Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ХАРИСОВ Фираз Фәхрәз улы

ХАРИСОВ Фираз Фәхрәз улы (24.5.1952, БАССР-ҙың Яңауыл р-ны Истәк а.), педагог. Пед. ф. д-ры (2001), проф. (2004). ТР-ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2007), ТР мәктәбенең атҡ. уҡытыусыһы (2001), РФ-тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм-ре (2004). Фәрис Ф.Харисовтың ағаһы. Ҡазан пед. ин-тын тамамлағандан һуң...

ХАРИСОВА Илмира Миңнулла ҡыҙы

ХАРИСОВА Илмира Миңнулла ҡыҙы (25.1.1960, БАССР-ҙың Әлшәй р-ны Раевка а. – 4.4.2007, Өфө), соц. гигиенист. Мед. ф. д-ры (1995), проф. (1996). БР-ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1998). БДМИ-ны (1985) һәм ӨДИСА-ны (2006) тамамлаған.1991 й. алып БДМУ-ла уҡыта (1997 й. — йә­мәғәт һаулығы һәм һаулыҡ һаҡлауҙы ойоштороу...

ХАРИСОВА Светлана Әнүәр ҡыҙы

ХАРИСОВА Светлана Әнүәр ҡыҙы (14.5.1948, Өфө), балет артисы, балетмейстер. БР-ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (2001). Ленинград хореография уч-щеһын тамамлағандан һуң (1967; педагогы И.А.Трофимова) БДОБТ солисы, 1989 й. алып “БЭТО концерны” ААЙ-ның мәҙәниәт һарайын­да (Өфө) хореография ансамбле етәксеһе, 1992...

ХАРИТОНОВ Константин Петрович

ХАРИТОНОВ Константин Петрович (1881—?), Өфө губернаһынан 3-сө Дәүләт думаһы (1907— 12) депутаты. Дворяндарҙан. С.-Петербург ун-тының юридик ф-тын тамамлаған. Өфө округ судында (Өфө б-са прокурор урынбаҫары вазифаһын башҡарыусы) эшләгән. 1908 й. Мәскәү дәүләт учреждениеларына ревизия үткәреү комиссияһы...

ХАРРАСОВ Мөхәмәт Хәҙис улы

ХАРРАСОВ Мөхәмәт Хәҙис улы (18.9.1948, БАССР‑ҙың Белорет районы Урта Сермән а., хәҙер БР‑ҙың шул уҡ районы Сермән а.), физик‑теоретик. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (2002), Чечен Республикаһы ФА‑ның почётлы академигы (2008), физика‑математика фәндәре докторы (1995), профессор (1996). РФ‑тың (2008) һәм БР‑ҙың...

ХАТЬЯНОВ Фаддей Исаакович

ХАТЬЯНОВ Фаддей Исаакович (2.4.1932, Ленинград ҡ. — 25.11.2017, Өфө ҡ.), тау инженеры-геофизик. Геология-минералогия фәндәре докторы (1992). Ленинград тау институтын тамамлағандан һуң (1956) “Башнефтегеофизика” ААЙ-нда эшләй: 1956 й. алып һәм 1959 й. — тематик партияларҙың начальнигы, 1957 й. — техник...

ХАУСТОВ Анатолий Тихонович

ХАУСТОВ Анатолий Тихонович (27.2. 1942, Һарытау ҡ. — 21.8.2017, Өфө), актёр. БАССР-ҙың халыҡ (1984) һәм атҡ. (1976) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1966). Һарытау театр уч-щеһын тамамлағандан һуң (1965; А.С.Быстряков, Я.А.Рубин курсы) 2012 й. тиклем БР-ҙың Урыҫ драма театры (Өфө) актёры. Зыялыйҙарға...

ХАУСТОВ Валентин Иванович

ХАУСТОВ Валентин Иванович (24.7. 1884,Рязань губ.Коленцы а.—?), Өфө губернаһынан 4-се Дәүләт думаһы (1912—17) депутаты. 1902 й. алып РСДРП ағзаһы. 1902—03 йй. Социал- демократтар һәм социал-революционерҙарҙың Өфө ойошмаһында тора. Революцион эшмәкәрлеге өсөн бер нисә тапҡыр ҡулға алына. Думала социал-демократтар...

ХАФИЗОВ Айрат Рим улы

ХАФИЗОВ Айрат Рим улы (5.1.1957, БАССР-ҙың Илеш р-ны Үрге Маншыр а.), тау инженеры. Техник ф. д-ры (1998), проф. (1999). РФ-тың почётлы газ сәнәғәте хеҙм-ре (1998). ӨНИ-не тамамлағандан һуң (1979) шунда уҡ эшләй: 1999 й. алып тау-нефть ф-ты деканы, 2016 й. — нефть һәм газ скважиналарын быраулау каф....

ХАФИЗОВ Миҙхәт Ғәбдрәүф улы

ХАФИЗОВ Миҙхәт Ғәбдрәүф улы [26.6.1933, БАССР-ҙың Ҡырғыҙ-Миәкә р-ны Ҡырғыҙ-Миәкә а. (БР-ҙың Миәкә р-ны)], Соц. Хеҙмәт Геройы (1977). СССР-ҙың почётлы нефтехимигы (1978). ӨНИ-не тамамлаған (1976). 1953—54 йй. Яңы Өфө НЭЗ-нда оператор, 1957—99 йй. өлкән оператор, ҡулайлама начальнигы. Х.ҡатнашлығында...

ХАФИЗОВ Фәиз Зәки улы

ХАФИЗОВ Фәиз Зәки улы (25.8. 1938, БАССР-ҙың Туймазы р-ны Иҫке Туймазы а.), тау инженеры-геолог. Геол.-минералогия ф. д-ры (1987), проф. (2005). РФ-тың атҡ. геологы (1999), СССР-ҙың ер аҫты разведкаһы отличнигы (1976), РФ-тың почётлы ер аҫты разведкалаусыһы (1993), Төмән өлк. почётлы нефтсеһе (2008)....

ХАФИЗОВ Фәнил Шамил улы

ХАФИЗОВ Фәнил Шамил улы (15.6. 1956, БР-ҙың Бәләбәй ҡ. составындағы Приют эшселәр ҡсб, хәҙ. Бәләбәй р-ны Приют ҡала тибындағы ҡсб), химик-технолог. Техник ф. д-ры (1997), проф. (2001). БР-ҙың атҡ. уйлап табыусыһы (2002). ӨНИ-не тамамлаған (1978), 1980—82 йй. шунда уҡ эшләй. 1985 й. алып Яңы Өфө НЭЗ-ында,...

ХАФИЗОВА Ғәлиә Ғөбәйҙулла ҡыҙы

ХАФИЗОВА (Ҡолбарисова) Ғәлиә Ғөбәйҙулла ҡыҙы [10.9.1923, БАССР-ҙың Бәләбәй кантоны (БР-ҙың Бишбүләк р-ны) Аҙнай а. — 8.8.2006, Өфө], балет артисы. Ленинград хореография уч-щеһын тамамлағандан һуң (1941; педагогы Е.В.Ширипина) 1961 й. тиклем БДОБТ солисы. 1971—76 йй. М.И.Калинин ис. мәҙәниәт йортоноң...

ХАЧИН Георгий Андреевич

ХАЧИН Георгий Андреевич [15.3. 1915, Ырымбур губ. Орск өйәҙе Ҡананикольский а. (БР-ҙың Йылайыр р-ны) — 2.5.1978, Джетыгара ҡ.], Советтар Союзы Геройы (1943). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1930 й. алып Йылайыр р-нындағы Советтарҙың 8-се Бөтә Рәсәй съезы ис. к-зда, 1941 й. башлап Ҡананикольский урман хужалығында...

ХӘБӘРЛЕК КАТЕГОРИЯҺЫ

ХӘБӘРЛЕК КАТЕГОРИЯҺЫ, бер үк ваҡытта затты һәм уның билдәһен белдергән грамматик категория; башлыса исем һүҙ төркөмдәренә хас. Х.к. формаһындағы һүҙ үҙ структураһында субъект һәм предикатты берләштерә. Башҡорт телендә Х.к. төп белдереү саралары булып берлек һәм күплек һандарҙағы 1‑се һәм 2‑се зат күрһәткестәре...

ХӘБИБРАХМАНОВ Хәниф Мирзаһит улы

ХӘБИБРАХМАНОВ Хәниф Мирзаһит улы (12.11.1948, БАССР‑ҙың Краснокама р‑ны Шушнур а.), скульптор. БР‑ҙың атҡ. рәссамы (2006). Рәссамдар союзы ағзаһы (1982). Юғары художество‑сәнәғәт уч‑щеһын тамамлағандан һуң (Мәскәү, 1978; педагогтары А.А. Мельник, Л.М.Олещенко) 1984 й. тиклем БДПИ‑ла уҡыта. 80‑се йй....

ХӘБИБРАХМАНОВ Хәниф Мирзаһит улы

ХӘБИБРАХМАНОВ Хәниф Мирзаһит улы (12.11.1948, БАССР‑ҙың Краснокама р‑ны Шушнур а.), скульптор. РФ-тың (2020) һәм БР‑ҙың (2006) атҡаҙанған рәссамы. Рәссамдар союзы ағзаһы (1982). Юғары художество‑сәнәғәт училищеһын тамамлағандан һуң (Мәскәү ҡ., 1978; педагогтары А.А.Мельник, Л.М.Олещенко) 1984 й. тиклем...

ХӘБИБРАХМАНОВА Людмила Ивановна

ХӘБИБРАХМАНОВА Людмила Ивановна (10.4.1951, Барановичи ҡ.), рәссам. Дизайнерҙар союзы ағзаһы (2005). Юғары художество‑сәнәғәт уч‑щеһын тамамлағандан һуң (Мәскәү, 1978) Өфө пр‑тиеларында рәссам булып эшләй, 1980 й. алып Өфө сәнғәт уч‑щеһында уҡыта. Күбеһенсә биҙәү‑ҡулланма сәнғәте өлкәһендәге нәфис...

ХӘБИБУЛИНА Наталья Ивановна

ХӘБИБУЛИНА Наталья Ивановна (5.9.1955, ТР‑ҙың Бөгөлмә ҡ.), хоҡуҡ белгесе. Юридик ф. д‑ры (2001), проф. (2002). Ҡазан ун‑тын тамамлаған (1979). 1982—83 йй. “Советское государство и право” (“Совет дәүләте һәм хоҡуғы”) ж. мөхәррире (Мәскәү). 1986 й. алып 34‑се урта мәктәп, 1987 й. — Ока буйы мәктәп‑интернаты...

ХӘБИБУЛЛИН Алик Ғәлимйән улы

ХӘБИБУЛЛИН Алик Ғәлимйән улы (21.7.1954, Калининград өлк. Приморье ҡсб), хоҡуҡ белгесе. Юридик ф. д‑ры (1997), проф. (1998). БР‑ҙың атҡ. юрисы (2001). Полиция ген.‑лейт. (2011). Ҡазан ун‑тын тамамлаған (1978). 1982 й. алып Бөтә Союз совет ҡануниәте ҒТИ (Мәскәү) хеҙм‑ре. 1983 й. башлап СССР ЭЭМ‑ының...