ЭЙГЕНСОН Александр Сергеевич
ЭЙГЕНСОН Александр Сергеевич (15.7.1912, Кубань өлк. Армавир а. — 4.4.1999, Өфө), химик‑технолог. Техник ф. канд. (1949). БАССР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1966), СССР‑ҙың почётлы нефтехимигы (1976). Әзербайжан индустриаль ин‑тын тамамлаған (Баҡы, 1935). 1932 й. алып Баҡы ҡ. эшләй: нефть эшкәртеү з‑дтарында, 1935 й. башлап Әзербайжан нефть ҒТИ‑нда, бер үк ваҡытта 1938 й. алып Әзербайжан индустриаль ин‑тында уҡыта; 1941 й. — П.А.Джапаридзе ис. НЭЗ‑да баш инженер. 1943 й. — Краснокамск НЭЗ‑ы дир. (Молотов өлк.), 1946 й. апр.—сент. СССР Көнсығыш райондары нефть сәнәғәте министрлығының көнсығыш райондарҙа нефть эшкәртеү б‑са Баш идаралығында техник бүлек нач. урынбаҫары (Мәскәү). 1946 й. аҙ. алып 417‑се з‑дтың үҙәк лаб. нач. (Черниковск ҡ.), 1947 й. — Өфө нефть сәнәғәте ҒТИ‑нда баш технолог, фәнни эштәр б‑са дир. урынбаҫары, бер үк ваҡытта ӨНИ‑лә уҡыта, 1954 й. башлап Өфө НЭЗ‑ында баш инженер. 1956—76 йй. (өҙөклөк м‑н) үҙе ойошторған Башҡ‑н нефть эшкәртеү ҒТИ‑нда директор. 1959—63 йй. Башҡ‑н ХХС‑ының техник идаралыҡ начальнигы. Э. ҡатнашлығында респ. химия һәм нефтехимия комплексын үҫтереү программаһы төҙөлгән. Илдә тәүгеләрҙән көкөртлө нефтте, ш. иҫ. уларҙың юғары т‑рала ҡайнаған дистилляттарын, тәрән эшкәртеүҙең технологик алымдары эшләнгән, Волга буйы, Көнбайыш Урал, Көнбайыш Себер нефттәре классификацияһы аныҡланған. 300 фәнни хеҙмәт һәм 30 уйлап табыу авторы. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1971), “Почёт Билдәһе” (1952, 1955) орд. м‑н бүләкләнгән.
Хеҙм.: Закономерности компонентно‑фракционного состава и химических характеристик пластовых и резервуарных нефтей. Томск, 1986 (авторҙ.); Опыт генетической интерпретации закономерностей состава природных углеводородных систем. Томск, 1991.
М.М.Әхмәтов
Тәрж. Р.Ғ.Ғилманов
