Список материалов
ХОРЕОГРАФИЯ БЕЛЕМЕ БИРЕҮ
ХОРЕОГРАФИЯ БЕЛЕМЕ БИРЕҮ, хореография өлкәһендә белгестәр әҙерләү системаһы, хореографик эшмәкәрлек өсөн кәрәкле белем, оҫталыҡ һәм тәжрибә үҙләштереү процесы. Дөйөм (һәүәҫкәр эшмәкәрлек өсөн) һәм махсус (балетмейстерҙар, башҡарыусылар, педагогтар әҙерләү); урта һәм юғары Х.б.б. айырыла.
Башҡортостанда...
ХОСПИС
ХОСПИС, БР-ҙың Әбйәлил р-ны Асҡар үҙәк район дауаханаһындағы паллиатив ярҙам бүлеге. Салауат а. урынлашҡан. 2000 й. ойошторола, 2004 й. алып И.Х.Һиҙиәтов ис. хоспис, 2006 й. дауахана составына инә. Х. 15 койкаға иҫәпләнгән; 23 хеҙм-р, ш. иҫ. 1 табип һәм 8 урта мед. хеҙм-ре, эшләй (2010). 2009 й. 272...
ХОСУСИ ПРЕДПРИЯТИЕ
ХОСУСИ ПРЕДПРИЯТИЕ, үҙ аллы хужалыҡ итеүсе субъект, предприятиеның төп саралары, капиталы хужаһы һәм ойоштороусыһы булған индивидуаль шәхестең хосуси милек хоҡуҡтары нигеҙендә эшләй. Ғаилә пр-тиеһы Х.п. бер төрө булып тора, ЯСЙ, ААЙ һ.б. формала булыуы мөмкин. Хеҙмәтте файҙаланыу формаһы б-са шәхси...
ХОСУСИЛАШТЫРЫУ
ХОСУСИЛАШТЫРЫУ (лат. рrivatus – хосуси), дәүләт йәки муниц. милекте (предприятиелар йәки уларҙың бүлексәләре, биналар, ҡоролмалар, ҡорамалдар, лицензиялар, акциялар, ер фонды, торлаҡ фонды һ.б.) хосуси милеккәалыу. Илдә инвестиция һәм эшҡыуарлыҡ әүҙемлеген көсәйтеү, иҡтисадҡа дәүләт субсидияларын һәм...
ХОТИМЛЯ, Дәүләкән р-нындағы ауыл
ХОТИМЛЯ, Дәүләкән р-нындағы ауыл, Бик-Ҡарамалы а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Дәүләкән т. юл ст. К.-Көнс. табан 32 км алыҫлыҡта Суғарыш й. (Өршәк й. ҡушылдығы) башында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 490 кеше; 1920 — 579; 1939 — 551; 1959 — 247; 1989 — 178; 2002 — 229; 2010 — 221 кеше. Татарҙар йәшәй (2002)....
ХОТЯНОВСКИЙ Константин Дмитриевич
ХОТЯНОВСКИЙ Константин Дмитриевич (17.6.1937, Баҡы), актёр, режиссёр. БР-ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1996). Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1965). Әзербайжан нефть һәм химия ин-тын (Баҡы, 1960), Б.В.Щукин ис. Театр уч-щеһын (Мәскәү, 1974; В.А.Эуфер курсы) тамамлаған. 1961 й. алып Аҡтүбә, Балашов, Березники,...
ХОТЯНОВСКИЙ Константин Дмитриевич
ХОТЯНОВСКИЙ Константин Дмитриевич (17.6.1937, Баҡы ҡ. — 16.7.2021, Стәрлетамаҡ ҡ.), актёр, режиссёр. БР‑ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1996). Әзербайжан нефть һәм химия институтын (Баҡы ҡ., 1960), Б.В.Щукин исемендәге Театр училищеһын (Мәскәү ҡ., 1974; В.А.Эуфер курсы) тамамлаған. 1961 й. алып Аҡтүбә,...
ХОХЛОВ Анатолий Иванович
ХОХЛОВ Анатолий Иванович (1.7. 1918, Ырымбур губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Бахмут утары, хәҙ. БР-ҙың Көйөргәҙе р-ны Бахмут а., — 4.2.1995, Өфө), Советтар Союзы Геройы (1945). Майор (1960). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Кесе лейтенанттар курсын тамамлаған (1944). 1936—39 йй. Бахмут урта мәктәбендә уҡытыусы булып...
ХОХРЯКОВ Виктор Иванович
ХОХРЯКОВ Виктор Иванович (13.7. 1913, Өфө — 20.9.1986, Мәскәү), актёр.СССР-ҙың(1973)һәм РСФСР-ҙың (1965) халыҡ, РСФСР-ҙың атҡ. (1953) артисы. Ленинград театр техникумын тамамлағандан һуң (1933; Н.В.Петров курсы) А.С.Пушкин ис. Харьков урыҫ драма театры, 1940 й. алып Үҙәк транспорт театры, 1953 й. —...
ХӨБӨТДИНОВ Рауил Низам улы
ХӨБӨТДИНОВ Рауил Низам улы (15.12.1928, Себер крайы Зимник а. — 5.8.1997, Октябрьский ҡ.), спортсы. Ауыр атлетика б‑са СССР‑ҙың спорт мастеры (1952). 1948—60 йй. армия спорт клубы өсөн сығыш яһай (Новосибирск ҡ.). Олимпия уйындарының көмөш призёры (1956). Европа һәм СССР чемп. (икеһе лә — 1957), СССР...
ХӨРӘФӘТ, ы р ы м
ХӨРӘФӘТ, ы р ы м, 1) тәбиғи булмаған күренештәргә ышаныу; мифологияның ҡушма өлөшө. Х. башҡорттарҙың анимистик, тотемистик һ.б. мәжүси ҡараштарын (ҡара: Исламға тиклемге дини инаныуҙар) сағылдыра. 2) кеше тормошондағы ваҡиғалар м-н билдәле күренештәрҙе мистикаға бәйләп юрау (ҡара: Һынамыш). Х. халыҡтың...
ХӨРӘФӘТИ ХИКӘЙӘ
ХӨРӘФӘТИ ХИКӘЙӘ, фольклор жанры, кешенең тәбиғи булмаған йән эйәһе м-н осрашыуы т-да ҡыҫҡа хикәйә. Һөйләүсенең үҙе йәки танышы м-н булған ваҡиға кеүек һүрәтләнә; уйҙырма хәл-ваҡиғаларҙы ысынбарлыҡ итеп һөйләү принцибы жанрҙың ойоштороусы эстетик башланғысы булып тора. Һөйләүсенең төп маҡсаты — көсөргәнешле...
ХӨСӘЙЕН ҠУРҒАНДАРЫ
ХӨСӘЙЕН ҠУРҒАНДАРЫ, 9—10 бб. археологик ҡомартҡыһы. Әбйәлил р-ны Хөсәйен а. көньяҡ-көнбайышҡа табан 3 км алыҫлыҡта Мүклекүл ярында урынлашҡан. 1965—66 йй. Н.А.Мәжитов тарафынан асылған һәм тикшерелгән. Тупраҡ өйөп яһалған ҡурғанлы ҡәберлектәр (диам. 5,5—12 м, бейеклеге 0,15—0,8 м) иҫәбенә инә. Ҡомартҡы...
ХӨСӘЙЕН, Белорет р-нындағы ауыл
ХӨСӘЙЕН, Белорет р-нындағы ауыл, Шығай а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.-Көнб. 30 км һәм Белорет т. юл ст. К.-Көнб. табан 29 км алыҫлыҡта Оло Рәз й. (Ағиҙел й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 372 кеше; 1920 — 484; 1939 — 290; 1959 — 187; 1989 — 263; 2002 — 264; 2010 — 238 кеше. Башҡорттар йәшәй...
ХӨСӘЙЕН, Дәүләкән р-нындағы ауыл
ХӨСӘЙЕН, Дәүләкән р-нындағы ауыл, Ҡаҙырғол а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Дәүләкән т. юл ст. К.-Көнс. табан 41 км алыҫлыҡта Өршәк й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 298 кеше; 1920 — 228; 1939 — 253; 1959 — 342; 1989 — 240; 2002 — 321; 2010 — 304 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп (Яңы...
ХӨСӘЙЕНБӘК КӘШӘНӘҺЕ
ХӨСӘЙЕНБӘК КӘШӘНӘҺЕ, тарих һәм архитектура ҡомартҡыһы. 14 б. 1-се ярт. ҡарай. Шишмә р-ны Шишмә а. көньяҡ-көнсығышҡа табан Аҡзыярат күленең (Дим й. иҫке үҙәне) һыу баҫмай торған киртләсендә урынлашҡан. П.С.Паллас, Р.Г.Игнатьев, В.С.Юматов, В.В. Вельяминов-Зернов, Һ.В.Йосопов тарафынан тасуирланған, 20...
ХӨСӘЙЕНОВ Айҙар Гайдар улы
ХӨСӘЙЕНОВ Айҙар Гайдар улы (27.2.1965, БАССР-ҙың Ейәнсура р-ны Күгәрсен а.), шағир, драматург, тәржемәсе. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1999). БАХИ-ны (1987), М.Горький ис. Әҙәбиәт ин-тын (1995, Мәскәү) тамамлаған. 1989—90 йй. Яңы Өфө НЭЗ-ының “Нефтепереработчик” (“Нефть эшкәртеүсе”) гәз., 1996—98 йй. “Башҡортостан”...
ХӨСӘЙЕНОВ Әхәт Рәхмәтулла улы
ХӨСӘЙЕНОВ Әхәт Рәхмәтулла улы (5.8.1946, БАССР-ҙың Ҡырмыҫҡалы р-ны Үтәгән а.), актёр. БАССР-ҙың халыҡ (1990) һәм атҡ. (1984) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1982). Өфө сәнғәт уч-щеһын тамамлағандан һуң (1966; И.Х.Йомағолов курсы) Салауат драма театры, 1968 й. алып (өҙөклөк м-н) БАДТ актёры....
ХӨСӘЙЕНОВ Ғайса Батыргәрәй улы
ХӨСӘЙЕНОВ Ғайса Батыргәрәй улы [10.4.1928, БАССР-ҙың Өфө кантоны Үтәгән а. (БР-ҙың Ҡырмыҫҡалы районы) — 27.7.2021, Өфө ҡ., тыуған ауылында ерләнгән], әҙәбиәт белгесе, яҙыусы. БР ФА академигы (1991), филология фәндәре докторы (1971), профессор (1972). БР-ҙың халыҡ яҙыусыһы (2008). РФ-тың (1992) һәм БАССР-ҙың...
ХӨСӘЙЕНОВ Ғайса Батыргәрәй улы
ХӨСӘЙЕНОВ Ғайса Батыргәрәй улы [10.4.1928, БАССР-ҙың Өфө кантоны Үтәгән а. (БР-ҙың Ҡырмыҫҡалы районы) — 27.7.2021, Өфө ҡ., тыуған ауылында ерләнгән], әҙәбиәт белгесе, яҙыусы. БР ФА академигы (1991), филология фәндәре докторы (1971), профессор (1972). БР-ҙың халыҡ яҙыусыһы (2008). РФ-тың (1992) һәм БАССР-ҙың...
