Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ШӘРӘЙ ҠӘБЕРЛЕГЕ

ШӘРӘЙ ҠӘБЕРЛЕГЕ, 7—9 бб. археологик ҡомартҡыһы. Ҡырмыҫҡалы р‑ны Иҫке Шәрәй а. төньяҡ ситендә Ағиҙел й. һул ярында урынлашҡан. 20 б. 30‑сы йй. юл төҙөгәндә табылған, 1963 й. Н.А.Мәжитов, 1964 й., 1966 й. Г.И.Матвеева тарафынан тикшерелгән. Ҡурғанһыҙ ҡәберлектәр иҫәбенә инә, 30‑ҙан ашыу ҡәбер өйрәнелгән....

ШӘРӘК, Салауат р‑нындағы ауыл

ШӘРӘК, Салауат р‑нындағы ауыл, Лағыр а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 25 км һәм Мөрсәлим т. юл ст. Т. табан 32 км алыҫлыҡта Шәрәк й. (Әй й. ҡушылдығы) тамағында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 165 кеше; 1920 — 300; 1939 — 310; 1959 — 260; 1989 — 161; 2002 — 167; 2010 — 170 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....

ШӘРӘФЕТДИНОВ Әҙһәм Ғәни улы

ШӘРӘФЕТДИНОВ Әҙһәм Ғәни улы [25.12.1928, БАССР‑ҙың Тамъян‑Ҡатай кантоны Ахун а. (БР‑ҙың Учалы р‑ны) — 24.9.2016, Мәләүез ҡ., Өфөлә ерләнгән], хужалыҡ эшмәкәре. Техник ф. канд. (1972). СССР‑ҙың а.х. (1969) һәм РСФСР‑ҙың халыҡ мәғарифы (1982) отличнигы. ӨАИ‑ны тамамлаған (1952). 1953 й. алып Учалы р‑нында...

ШӘРӘФЕТДИНОВ Әмир Ямалетдин улы

ШӘРӘФЕТДИНОВ Әмир Ямалетдин улы [13.5.1947, БАССР‑ҙың Маҡар р‑ны Әрмет‑Рәхим а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны)], гигиенист. Мед. ф. д‑ры (2004). БР‑ҙың атҡ. табибы (1999), БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2012). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1977) Архангел р‑нының санитария‑эпидемиология ст. баш табип булып эшләй. 1981...

ШӘРӘФЕТДИНОВ Рәмил Фәйзер улы

ШӘРӘФЕТДИНОВ Рәмил Фәйзер улы (6.2.1952, БАССР‑ҙың Дәүләкән районы Суйынсы а.), геофизик. Физика‑математика фәндәре докторы (2000), профессор (2007). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1975) шунда уҡ эшләй. Фәнни эшмәкәрлеге радиометрия һәм ағымдары күп фазалы булғанда скважиналар термометрияһы өлкәһендәге тикшеренеүҙәргә...

ШӘРӘФЕТДИНОВ Рим Әмир улы

ШӘРӘФЕТДИНОВ Рим Әмир улы (8.5.1969, Одесса ҡ.), рәссам‑мультипликатор, режиссёр. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2015), РФ‑тың почётлы кинематографсыһы (2002). Кинематографсылар союзы ағзаһы (1997). Өфө радиоэлек­трон приборҙар эшләү техникумын (1988), Бөтә Союз кинематография хеҙм‑рҙәре квалификацияһын...

ШӘРӘФЕТДИНОВА Нәзирә Хәмзә ҡыҙы

ШӘРӘФЕТДИНОВА Нәзирә Хәмзә ҡыҙы (2.6.1949, Октябрьский ҡ.), гигиенист. Мед. ф. д‑ры (1998), проф. (2000). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2014), БР‑ҙың атҡ. табибы (2002), БР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2006), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2004). БДМИ‑ны тамамлаған (1977), 1982 й. алып...

ШӘРӘФЕТДИНОВА Ольга Юрьевна

ШӘРӘФЕТДИНОВА Ольга Юрьевна (29.8.1961, Өфө), ҡурсаҡ йөрөтөүсе актриса. БР‑ҙың халыҡ артисы (2014), БССР‑ҙың атҡ. артисы (1992). Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (2002). ӨДСИ‑не (1982, В.М.Штейн курсы; 2005, Т.Н.Хәйбуллина курсы) тамамлаған. 1982 й. алып Башҡорт ҡурсаҡ театры актрисаһы. Актриса ҡурсаҡ...

ШӘРӘФИЕВ Роберт Ғәрәфи улы

ШӘРӘФИЕВ Роберт Ғәрәфи улы (20.6.1947, ТАССР‑ҙың Теләнсетамаҡ а.), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (2000), проф. (2003). БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2012), РФ Сәнәғәт, фән һәм технологиялар министрлығының почётлы машина­лар эшләүсеһе (2001). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1974) шунда уҡ эшләй (2003 й. алып...

ШӘРИҒӘТ

ШӘРИҒӘТ (ғәр. шәриғә, һүҙмә‑һүҙ — хаҡ юл), исламда дини, әхлаҡи‑этик һәм хоҡуҡи нормалар йыйылмаһы, мосолман шуларға ярашлы йәшәргә тейеш. Ш. сығанаҡтары — Ҡөрьән, Сөннә, фикһ. 7—12 бб. Ғәрәп хәлифәлегендә эшләнә. Ш. ярашлы мотлаҡ (фарыз); тәҡдим ителгән, әммә мотлаҡ булмаған (мөстәхәб); тыйылмаған,...

ШӘРИП КЕЙЕКОВ

ШӘРИП КЕЙЕКОВ, Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) баш күтәреүселәрҙе баҫтырыуҙа ҡатнашыусы. Прапорщик (1776). Уҫы даруғаһы Ирәкте улусының Иҫке Ҡорос а. (БР‑ҙың Тәтешле р‑ны) башҡорто. Тархан. Шул уҡ улустың старшинаһы (1797 й. тиклем), бер үк ваҡытта 1750—97 йй. Уҫы даруғаһының баш старшинаһы. 1757 й....

ШӘРИП МЕРӘКОВ

ШӘРИП МЕРӘКОВ, Мөхәммәтшәрип М., башҡорт ихтилалдарын (1735—40) баҫтырыуҙа ҡатнашыусы. Ҡазан даруғаһының Ҡаршын улусы Мерәк а. (хәҙ. Кушнаренко р‑ны Шәрип а.) башҡорто. Шул уҡ улустың старшинаһы. 1739— 44 йй. Ҡазан даруғаһының баш старшинаһы. 1738 й. Л.Я.Соймонов ғәскәре составында Ҡазан даруғаһында...

ШӘРИП УЧАСТКАҺЫ АУЫЛЫ, Краснокама р‑нындағы ауыл

ШӘРИП УЧАСТКАҺЫ АУЫЛЫ, Краснокама р‑нындағы ауыл, Яңы Ҡайынлыҡ а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 40 км һәм Нефтекама т. юл ст. К.‑Көнс. табан 33 км алыҫлыҡта Кәлтәй й. (Ағиҙел й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 177 кеше; 1959 — 129; 1989 — 145; 2002 — 156; 2010 — 117 кеше. Башҡорттар йәшәй...

ШӘРИП, Әбйәлил р‑нындағы ауыл

ШӘРИП, Әбйәлил р‑нындағы ауыл, Хәмит а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 63 км һәм Магнитогорск т. юл ст. (Силәбе өлкәһе) Т.‑Көнб. табан 110 км алыҫлыҡта Ҡулдажа й. (Ҡағы й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. – 123 кеше; 1920 — 167; 1939 — 181; 1959 — 183; 1989 — 170; 2002 – 243; 2010 — 241...

ШӘРИП, Благовещен р‑нындағы ауыл

ШӘРИП, Благовещен р‑нындағы ауыл, Иҙәк а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 30 км һәм Загородная т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 23 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 311 кеше; 1959 — 207; 1989 — 129; 2002 — 101; 2010 — 93 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Ауылға 20 б. 20‑се йй. Өфө кантоны терр‑яһында...

ШӘРИП, Кушнаренко р‑нындағы ауыл

ШӘРИП, Кушнаренко р‑нындағы ауыл, Шәрип а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 23 км һәм Өфө т. юл. ст. Т.‑Көнб. та­бан 37 км алыҫлыҡта Ҡармасан й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1896 й. – 864 кеше; 1920 — 1158; 1939 — 550; 1959 — 750; 1989 — 579; 2002 – 644; 2010 —648 кеше. Татарҙар, башҡорттар йәшәй (2002)....

ШӘРИП, Салауат р‑нындағы ауыл

ШӘРИП, Салауат р‑нындағы ауыл, Миәшәгәр а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 43 км һәм Мөрсәлим т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 66 км алыҫлыҡта Һикәяҙ й. (Әй й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1265 кеше; 1920 — 1251; 1939 — 896; 1959 — 606; 1989 — 467; 2002 — 450; 2010 — 420 кеше. Татарҙар, башҡорттар...

ШӘРИПҠОЛ, Ҡырмыҫҡалы р‑нындағы ауыл

ШӘРИПҠОЛ, Ҡырмыҫҡалы р‑нындағы ауыл, Ҡарлыман а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 7 км һәм Ҡарлыман т. юл ст. К. та­бан 8 км алыҫлыҡта Кирҙән й. (Ағиҙел й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 164 кеше; 1920 — 291; 1939 — 388; 1959 — 357; 1989 — 397; 2002 – 435; 2010 — 403 кеше. Башҡорттар йәшәй...

ШӘРИПҠОЛОВА Зөлфирә Мәхмүтсолтан ҡыҙы

ШӘРИПҠОЛОВА Зөлфирә Мәхмүтсолтан ҡыҙы (14.6.1958, БАССР‑ҙың Шишмә р‑ны Шишмә ҡсб), агроном, селекционер. БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1981) БНИИСХ‑ла эшләй: 2002 й. алып өлкән ғилми хеҙм‑р, 2006 й. — Шишмә үҫемлекселек селекцияһы үҙәгенең күп йыллыҡ үләндәр селекцияһы һәм орлоҡсолоғо б‑са төркөм етәксеһе....

ШӘРИПОВ Айрат Хәйҙәр улы

ШӘРИПОВ Айрат Хәйҙәр улы [1.10. 1929, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Имәнлеҡул а. (БР‑ҙың Саҡмағош р‑ны) — 9.1.2015, Өфө], химик‑технолог. Техник ф. канд. (1965). БАССР‑ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1979). ӨНИ‑не тамамлаған (1958). 1960 й. алып Нефтехимия производстволары ҒТИ‑нда эшләй: ғилми төркөм...