. — баҡыр колчеданы ятҡылыҡтарын икенсел сульфидтар м-н байыҡтырыу ярым зонаһының типик минералы, баҡырлы ҡомташтарҙың төп минералдарының береһе.

В.Н.Никонов

Тәрж. Э.М.Юлбарисов