ШӘЙХУЛОВ Алмас Ғәлимйән улы

ШӘЙХУЛОВ Алмас Ғәлимйән улы (25.10.1945, БАССР‑ҙың Туймазы районы Туймазы эшселәр ҡсб, хәҙер Туймазы ҡ., — 6.1.2022, Өфө ҡ.), тел белгесе. Филология фәндәре докторы (2001). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2011). БДУ‑ны тамамлаған (1970). 1964 й. алып Туймазы районының Түбәнге Бишенде 8 йыллыҡ мәктәбендә, 1970—72 йй. 7‑се Туймазы урта мәктәбендә уҡыта. 1975—2022 йй. БДУ‑ла эшләй: 2009 й. алып татар филологияһы кафедраһы мөдире, 2021 й. — баш ғилми хеҙмәткәр. Фәнни эшмәкәрлеге Урал‑Волга буйы төрки телдәренең тарихи фонетикаһына, сағыштырма‑тарихи грамматикаһына һәм лексикаһына, алтаистикаға, ностратикаға, ономасиологияға, этимологияға, антропонимикаға һәм топонимикаға арналған. “Төрки телдәрҙең сағыштырма һүҙлеген” (2 томда, 1991; төрөк телендә), “Төрөк‑татар‑башҡорт‑урыҫ һүҙлеген” (2014) төҙөүселәрҙең береһе. 1987—2022 йй. “Волга‑Кама‑Урал этнолингвистик төбәгенең төрки, монгол, фин‑уғыр һәм һинд‑европа (славян) халыҡтарының рухи мәҙәниәте” вуз‑ара ғилми‑тикшеренеү лабораторияһы етәксеһе.

Хеҙм.: Идеографическая парадигматика односложных корней и основ в лексической системе кыпчакских языков Урало‑Поволжья (опыт синхронической и диахронической характеристики). Уфа, 1999; Лингвокультурологическая картина мира как составляющая истории становления тюркоязычных народов Урало‑Поволжья в контексте золотоордынской цивилизации (на материале исторической лексики: аспекты типологических и генетически контактных связей). Уфа, 2013.

Тәрж. Р.Ә.Сиражитдинов