Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ВОЛОСТНОВКА, Күгәрсен р‑нындағы ауыл

ВОЛОСТНОВКА, Күгәрсен р‑нындағы ауыл, Волостновка а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 30 км һәм Мәләүез т. юл ст. К.‑Көнс. табан 36 км алыҫлыҡта Мәнеү й. (Ағиҙел й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 43 кеше; 1920 — 491; 1939 — 372; 1959 — 368; 1989 — 447; 2002 — 491; 2010 — 423 кеше. Урыҫтар,...

ВОЛОШИН Александр Иосифович

ВОЛОШИН Александр Иосифович (18.5.1959, Өфө), физик‑химик. Химия ф. д‑ры (1997). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1981) Органик химия ин‑тында эшләй (1998 й. алып төп ғилми хеҙм‑р). 2003 й. башлап “ЮКОС тикшеренеүҙәр һәм уйлап табыуҙар үҙәге” ЯСЙ‑нда (Мәскәү), 2005 й. — “Юганск нефтегаз — Өфө ғилми-тикшеренеү...

ВОЛОШИН Николай Дмитриевич

ВОЛОШИН Николай Дмитриевич (15.5.1935, БАССР‑ҙың Хәйбулла р‑ны Әлебай а.), инженер‑технолог. Техник ф. д‑ры (1984). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1962) шунда уҡ эшләй (1975—77 йй. киске ф‑т деканы). 1984 й. алып БДУ‑ла дөйөм химик технология һәм аналитик химия каф. мөдире, 1986 й. башлап Днепродзержинск...

ВОЛЬНО-СУХАРЕВ, Өфө р-нындағы ауыл

ВОЛЬНО‑СУХАРЕВ, Өфө р‑нындағы ауыл, Николаевка а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 38 км алыҫлыҡта Нөрлө й. (Ҡармасан й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 980 кеше; 1920 — 910; 1939 — 500; 1959 — 191; 1989 — 130; 2002 — 146; 2010 — 177 кеше. Урыҫтар, татарҙар йәшәй (2002)....

ВОЛЬСКИЙ Владимир Казимирович

ВОЛЬСКИЙ Владимир Казимирович (11.5.1877, Тамбов ҡ. — 4.10.1937), революция хәрәкәте эшмәкәре. Дворяндарҙан. 1905 й. алып Социал‑революционерҙар партияһы ағзаһы. 1897— 1916 йй. ҡулға алыуҙарға һәм һөргөнгә дусар ителә. 1918 й. майында Социал‑революционерҙар партияһы тарафынан Волга буйына большевиктарға...

ВОЛЬФ Михаил Борисович

ВОЛЬФ Михаил Борисович (27.7.1903, Санкт‑Петербург ҡ. — 21.9.1987, Өфө ҡ.), химик‑технолог. Химия фәндәре кандидаты (1937). БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1973). Ленинград политехник институтын тамамлағандан һуң (1927) Баҡы ҡ. эшләй: В.Стуруа исемендәге крекинг заводында, 1929 й. алып...

ВОПИЛОВ Павел Петрович

ВОПИЛОВ Павел Петрович (1878— ?), Ырымбур губернаһынан 2‑се Дәүләт думаһы (1907) депутаты. Казактарҙан. Ырымбур казак ғәскәрендә хеҙмәт итә. Троицк өйәҙе Уштаған ҡасабаһының казак мәктәбе уҡытыусыһы. Думала кадеттар фракцияһы ағзаһы. Артабанғы яҙмышы билдәһеҙ. Д.А.Сафонов Тәрж. Д.К.Үзбәков...

ВОРОБЬЁВ Виктор Васильевич

ВОРОБЬЁВ Виктор Васильевич (25.6.1939, Павловский Посад ҡ. — 9.10.1991, Өфө ҡ.), тау инженер‑геологы. РСФСР‑ҙың атҡаҙанған геологы (1990). Төньяҡ Осетия тау‑металлургия институтын тамамлағандан һуң (Орджоникидзе ҡ., 1962) “Башкиргеология” ПБ‑нда эшләй: Переволочан геологик разведка экспедицияһы геологы,...

ВОРОБЬЁВ Владимир Иванович

ВОРОБЬЁВ Владимир Иванович (28.9.1946, Ҡытаутамаҡҡ.), тренер. Шайбалы хоккей б‑са СССР‑ҙың (1991), РСФСР‑ҙың (1985) атҡ. тренеры, СССР‑ҙың спорт мастеры (1974). БР‑ҙың атҡ. физик культура хеҙм‑ре (1998). Салауат Юлаев исемендәге спорт клубы командаһы өсөн уйнай (1969—75). “Шахтёр кубогы” халыҡ‑ара турниры...

ВОРОБЬЕВ Николай Алексеевич

ВОРОБЬЕВ Николай Алексеевич (28.11.1913, Пермь губ. Фроловка а. — 13.4.2000, Мәскәү), хужалыҡ эшмәкәре. Соц. Хеҙмәт Геройы (1964). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Томск индустриаль ин‑тын тамамлағандан һуң (1939) “Союзнефтепровод” тресында эшләй: Грозный контораһында, 1946 й. алып Армавир участкаһында, 1949...

ВОРОБЬЁВ Николай Фёдорович

ВОРОБЬЁВ Николай Фёдорович (2.8.1904, Владимир губ. Иваново-Вознесенск ҡ. — 21.3.1976, Өфө), невролог. Мед. ф. канд. (1941). БАССР‑ҙың атҡ. табибы (1957), БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1964), СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1948). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Пермь ун‑тын тамамлағандан һуң (1930) Силәбе...

ВОРОБЬЁВ, Краснокама р‑нындағы ауыл

ВОРОБЬЁВ, Краснокама р‑нындағы ауыл, Мүзәк а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 9 км һәм Нефтекама т. юл ст. Көнб. табан 0,5 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 297 кеше; 1920 — 442; 1939 — 324; 1959 — 281; 1989 — 160; 2002 — 130; 2010 — 214 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп, китапхана бар....

ВОРОБЬЁВКА, ауыл, Черниковка ҡасабаһы эсендә

ВОРОБЬЁВКА, ауыл, 20 б. 30‑сы йй. аҙағынан Черниковка ҡасабаһы (ҡара: Черниковск) эсендә. Ауылға 1889 й. Өфө өйәҙендә урыҫ крәҫтиәндәре Воробьёвский (Берёзовский) яңы ауылы булараҡ нигеҙ һала. 1896 й. 8 йортта 58 кеше йәшәгән. Игенселек м‑н шөғөлләнгәндәр. 1906 й. В. мөгәзәй теркәлгән. Халҡы: 1906 й. —...

ВОРОНИН Анатолий Васильевич

ВОРОНИН Анатолий Васильевич (15.1.1937, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ районы Покровка‑Озерки а.), инженер- энергетик. Техник ф. канд. (1995). БР- ҙың атҡ. химигы (1995), СССР‑ҙың химия сәнәғәте отличнигы (1986). СДПИ- ны (1960), Сыуаш ун‑тын (Чебоксар, 1971) тамамлаған. 1963—2009 йй. “Сода” ААЙ‑нда эшләй: электромонтёр,...

ВОРОНКОВ Михаил Григорьевич

ВОРОНКОВ Михаил Григорьевич (6.12.1921, Орёл ҡ. — 10.2.2014, Өфө ҡ.), химик‑органик. РФА академигы (1991), химия фәндәре докторы (1957), профессор (1962). Фәнни эшмәкәрлеге кремнийорганик һәм көкөрторганик берләшмәләрҙе өйрәнеүгә арналған. В. тәү башлап силоксандарҙы тарҡатыусы гетеролитик реакциялар...

ВОРОТНИКОВА Людмила Петровна

ВОРОТНИКОВА Людмила Петровна (23.6.1956, Воронеж өлк. Ҡыҙыл Лиман а.), актриса. РФ‑тың атҡ. артисы (1997). Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1982). Воронеж сәнғәт ин‑тын тамамлағандан һуң (1977; А.К.Дундуков курсы) Урыҫ драма театры (Нальчик), 1996—99 йй. Стәрлетамаҡ урыҫ драма театры актрисаһы, бер үк...

ВОРОШИЛОВ К.Е. ИСЕМЕНДӘГЕ ЮҒАРЫ ХӘРБИ АКАДЕМИЯ

ВОРОШИЛОВ К.Е. ИСЕМЕНДӘГЕ ЮҒАРЫ ХӘРБИ АКАДЕМИЯ, 1936 й. Мәскәүҙә ойошторола, хәҙ. РФ Ҡораллы Көстәре Ген. штабының Хәрби академияһы. 1941 й. нояб. — 1942 й. нояб. Өфөлә урынлаша. Ошо осорҙа генералдар, адмиралдар һәм офицерҙарҙың 3 сығарылышы була (300 кеше). Академияның нач.: ген.- лейт. Е.А.Шиловский...

ВОРОШИЛОВА Наталия Николаевна

ВОРОШИЛОВА Наталия Николаевна (4.8.1946, Өфө), микробиолог. Мед. ф. д‑ры (1993), проф. (2000). СССР‑ҙың атҡ. уйлап табыусыһы (1985), БР‑ҙың атҡ. табибы (1995), СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1982). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1969) “Иммунопрепарат” пр‑тиеһында (Өфө) эшләй: 1978 й. алып лаб. мөдире,...

ВОСКАНОВ (Восканян) Рубен Айрапетович

ВОСКАНОВ (Восканян) Рубен Айрапетович [1.6.1894 (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 1891), Каспий аръяғы өлк. Асхабад ҡ. — 29.10.1938, Һарытау ҡ.], совет партия‑дәүләт эшмәкәре. 1914— 35 йй. ВКП(б) ағзаһы (1958 й. үлгәндән һуң КПСС‑ҡа кире алына). Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. 1917 й. тиклем Тифлис губ. Каспий...

ВОСКРЕСЕНИЕ КАФЕДРАЛЬ СОБОРЫ

ВОСКРЕСЕНИЕ КАФЕДРАЛЬ СОБОРЫ. Өфөлә урынлашҡан. 1834 й. епископ Михаил инициативаһы б‑са нигеҙ һалына, 1838 й. ҡаҙна аҡсаһы иҫәбенә төҙөлә һәм 1841 й. изгеләндерелә. Классицизм стилендәге собор таштан, 13 ҡыңғыраулы (төп ҡыңғырауы 521 бот ауырлыҡта) өс яруслы 8 ҡырлы манаралы (тәүҙә соборҙан айырым...