ЯЛАН ЗАКАЗНИГЫ
ЯЛАН ЗАКАЗНИГЫ, зоол. заказник. Дүртөйлө р‑ны Әңгәсәк а. төньяҡ‑көнбайышҡа табан 1 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. уң яр буйында урынлашҡан. Майҙаны — 3,9 мең га, терр‑яһының 70,1%‑ын урман, 9,0%‑ын һаҙлыҡ ҡаплаған. Заказникта тәбиғәт ҡомартҡыһы булып торған Ҙур Ялан күле ята. Рельефы һыубаҫар туғайҙарҙан, уйһыулыҡтарҙан ғибәрәт. Йүкә, йыла, ҡарама, саған, уҫаҡ һ.б. ҡатыш аҡшыршы, имән, ҡайын, ҡарағай, ҡарағас һәм шыршы үҫкән ылыҫлы һәм ҡатнаш урмандар таралған. Я.з. терр‑яһында үҫемлектәрҙең БР‑ҙың Ҡыҙыл китабына индерелгән һирәк төрҙәре үҫә: Литвинов торна борсағы, өсҡалаҡ күк көпшә, сатырлы ҡышһөйәр, һары күбәләк сәскәһе, шифалы бесәй үләне һ.б. Аҡ ҡуян, аҫ, ҡабан, себер ҡоралайы, үр ҡуяны, һеләүһен, ябай төлкө, ҡашҡабаш, ҡор, сытырҙаҡ сөрәгәй, тартай, һаҙғыраҡ сөрәгәй, һуна өйрәк һ.б. йәшәй. Заказникта БР‑ҙың Ҡыҙыл китабына ингән ҡама, ялман, алаҡаҙ, ҡаңғылдаҡ аҡҡош, мөн шөгөр, ышылдаҡ аҡҡош, быуа тәлмәрйене һ.б., ш. уҡ БР‑ҙың һәм РФ‑тың Ҡыҙыл китаптарына индерелгән йофар, бөркөт, көйөлдө, ҡарағош, ҡом һайыҫҡаны һ.б. осрай. 1963 й. йофар һ.б. һунар йәнлектәре һәм һирәк осраған хайуан төрҙәре популяцияһын һаҡлау һәм тергеҙеү маҡсатында ойошторола.
Л.А.Едрёнкина
Тәрж. Р.Ғ.Ғилманов
