Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ПОЛЯКТАР

ПОЛЯКТАР (үҙ атамаһы поляци), халыҡ, Польшаның төп халҡы. П. һаны 1989 й. СССР‑ҙа — 1126,3 мең, РСФСР‑ҙа — 94,6 мең; 2002 й. РФ‑та — 73,0 мең, 2010 — 47,1 мең кеше тәшкил итә. БАССР‑ҙа 1989 й. П. һаны 757 кеше тәшкил итә, БР‑ҙа 2002 й. — 660, 2010 — 504 кеше. Айырыуса Өфө ҡ. (193) тупланып йәшәйҙәр...

ПОЛЯНЦЕВ Александр Андрианович

ПОЛЯНЦЕВ Александр Андрианович (25.3.1905, Вятка губ. Усад а. — 27.9.1963, Волгоград ҡ.), хирург. Мед. ф. д‑ры (1939), проф. (1941). СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1940). Ҡазан мед. ин‑тын тамамлағандан һуң (1931) ТАССР дауаханаларында, 1935 й. башлап Ҡазан мед. ин‑тында эшләй. 1940 й. алып БДМИ‑ла...

ПОМРЯСКИН, Стәрлетамаҡ р-нындағы ауыл

ПОМРЯСКИН, Стәрлетамаҡ р‑нындағы ауыл, Айгөл а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. К.‑Көнб. табан 15 км алыҫлыҡта Ашҡаҙар й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1892 кеше; 1920 — 1612; 1939 — 1495; 1959 — 684; 1989 — 204; 2002 — 238; 2010 — 295 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Сиркәү бар....

ПОМЫКАЛОВ Анатолий Сергеевич

ПОМЫКАЛОВ Анатолий Сергеевич (29.11.1959, Өфө), спортсы. Еңел ат 20 б. башы летика б‑са СССР‑ҙың халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1989). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (2001). Бөтә Рәсәй һуҡырҙар йәмғиәтенең “Спартак” ДСО‑һы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры П.З.Буйлов). Паралимпия уйындарының 800 м йүгереүҙә көмөш...

ПОМЫКАЛОВ Илдар Валерьевич

ПОМЫКАЛОВ Илдар Валерьевич (9.6.1971, Өфө), спортсы. Еңел атлетика б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1993), Рәсәйҙең атҡ. спорт мастеры (2000). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (1997). БДПУ‑ны тамамлаған (2003). “Спартак” ДСО‑һы тәрбиәләнеүсеһе, 1990 й. алып Юғары спорт оҫталығы мәктәбе өсөн сығыш...

ПОНОМАРЁВ Александр Иосифович

ПОНОМАРЁВ Александр Иосифович (2.3.1948, Һарытау ҡ.), тау инженеры. Техник ф. д‑ры (2000), проф. (2001). СССР Газ сәнәғәте министрлығы отличнигы (1988), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2008). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1971) шунда уҡ эшләй (1999 й. алып газ һәм газ конденсаты ятҡылыҡтарын...

ПОНОМАРЁВ Николай Георгиевич

ПОНОМАРЁВ Николай Георгиевич (21.3.1900, Өфө – 19.5.1942, Ковров ҡ.), оптик, астрономия инструменттары конструкторы. ЛДУ‑ны тамамлаған. 1920 й. алып Ленинградта: Оптика һәм Астрономия ин‑ттарында, 1934 й. башлап Оптика‑механика з‑дында КБ етәксеһе, бер үк ваҡытта Пулково обсерваторияһы хеҙм‑ре. П. 30...

ПОНОМАРЁВ Олег Александрович

ПОНОМАРЁВ Олег Александрович (22.11.1936, Силәбе ҡ.), физик. Физика‑матем. ф. д‑ры (1990), проф. (1993). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1997). Томск ун‑тын тамамлағандан һуң (1960) шунда уҡ эшләй. 1968 й. алып Өфөлә: Химия ин‑тында лаб. мөдире, 1971 й. – СССР ФА БФ‑та өлкән ғилми хеҙм‑р, 1980 й. – Молекулалар...

ПОНОМАРЁВ Павел Иванович

ПОНОМАРЁВ Павел Иванович [15.12.1903, Өфө губернаһының шул уҡ исемле өйәҙе Көршәк а. (БР‑ҙың Иглин районы) — 27.10.1944, Литва ССР‑ының Гришкабудис ҡсб ерләнгән], Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Кесе лейтенанттар курстарын тамамлаған (1942). Иглин районының В.И.Чапаев исемендәге...

ПОНОМАРЁВ Сергей Дмитриевич

ПОНОМАРЁВ Сергей Дмитриевич (5.7.1906, Өфө губ. Бөрө өйәҙе Төй а. [БР‑ҙың Асҡын р‑ны] — 15.3.1991, Өфө), Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Өфө ер төҙөлөшө техникумын (1928), кесе лейтенанттар курстарын тамамлаған. 1928 й. алып “Южураллес" тресында (Өфө), 1936—41 йй. Өфө гарнизонының...

ПОНОМАРЁВКА, ауыл, Бөрө ҡ. составында

ПОНОМАРЁВКА, К у л и г а, ауыл, 2004 й. алып Бөрө ҡ. составында. Бөрө ҡ. К. 2 км һәм Загородная т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 79 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 902 кеше; 1920 – 987; 1939 – 1456; 1959 – 1098; 1989 – 936; 2002 – 1651; 2010 – 1852 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Кирбес з‑ды, инкубатор‑ҡошсолоҡ...

ПОНОСОВА-МОЛЛО Е.А. ЙОРТО

ПОНОСОВА‑МОЛЛО Е.А. ЙОРТО, тарих һәм архитектура ҡомартҡыһы, ҡала төҙөлөшө ҡомартҡыһы. Өфөлә урынлашҡан (К.Маркс урамы, 6). 1900 й. сауҙагәр С.С.Манаев заказы б‑са Петербург архитекторҙар йәмғиәте тарафынан эшләнгән проект б‑са (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, инженер‑архитектор К.А.Гуськов проекты б‑са) төҙөлгән....

ПОПЕЧИТЕЛЛЕК

ПОПЕЧИТЕЛЛЕК, идара итеүҙең кантон системаһында адм.‑терр. берәмек. 1834 й. авг. В.А.Перовский тарафынан башҡ. һәм мишәр халҡы өҫтөнән ҡурсалау ойоштороу өсөн булдырыла. Башҡорт‑мишәр ғәскәре 6 П. (һәр береһе 2—5 кантондан торған) бүленгән. 1‑се П. — 1—3‑сө башҡ. кантондары (үҙәге Красноуфимск ҡ. урынлашҡан),...

ПОПКОВСКИЙ КҮЛДӘРЕ

ПОПКОВСКИЙ КҮЛДӘРЕ, төбәк, тәбиғәт ҡомартҡыһы (2003). Хәйбулла р‑ны Воздвиженка а. төньяҡҡа табан 2 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Майҙаны 10 га. Ҡороған 2 күлдән тора. Ландшафы ҡайын һәм уҫаҡ урмандарынан, ҡыуаҡтар баҫҡан далаларҙан һәм тоҙло болондарҙан ғибәрәт, тал, май әлмороно, һары акация осрай. Үҫемлектәрҙең...

ПОПОВ Алексей Николаевич

ПОПОВ Алексей Николаевич (2.1. 1977, Өфө), спортсы. Байдарка һәм каноэла ишеү б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1999). Н.А.Поповтың улы. БДПИ‑ны тамамлаған (1998). Байдарка һәм каноэла ишеү б‑са СДЮСШ тәрбиәләнеүсеһе (тренерҙары Попов һәм Н.А.Попова). Рәсәй чемп. (11 тапҡыр, 1996—2000),...

ПОПОВ Анатолий Николаевич

ПОПОВ Анатолий Николаевич (13.3. 1936, Калуга ҡ.), тау инженеры. Техник ф. д‑ры (1982), проф. (1985). БР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1996). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1960) СССР Газ сәнәғәте Баш идаралығының Союз геол. эҙләнеү контораһында (Ҡаҙағстан) эшләй. 1961 й. алып ӨДАТУ‑ла (1983–2002 йй....

ПОПОВ Андрей Фёдорович

ПОПОВ Андрей Фёдорович [25.6.1910, Өфө губернаһы Бөрө өйәҙе Ҡуян а. (БР‑ҙың Бөрө районы) — 5.5.1947, шул уҡ райондың Иҫке Баҙан а.], Советтар Союзы Геройы (1944). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1942 й. октябренән Калинин, Ялан, 2‑се һәм 3‑сө Украина фронттарында хеҙмәт итә. Герой исеменә 57‑се армияның...

ПОПОВ Борис Константинович

ПОПОВ Борис Константинович (30.10.1935, Өфө — 2.5.2011, шунда уҡ), селекционер. А.х. ф. канд. (1976). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1960) Благовар р‑нының “Рәсәй” к‑зы агрономы. 1963—73 йй. һәм 1980 й. алып БНИИСХ‑ла: 1980 й. башлап өлкән ғилми хеҙм‑р, 1991 й. — лаб. мөдире, 2007 й. — төп ғилми хеҙм‑р....

ПОПОВ Валерий Александрович

ПОПОВ Валерий Александрович (4.12.1942, Тамбов өлк. Печаево а.), тарихсы. Тарих ф. д‑ры (1996), проф. (1998). Ҡазан ун‑тын тамамлағандан һуң (1971) Стәрлетамаҡ ҡ. урта мәктәптәрендә уҡыта. 1982 й. алып Стәрлетамаҡ пед. ин‑тында эшләй: 1988 й. башлап дөйөм тарих каф. мөдире, 1993 й. — тарих ф‑ты деканы,...

ПОПОВ Валерий Евгеньевич

ПОПОВ Валерий Евгеньевич (14.5. 1951, Ташкент), техник‑механик. 1970 й. алып Стәрлетамаҡ ҡ. эшләй: Башҡ‑н транспорт идаралығының 1832‑се автоколоннаһында, 1971 й. башлап “Спецкаучукремстрой” тресының, 1972 й. – “Центрхимремстроймонтаж” дың слесарь‑монтажсыһы, 1973 й. алып “Авангард” ПБ‑нда (1976 й....