Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ЕР ӨҪТӨ ҺЫУҘАРЫ

ЕР ӨҪТӨ ҺЫУҘАРЫ, Ер өҫтөндә төрлө һыу объекттары (боҙлоҡ, быуа, йылға, күл, ҡар ҡатламы, һаҙлыҡ, һыуһаҡлағыс һ.б.) рәүешендә даими йәки ваҡытлыса булған, һәр ваҡыт яңырып...

ЕР РЕФОРМАЛАРЫ

ЕР РЕФОРМАЛАРЫ, ер биләү һәм ерҙе файҙаланыу мөнәсәбәттәре системаһын үҙгәртеү. Башҡорттарҙа ер биләү, файҙаланыу һәм уның м‑н эш итеү аҫабалыҡ хоҡуғы нигеҙендә формалашҡан....

ЕР СӘЙӘСӘТЕ

ЕР СӘЙӘСӘТЕ, дәүләттең ер мөнәсәбәттәре өлкәһендәге эшмәкәрлеге. Башҡорттарҙың ер мөнәсәбәттәрен дәүләт тарафынан көйләү 13 б. барып тоташа: Алтын Урҙа хакимдары башҡорттарға...

ЕР ТЕТРӘҮ

ЕР ТЕТРӘҮ, ер ҡабығының йәки мантияның өҫкө өлөшөнөң ҡапыл шыуыуы һәм өҙөлөүе һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килгән һәм ҙур араларға күскән ер аҫты тетрәүе һәм ер өҫтө тирбәлеүе....

ЕР ТОҠОМДАРЫН ЗОНД МЕНӘН ТИКШЕРЕҮ

ЕР ТОҠОМДАРЫН ЗОНД МЕНӘН ТИКШЕРЕҮ, тупраҡтың арауыҡта үҙгәреүен, составын һәм үҙенсәлектәрен тиҙ баһалау ысулы (экспрессысул). Зонд (башы конус формаһындағы стержень...

ЕР ТОҠОМОН ӨЙРӘНЕҮ ҒИЛЕМЕ

ЕР ТОҠОМОН ӨЙРӘНЕҮ ҒИЛЕМЕ, инженерлыҡ геологияһының ер тоҡомон бина һәм ҡоролма фундаменттарының нигеҙе сифатында, ер өҫтөндәге ҡоролмаларҙы төҙөгәндә материал,...

ЕР ТӨҘӨЛӨШӨ

ЕР ТӨҘӨЛӨШӨ, ерҙе файҙаланыуҙы өйрәнеү һәм тәртипкә һалыу саралары системаһы. Геодезия һәм картография эштәрен, тупраҡ, геоботаника һ.б. б‑са тикшеренеүҙәрҙе һәм эҙләнеүҙәрҙе,...

ЕР ҮЛСӘҮ УЧИЛИЩЕҺЫ

ЕР ҮЛСӘҮ УЧИЛИЩЕҺЫ, ерҙәрҙе ыҙанлау һәм ер төҙөлөшө б‑са белгестәр әҙерләү өсөн урта махсус уҡыу йорто. 1877 й. Ырымбур ҡ. асыла, 1879 й. Өфөгә күсерелә. Игенселек министрлығы...

ЕР ФОНДЫ

ЕР ФОНДЫ, адм.‑терр. берәмектәрҙең һәм хужалыҡ итеүсе субъекттарҙың юридик яҡтан рәсмиләштерелгән сиктәре эсендәге барлыҡ ерҙәр. 2001 й. 25 окт. төҙөлгән РФ Ер кодексына...

ЕР ХОҠУҒЫ

ЕР ХОҠУҒЫ, ерҙе һөҙөмтәле файҙаланыуҙы һәм һаҡлауҙы тәьмин итеү, тәбиғи мөхитте һаҡлау һәм яҡшыртыу, ерҙә хужалыҡ итеүҙең бөтә формаларын үҫтереүгә ҡулай шарттар...

ЕР ЭШКӘРТЕҮ

ЕР ЭШКӘРТЕҮ, үҫтереләсәк а.х. культуралары өсөн уңайлы шарттар тыуҙырырға булышлыҡ иткән тупраҡҡа механик тәьҫир итеү алымдары. Е.э. — агротехниканың бер өлөшө, тупраҡтың...

ЕР ЭШКӘРТЕҮ ҠОРАЛДАРЫ

ЕР ЭШКӘРТЕҮ ҠОРАЛДАРЫ. Башҡорттар, ғәҙәттә, ер эшкәртеү һәм уңыш йыйыу өсөн ҡул (кәтмән, көрәк, тырма, салғы, ураҡ һ.б.) һәм ат егеүле (һабан, һуҡа, тырма һ.б.) эш ҡоралдары...

ЕР ЭШКӘРТЕҮГӘ БӘЙЛЕ ЙОЛАЛАР

ЕР ЭШКӘРТЕҮГӘ БӘЙЛЕ ЙОЛАЛАР, ер эштәрен үтәүгә (ҡара: Игенселек) тап килтерелгән традицион йолалар. Башҡорттарҙың Е.э.б.й. шартлы рәүештә 2 төркөмгә бүленә: беренсеһе —...

ЕР-ҺЫУ ХАЙУАНДАРЫ

ЕР-ҺЫУ ХАЙУАНДАРЫ, амфибиялар (Amphibia), умыртҡалылар класы. Е.‑һ.х. онтогенезында һыу ҡарышлауығы стадияһы һаҡланған; һыу мөхите м‑н бәйләнеш күпселек төрҙәрҙең өлкән...

ЕРӘНСӘ СӘСӘН

ЕРӘНСӘ СӘСӘН, башҡ. халыҡ шағир-импровизаторы. Е.с. тормошо т-да документаль сығанаҡтар һаҡланмаған. Уның исеме “Ерәнсә сәсән”, “Бәндәбикә менән Ерәнсә сәсән” һ.б....

ЕРГӘН УРТА МӘКТӘБЕ

ЕРГӘН УРТА МӘКТӘБЕ, Мәләүез р‑ны. 1877 й. башланғыс 2 класлы халыҡ уч‑щеһы булараҡ асыла, 1918 й. алып 1‑се баҫҡыс мәктәп, 1937 й. — тулы булмаған урта мәктәп, 1940 й. хәҙ. статусын...

ЕРГӘН, Мәләүез р‑нындағы ауыл

ЕРГӘН, Мәләүез р‑нындағы ауыл, Ергән а/с үҙәге, т. юл станцияһы. Район үҙәгенән Т. 31 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында, Куйбышев т. юлында (Дим—Мораптал участкаһы), Өфө—...

ЕРГИН Юрий Викторович

ЕРГИН Юрий Викторович (16.6.1940, Мәскәү ҡ.), журналист, физик. Физика‑математика фәндәре кандидаты (1966). БР‑ҙың атҡаҙанған мәғариф хеҙмәткәре (2017), РФ‑тың почётлы юғары...

ЕРҘӘ ҺИРӘК ЭЛЕМЕНТТАР

ЕРҘӘ ҺИРӘК ЭЛЕМЕНТТАР, Д.И.Менделеев периодик системаһының III төркөмөнә ҡараған 17 химик элемент (скандий, иттрий, лантан, еңел лантаноидтар — церий, празеодим, неодим,...

ЕРҘӘРҘЕ ЯҢЫРТЫУ

ЕРҘӘРҘЕ ЯҢЫРТЫУ, деградацияға бирелгән ерҙәрҙең (ҡара: Тупраҡтың боҙолоуы) уңыш биреүсәнлеген һәм иҡт. ҡиммәтен яңынан тергеҙеү, тирә-яҡ мөхит шарттарын яҡшыртыу б‑са...