Список материалов
КИКБОКСИНГ
КИКБОКСИНГ (ингл. kick — аяҡ м‑н тибеү һәм boxing — уҫмаҡлау), спорт төрө, ике спортсының ҡулдарына боксер бирсәткәләре һәм аяҡтарына йомшаҡ футтар кейеп бергә‑бер уҫмаҡлашыуы (тубыҡ һәм терһәк м‑н һуғыу, ырғытыу, ҡармап тотоу, быуыу тыйыла). К. лайт (еңел), семи (сикләнгән) һәм фулл (тулы) бәйләнештәргә...
КИЛАДЗЕ Темур Какоевич
КИЛАДЗЕ Темур Какоевич (17.6.1949, Махарадзе ҡ.), химик‑технолог. Химия ф. д‑ры (1985). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1975) шунда уҡ эшләй (1981 й. алып тармаҡ лаб. мөдире). 1987—97 йй. ӨДИСА‑ла дөйөм химия каф. мөдире, 2002—03 йй. «“Башлеспром” урман сәнәғәте холдинг компанияһы» (Өфө) ААЙ ген. директоры....
КИЛӘЙ, Баҡалы р‑нындағы ауыл
КИЛӘЙ, Баҡалы р‑нындағы ауыл, Киләй а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т. 12 км һәм Туймазы т. юл ст. Т. табан 87 км алыҫлыҡта Урза й. (Сөн й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1729 кеше; 1920 — 2037; 1939 — 1532; 1959 — 850; 1989 — 495; 2002 — 550; 2010 — 498 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Төп мәктәп,...
КИЛДЕБӘКОВА Раушания Нәсғетдин ҡыҙы
КИЛДЕБӘКОВА Раушания Нәсғетдин ҡыҙы (13.7.1949, Бәләбәй ҡ.), кардиолог. Мед. ф. д‑ры (2000), проф. (2002). БР‑ҙың атҡ. табибы (2001). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1972) С.М.Киров ис. Өфө телефон аппаратураһы з‑ды поликлиникаһы терапевы, 1979 й. алып Өфөнөң 1‑се дауаханаһында эшләй, 1982 й. алып БДМУ‑ла...
КИЛДЕБӘКОВА Тәнзилә Әсхәт ҡыҙы
КИЛДЕБӘКОВА Тәнзилә Әсхәт ҡыҙы (15.3.1939, Өфө ҡ. — 2.3.2015, шунда уҡ), тел белгесе. Филология фәндәре докторы (1987), профессор (1990). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1999), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2003). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1961) шунда уҡ эшләй (1990—95 йй....
КИЛДЕҒОЛ, Бөрйән р‑нындағы ауыл
КИЛДЕҒОЛ, Бөрйән р‑нындағы ауыл, Ҡыпсаҡ а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 56 км һәм Белорет т. юл ст. К.‑Көнб. табан 132 км алыҫлыҡта Һарағы й. (Үҙән й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 265 кеше; 1920 — 401; 1939 — 125; 1959 — 197; 1989 — 271; 2002 — 424; 2010 — 428 кеше. Башҡорттар...
КИЛДЕЙӘРОВА Флүрә Әхмәтша ҡыҙы
КИЛДЕЙӘРОВА Флүрә Әхмәтша ҡыҙы (15.1.1952, БАССР‑ҙың Учалы районы Илсеғол а.), йырсы (сопрано). Профессор (2013). РФ‑тың халыҡ (2002) һәм атҡаҙанған (1995), БАССР‑ҙың халыҡ (1989) артисы. ӨДСИ‑не тамамлағандан һуң (1981; М.А.Букатованың хор менән дирижёрлыҡ итеү класы, Р.А.Мусинаның яңғыҙ йырлау класы)...
КИЛЕМ МӘСЕТЕ
КИЛЕМ МӘСЕТЕ, 1821 й. Бәләбәй өйәҙе Килем а. (БР‑ҙың Бүздәк р‑ны) Тәвкилевтәр аҡсаһына төҙөлә. Рәсәй мосолмандарының Үҙәк Диниә назараты ҡарамағында. К.м., Килем һарайы, үрге һәм түбәнге парктар берҙәм һарай‑усадьба комплексын хасил итә. Мәсет (27х11 м) таштан, 2 ҡатлы, һыҙмала тура мөйөшлө, 4 яҡлы...
КИЛЕМ ТУРАҺЫНДА ДЕКЛАРАЦИЯ
КИЛЕМ ТУРАҺЫНДА ДЕКЛАРАЦИЯ (лат. declaratio — иғлан итеү, белдереү), устав м‑н билдәләнгән формалағы бланкыла календарь йылы өсөн алынған килем һәм уның сығанаҡтары, киткән сығымдар, һалым льготалары һәм иҫәпләнгән һалым суммаһы т‑да һалым түләүсенең яҙма ғаризаһы. Килемгә декларация яһау РФ‑та 1992 й....
КИЛЕМ ҺАРАЙЫ
КИЛЕМ ҺАРАЙЫ, 19 б. архитектура ҡомартҡыһы һәм ҡала төҙөлөшө ҡомартҡыһы. БР‑ҙың Бүздәк р‑ны Килем а. урынлашҡан. 1848 й. төҙөлә, архитекторы билдәһеҙ. Тәвкилевтәр усадьбаһының бер өлөшө булған. Һарай‑усадьба комплексына ш. уҡ Килем мәсете, үрге һәм түбәнге парктар ингән. Көнсығыш стилистикаһы мотивтары...
КИЛЕМ, Бүздәк р‑нындағы ауыл
КИЛЕМ, Бүздәк р‑нындағы ауыл, Килем а/с үҙәге. Район үҙәгенән һәм Бүздәк т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 26 км алыҫлыҡта Иҙәш й. (Сәрмәсән й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1255 кеше; 1920 — 1390; 1939 — 1657; 1959 — 948; 1989 — 923; 2002 — 823; 2010 — 797 кеше. Татарҙар, башҡорттар йәшәй...
КИЛЕШ
КИЛЕШ, үҙ аллы һүҙ төркөмдәренең (исем, алмаш, һан һ.б.) грамматик категорияһы, телмәр составындағы синтаксик мөнәсәбәттәрҙе белдерә. Башҡ. телендә аффикстар килеш формаларын белдерә торған саралар булып тора; К. мәғәнәһе бәйләүестәр, үҙ аллы һүҙ төркөмөнөң семантикаһы һәм функцияһы м‑н билдәләнә. Башҡ....
КИЛЕШЕҮ НИГЕҘЕНДӘГЕ МӘКТӘПТӘР
КИЛЕШЕҮ НИГЕҘЕНДӘГЕ МӘКТӘПТӘР, яңы иҡтисади сәйәсәт осоронда эшләгән дөйөм белем биреү уҡыу йорттары. Нигеҙҙә эшсе, крәҫтиән, ҡыҙылармеец балалары ҡабул ителгән берҙәм хеҙмәт мәктәптәрендә (ҡара: Дөйөм белем биреү мәктәптәре) уҡыу мөмкинлегенән мәхрүм ителгән “эшсе булмаған элемент” балалары өсөн асылалар....
КИЛКАБЫҘ, Баҡалы р‑нындағы ауыл
КИЛКАБЫҘ, Баҡалы р‑нындағы ауыл, Иҫке Ҡорос а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 15 км һәм Туймазы т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 90 км алыҫлыҡта Бөгә й. (Сөн й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1197 кеше; 1920 — 1317; 1939 — 941; 1959 — 697; 1989 — 436; 2002 — 441; 2010 — 358 кеше. Татарҙар йәшәй (2002)....
КИЛМӘК НУРЫШЕВ
КИЛМӘК НУРЫШЕВ, башҡорт ихтилалдары (1735—40) етәкселәренең береһе. Нуғай даруғаһы Юрматы улусы башҡорто. Батыр. Абыҙ. Башҡорт ихтилалында (1704—11), баш күтәргән башҡорттарҙың илселеге составында Ҡырымда төрөк солтаны һәм Ҡырым ханы м‑н һөйләшеүҙәрҙә ҡатнаша. Бөтә башҡорт йыйынын үткәреү инициаторҙарының...
КИЛМӘМӘТОВ Рәмил Исмәғил улы
КИЛМӘМӘТОВ Рәмил Исмәғил улы (10.9.1949, БАССР-ҙың Благовар р‑ны Үрге Ҡарғалы а.), фоторәссам. БР-ҙың халыҡ рәссамы (2014), РФ‑тың (2007), БАССР-ҙың (1990) атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре. Фоторәссамдар союзы ағзаһы (1983). Мәскәү мәҙәниәт ин‑тын тамамлаған (1987; С.Ф.Бондарчук оҫтаханаһы). 1976 й. алып “Ағиҙел”...
КИЛМӘТОВ Әбделхалиҡ Тимербай улы
КИЛМӘТОВ Әбделхалиҡ Тимербай улы (1796—?), кантон башлығы, сотник (1853). Бөрө өйәҙе Борай а. (БР‑ҙың Борай р‑ны) башҡорто. 1830—37 йй. Бөрө өйәҙ судында ауыл заседателе. 1841 й. алып йорт старшинаһы, 1844 й. — 11‑се, 1855 й. — 14‑се башҡ. кантондары башлығы. Он тартыу тирмәне хужаһы булған. Артабанғы...
КИЛМӘТОВА Инна Роберт ҡыҙы
КИЛМӘТОВА Инна Роберт ҡыҙы (27.7.1967, Өфө), ветеринар врач. Ветеринария ф. д‑ры (2009). БАХИ-ны тамамлағандан һуң (1989) ӨПЭПБ-ның “Восход” малсылыҡ ҡуртым хужалығы (Шишмә р‑ны Сайран а.) ветеринар врачы, 1991 й. ғин. алып “Башнефтехимремстрой” тресы (Өфө) 7‑се махсуслашҡан ремонт‑төҙөлөш идаралығының...
КИЛМӨХӘМӘТОВ Тимерғәли Әбделғәлим улы
КИЛМӨХӘМӘТОВ Тимерғәли Әбделғәлим улы (19.12.1941, Үзбәк ССР‑ы Серов станцияһы ҡсб — 2.5.2021, Өфө ҡ.; БР-ҙың Ҡырмыҫҡалы районы Ибраһим а. ерләнгән), әҙәбиәт белгесе, яҙыусы. Филология фәндәре докторы (1992), профессор (1994). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1997), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ...
КИМ, Әлшәй р‑нындағы ауыл
КИМ, Әлшәй р‑нындағы ауыл, Аксёнов а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 41 км һәм Аксёнов т. юл ст. К. табан 3 км алыҫлыҡта Күҙле й. (Дим й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. — 173 кеше; 1939 — 390; 1959 — 756; 1989 — 932; 2002 — 958; 2010 — 878 кеше. Башҡорттар, татарҙар йәшәй (2002). Халҡы Аксёнов...
