Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

КИМЕРЕҮСЕЛӘР

КИМЕРЕҮСЕЛӘР (Rodentia), имеҙеүселәр отряды. 40‑тан ашыу ғаиләһе, 2500 төрө билдәле. БР‑ҙа 8 ғаиләгә (ваҡ сысҡандар, ирләндәр, йоҡосолар, ҡондоҙҙар, осар тейендәр, сысҡандар, тейендәр, ялмандар) ҡараған 32 төрө бар. Кәүҙә оҙонлоғо 6 см алып (ваҡ сысҡандар) 100 см тиклем (йылға ҡондоҙо), ауырлығы 6 г...

КИМЕРСӘК СӘСКӘ ҺЫМАҠТАР

КИМЕРСӘК СӘСКӘ ҺЫМАҠТАР (Illecebraceae), ике өлөшлөләр ғаиләһе. Яҡынса 30 заты, 200‑ҙән ашыу төрө билдәле, ике ярымшарҙың да уртаса, субтропик, ш. уҡ тропик бүлкәттәрендә таралған. Күп йәки бер йыллыҡ үлән, һирәгерәк ярым ҡыуаҡ. Башҡортостанда бүҫер үләне һәм диуала заттарынан 3 төр үҫә. Күп йәки бер...

КИНДЕР

КИНДЕР, тарма (Cannabis), киндер һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. 3—4‑кә яҡын төрө билдәле, Евразияның уртаса бүлкәтендә таралған. Башҡортостанда 2 төрө үҫә. Бер йыллыҡ ике өйлө үләндәр. Һабаҡтары төҙ, ябай, бейеклеге 2 м тиклем. Япраҡтары ябай, бармаҡса теленгән, оҙон һаплы, 2 япраҡ ҡолаҡсынлы,...

КИНДЕРКҮЛ, Саҡмағош р‑нындағы ауыл

КИНДЕРКҮЛ, Саҡмағош р‑нындағы ауыл, Үрнәк а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 18 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 90 км алыҫлыҡта Сәғәҙи й. (Сәрмәсән й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 643 кеше; 1920 — 792; 1939 — 776; 1959 — 77; 1989 — 341; 2002 — 284; 2010 — 245 кеше. Татарҙар,...

КИНДЕРЛЕ МӘМЕРЙӘҺЕ

КИНДЕРЛЕ МӘМЕРЙӘҺЕ, Еңеүҙең  30  йыллығы исемендәге  мәмерйә, Башҡортостан (Көньяҡ) Уралында оҙонлоғо б‑са икенсе урында тора. Ғафури р‑ны Ташаҫты а. көнсығышҡа табан 5 км алыҫлыҡта Киндерле й. (Еҙем й. ҡушылдығы) үҙәненең уң битләүендә, “Еҙем тәбиғи паркы” терр‑яһында урынлашҡан. Карст мәмерйәһе, өҫкө...

КИНЕЛЬСКИЙ Дан

КИНЕЛЬСКИЙ Дан [ысын исеме Иҙрисов Абдулла Мәхмүтйән улы; 15.12.1896, Һамар губ. Боғорослан өйәҙе Иҫке Ҡолшәрип а. (Ырымбур өлк. Әсекәй р‑ны) — 5.11.1982, БАССР-ҙың Иглин р‑ны Рәсмәкәй а., БАССР-ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны Иҫке Ҡыйышҡы а. ерләнгән], педагог. БАССР мәктәбенең атҡ. уҡытыусыһы (1949), РСФСР‑ҙың...

КИНЕМАТОГРАФСЫЛАР СОЮЗЫ

КИНЕМАТОГРАФСЫЛАР СОЮЗЫ, ижади берекмә. 1994 й. Өфө ҡ. БР‑ҙың К.с. булараҡ ойошторола, 1997 й. алып РФ К.с. Башҡортостан филиалы, 1998 й. — Башҡортостан республикаһы К.с., 2002 й. — РФ К.с. төбәк бүлеге, 2011 й. алып Башҡортостандың “РФ кинематографсылар союзы” дөйөм Рәсәй йәмғиәт ойошмаһының Башҡортостан...

КИНЗИН Рәшит Кинйә улы

КИНЗИН Рәшит Кинйә улы [15.11.1923, БАССР‑ҙың Мәсәғүт кантоны Бишәүләр а. (БР‑ҙың Салауат р‑ны) — 12.9.2002, Өфө], хужалыҡ эшмәкәре. РСФСР‑ҙың атҡ. а.х. хеҙм‑ре (1983). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1946 й. алып Салауат р‑нында эшләй: ВЛКСМ-дың район ком‑ты, 1948 й. башлап хеҙмәтсәндәр депутаттары район...

КИНЙӘ АРЫҪЛАНОВ

КИНЙӘ АРЫҪЛАНОВ, Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёвтың баш полковнигы. Нуғай даруғаһы Бошман-Ҡыпсаҡ улусы башҡорто. Шул уҡ улустың старшинаһы, абыҙ. Арыҫлановтар нәҫеленән. 1770 й. Бошман-Ҡыпсаҡ улусында Кинйә а. (Кинйәабыҙ; хәҙ. БР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны) нигеҙ һала. Община башҡорттары...

КИНЙӘ АРЫҪЛАНОВ МУЗЕЙЫ

КИНЙӘ АРЫҪЛАНОВ МУЗЕЙЫ, Көйөргәҙе р‑ны Кинйәабыҙ а. урынлашҡан. 2001 й. Милли музей филиалы булараҡ ойошторола, 2006 й. хәҙ. статусын ала. Музей фондында 900‑ҙән ашыу һаҡлау берәмеге, ш. иҫ. Ғәли Ғ.Ибраһимовтың “Кинйә” романының беренсе һәм киләһе баҫмалары (1977, 1982, 1987; бөтәһе лә — Өфө), Кинйә...

КИНЙӘАБЫҘ, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл

КИНЙӘАБЫҘ, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл, Свобода а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Ермолаевка т. юл ст. К.‑Көнб. табан 33 км алыҫлыҡта Кесе Көйөргәҙе й. (Оло Юшатыр й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 317 кеше; 1920 — 299; 1939 — 269; 1959 — 176; 1989 — 179; 2002 — 157; 2010 — 147 кеше. Башҡорттар...

КИНЙӘБАЕВ Рәлиф Мөстәҡим улы

КИНЙӘБАЕВ Рәлиф Мөстәҡим улы (1.1.1957, БАССР‑ҙың Стәрлебаш районы Ҡабыҡҡыуыш а.), драматург. БР‑ҙың атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2003). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1990  й. алып). Стәрлетамаҡ педагогия институтын тамамлаған (1980). 1981 й. алып Стәрлебаш районы Ҡалҡаш урта мәктәбе директоры....

КИНЙӘБАЙ, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл

КИНЙӘБАЙ, Көйөргәҙе р‑нындағы ауыл, Керәүле‑Илюшкин а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Ермолаевка т. юл ст. К.‑Көнс. табан 35 км алыҫлыҡта Наҡаҫ й. (Һаҡмар й. басс.) буйында, Наҡаҫбаш заказнигы терр‑яһында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 250 кеше; 1920 — 282; 1939 — 314; 1959 — 279; 1989 — 176; 2002 — 223;...

КИНЙӘБУЛАТ НЕФТЬ ЯТҠЫЛЫҒЫ

КИНЙӘБУЛАТ НЕФТЬ ЯТҠЫЛЫҒЫ, Ишембай р‑ны терр‑яһында урынлашҡан. Ағиҙел депрессияһының үҙәк өлөшөндә урынлашҡан, оҙонлоғо 6 км, киңлеге 1,2 км булған антиклиналь йыйырсыҡҡа тура килә. Ятыштары көмбәҙле, массив, көнсығышта тектоник һаҡланған. Әртә ярусының ярыҡлы эзбизташтарында нефть бар. Ултырмалар...

КИНЙӘБУЛАТ, Ейәнсура р‑нындағы ауыл

КИНЙӘБУЛАТ, Ҡарағайтуғай, Ейәнсура р‑нындағы ауыл, Һүрәм а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.-Көнс. 21 км һәм Һарыҡташ т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Т.‑Көнс. табан 75 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 171 кеше; 1920 — 235; 1939 — 218; 1959 — 200; 1989 — 159; 2002 — 175; 2010 — 183 кеше. Башҡорттар йәшәй...

КИНЙӘБУЛАТ, Ишембай р‑нындағы ауыл

КИНЙӘБУЛАТ, Ишембай р‑нындағы ауыл, Байғужа а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 15 км һәм Салауат т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 31 км алыҫлыҡта Тәйрүк й. (Ағиҙел й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 729 кеше; 1920 — 854; 1939 — 927; 1959 — 756; 1989 — 793; 2002 — 950; 2010 — 1058 кеше. Башҡорттар...

КИНЙӘБУЛАТОВ Ирек Лотфый улы

КИНЙӘБУЛАТОВ Ирек Лотфый улы (15.7.1938, БАССР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны Абдулла а. – 2.6.2016, Өфө, тыуған яғында ерләнгән), шағир. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2001). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1973). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1967) БАССР МС‑ының Радиотапшырыуҙар һәм ТВ б‑са ком‑ты мөхәррире, 1968 й. алып...

КИНЙӘБУЛАТОВА Кәтибә Кәрим ҡыҙы

КИНЙӘБУЛАТОВА Кәтибә Кәрим ҡыҙы [15.9.1920, АСБР‑ҙың Арғаяш кантоны Мәүлит а. (Силәбе өлк. Арғаяш р‑ны) — 17.6.2012, Өфө, тыуған яғында ерләнгән], шағирә. БАССР-ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1980). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1956). К.А.Тимирязев ис. Башҡ. пед. ин‑тын (1944), М.Горький ис. Әҙәбиәт ин‑ты эргәһендәге...

КИНЙӘҒОЛОВ Барый Исмай улы

КИНЙӘҒОЛОВ Барый Исмай улы [1.6.1948, БАССР‑ҙың Боҙаяҙ р‑ны Иҫке Йәнбәк а. (БР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны) — 25.6.2018, Өфө], дәүләт эшмәкәре. Юридик ф. д‑ры (2004). БР‑ҙың атҡ. төҙөүсеһе (1996), РСФСР‑ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1981). БДУ‑ны (1971), Башҡ‑н дәүләт хеҙмәте һәм идара итеү акад. (2001) тамамлаған....

КИНЙӘКӘЕВ Әхтәм Рәхмәтулла улы

КИНЙӘКӘЕВ Әхтәм Рәхмәтулла улы (1.1.1922, БАССР‑ҙың Бәләбәй өйәҙе Бүздәк а., хәҙер БР‑ҙың Бүздәк районы Иҫке Бүздәк а., — 18.1.2017, Өфө ҡ.), тау инженеры‑геолог. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1991), геология‑минералогия фәндәре докторы (1966), профессор (1969). БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1982),...