Список материалов
ШӘҮӘЛИЕВА Дилара Миңәхмәт ҡыҙы
ШӘҮӘЛИЕВА Дилара Миңәхмәт ҡыҙы (18.2.1940, ТАССР‑ҙың Әлмәт а.), инженер‑технолог. Ҡазан химия‑технология ин‑тын тамамлағандан һуң (1966) 2003 й. тиклем ИПТЭР‑ҙа эшләй: инженер, өлкән ғилми хеҙм‑р. Производство эшмәкәрлеге изоляция материалдарын эшләү һәм производствоға индереү, уларҙың файҙаланыу характеристикаларын...
ШӘҮРӘ”, халыҡ йыры
“ШӘҮРӘ”, “Шәүрә килен”, башҡорт халыҡ йыры, оҙон көй. Тәүге тапҡыр фонографҡа 1929 й. М.Ә.Байымовтан яҙып алына. Беренсе баҫма варианты Х.Ф.Әхмәтов яҙмаһында “Башҡорт халҡ йырҙары” йыйынтығында сыға. Һуңыраҡ варианттарын И.А.Козлов, Л.Н.Лебединский, К.Й.Рәхимов, И.В.Салтыков, Н.Д.Шоңҡаров һ.б. яҙып...
ШӘФИҒУЛЛИНА Алһыу Тәлғәт ҡыҙы
ШӘФИҒУЛЛИНА Алһыу Тәлғәт ҡыҙы (27.9.1973, Өфө), бейеүсе. РФ‑тың атҡ. артисы (2010), БР‑ҙың халыҡ артисы (2000). Өфө хореография уч‑щеһын (1991; педагогы М.Ә.Кәримов), БДУ‑ны (1999), Башҡ‑н дәүләт хеҙмәте һәм идара итеү акад. (2002) тамамлаған. 1991 й. алып Ғәскәров Ф. исемендәге халыҡ бейеүҙәре ансамбле...
ШӘФИЕВ Бәхтегәрәй Әғзәм улы
ШӘФИЕВ Бәхтегәрәй Әғзәм улы [5.2.1897, Ырымбур губ. ш. уҡ исемле өйәҙе 1‑се Иманғол а. (Ырымбур өлк. Октябрь р‑ны) – 1918 й. авг., Ырымбур губ.], революция хәрәкәте эшмәкәре. Сәйетҡол урыҫ‑башҡорт уч‑щеһын тамамлаған (1915; ҡара: Сәйетҡол төп белем биреү мәктәбе). 1917 й. алып РСДРП(б) ағзаһы. Ырымбур...
ШӘФИЕВ Мырҙайән Низаметдин улы
ШӘФИЕВ Мырҙайән Низаметдин улы (1.9.1921, Һарытау өлк. Пугачёв ҡ. — 4.7.2014, Өфө), математик. Техник ф. д‑ры (1978), проф. (1980). СССР юғары мәктәбе отличнигы (1980). Б.В. һуғышында һәм 1945 й. совет‑япон һуғышында ҡатнашыусы. Һарытау ун‑тын тамамлаған (1951). 1937—40 йй. уҡытыусы булып эшләй (Пугачёв...
ШӘФИЕВ Фәрит Хажиғәле улы
ШӘФИЕВ Фәрит Хажиғәле улы [28.5.1930, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Яҡшембәт а. (БР‑ҙың Көйөргәҙе р‑ны)], хужалыҡ эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. а.х. хеҙм‑ре (1981). БАХИ‑ны тамамлаған (1976). 1953 й. алып Мәләүез р‑нындағы Трясинский ветеринария пункты (Богородский а.) мөдире, 1957—85 йй. М.Ғафури ис. к‑зда...
ШӘХСИ ЙЫЙҒАН АҠСА
ШӘХСИ ЙЫЙҒАН АҠСА, халыҡтың аҡса килеменең һаҡлыҡҡа йыйған өлөшө. Ойошторолған (банкыларҙағы вкладтар, ҡиммәтле ҡағыҙҙарға һалыу, страховкалау фондтарына взностар) һәм ойошторолмаған (ҡулаҡса) Ш.й.а. айырыла. Ойошторолған Ш.й.а. ил иҡтисады өсөн — инвестиция сығанағы, хужаһы өсөн өҫтәмә килем (вкладтар...
ШӘХСИ ЯРҘАМСЫ ХУЖАЛЫҠ
ШӘХСИ ЯРҘАМСЫ ХУЖАЛЫҠ, эшҡыуарлыҡҡа ҡарамаған һәм һалымдан бушатылған а.х. эшмәкәрлеге формаһы; граждандарҙың аҙыҡ‑түлеккә һәм башҡа ихтыяждарын ҡәнәғәтләндереүҙең өҫтәлмә сығанағы булып хеҙмәт иткән бәләкәй а.х. производствоһы. Башҡортостанда Ш.я.х. РФ, БР Конституцияларына, РФ‑тың һәм БР‑ҙың гражданлыҡ...
ШӘҺӘР Шиһабетдин Шәһәретдин улы
ШӘҺӘР (Шәһәретдинов) Шиһабетдин Шәһәретдин улы (17.4.1904, Ҡазан губ. Сирмешән а. — 21.10.1941, Мәскәү), әҙәбиәт белгесе, яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1934). Көнсығыш хеҙмәтсәндәренең коммунистик ун‑тын тамамлаған (Мәскәү). 20‑се йй. аҙ. алып Өфөлә йәшәй. БАССР Яҙыусылар союзын ойоштороуҙа ҡатнашҡан....
ШӘҺӘРОВА Раушания Ғизетдин ҡыҙы
ШӘҺӘРОВА Раушания Ғизетдин ҡыҙы (1.4.1972, БАССР‑ҙың Илеш р‑ны Баҙытамаҡ а.), спортсы. Дзюдо б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2003). Стәрлетамаҡ ҡ. СДЮСШОР‑ы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры Ю.В.Зубков). Күреү б‑са инвалидтар араһында шәхси зачётта Рәсәй чемп. (2003, 2005—06), донъя чемпионаттарының...
ШӘҺӘРОВА Сания Вәли ҡыҙы
ШӘҺӘРОВА Сания Вәли ҡыҙы (17.3.1947, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Наурыҙ а.), педиатр, һаулыҡ һаҡлауҙы ойоштороусы. Мед. ф. д‑ры (2004). РФ‑тың (2000) һәм БР‑ҙың (1997) атҡ. табибы. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1971) Учалы ҡ. үҙәк дауаханаһында эшләй. 1972 й. башлап Өфөлә: 4‑се дауаханала бүлек мөдире, 1984...
ШӘҺИЕВ Абдулла Фәйзрахман улы
ШӘҺИЕВ Абдулла Фәйзрахман улы (23.2.1907, Уральск ҡ. — 4.5.1993, Ағиҙел ҡ., БР‑ҙың Краснокама районы Яңы Ҡабан а. ерләнгән), Советтар Союзы Геройы (1944, 1959 й. званиеһы алына, 1992 й. ҡайтарыла). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1‑се Атлы армия исемендәге Ҡыҙыл Байраҡлы кавалерия училищеһын тамамлаған (Шадринск ҡ.,...
ШӘҺИЕВ Альберт Хазар улы
ШӘҺИЕВ Альберт Хазар улы (14.8. 1959, Ишембай ҡ.), йырсы. БР‑ҙың халыҡ (2008) һәм атҡ. (1998) артисы. 1977 й. алып Ишембайҙың төрлө пр‑тиеларында һәм учреждениеларында эшләй. 1995 й. башлап Стәрлетамаҡ филармонияһы солисы, 2000 й. — Стәрлетамаҡ башҡорт драма театры артисы, 2013 й. — Стәрлетамаҡ театр‑концерт...
ШӘҺИЕВ Эдуард Мөстәҡим улы
ШӘҺИЕВ Эдуард Мөстәҡим улы (17.3.1944, Омск ҡ.), рәссам. БАССР‑ҙың атҡ. рәссамы (1983). РСФСР‑ҙың Рәссамдар союзы ағзаһы. И.Д.Шадр ис. Свердловск художество уч‑щеһын (1965), Юғары художество‑сәнәғәт уч‑щеһын (Мәскәү, 1971) тамамлаған. 1945 й. алып Өфөлә, 1967 й. башлап Мәскәүҙә йәшәй. “Рәссам” татар‑башҡорт...
ШӘШКЕЛӘР
ШӘШКЕЛӘР, һыуһарҙар ғаиләһенә ҡараған имеҙеүселәр. 2 төрө билдәле: европа Ш. Европала, Көньяҡ‑Көнбайыш Себерҙә, америка Ш. Төньяҡ Америкала таралған. Башҡортостанда ике төрө лә йәшәй (америка Ш. климатҡа яраҡлашҡан). Кәүҙәһе һуҙылған, тар, һығылмалы; европа Ш. оҙонлоғо 45 см, ауырлығы 800 г тиклем,...
ШВАЙШТЕЙН Михаил Ефимович
ШВАЙШТЕЙН Михаил Ефимович (Моисей Хаимович; 2.10.1936, Витебск ҡ.), скрипкасы, педагог. Проф. (1993). БР‑ҙың халыҡ (1995), БАССР‑ҙың атҡ. (1972) артисы. Мәскәү консерваторияһын тамамлағандан һуң (1959; М.Б.Питкус класы) БДОБТ оркестры солисы, 1962 й. алып Өфө сәнғәт уч‑щеһында, 1972—2001 йй. ӨДСИ‑лә...
ШВАРЦ Евгений Львович
ШВАРЦ Евгений Львович (9.10.1896, Ҡазан — 15.1.1958, Ленинград), яҙыусы, драматург. “Иҫке балалайка хикәйәһе” (“Рассказ старой балалайки”; 1925) шиғырҙар йыйынтығы, “Шура һәм Маруся мажаралары” (“Приключения Шуры и Маруси”), “Сит ҡыҙ бала” (“Чужая девочка”; икеһе лә — 1937) повестары, “Ундервуд” (1930),...
ШВЕЦОВ Дмитрий Филимонович
ШВЕЦОВ Дмитрий Филимонович (10.6.1906, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Ҡазан ҡсб — 2.11.1978, Өфө), яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1957). П.Ф.Швецовтың ағаһы. ВКП(б)‑ның Башҡ‑н өлкә ком‑ты эргәһендәге Өлкә партия мәктәбен тамамлағандан һуң (Өфө, 1930) 1934 й. тиклем һәм 1936—40 йй. Өфөлә комсомол һәм партия...
ШВЕЦОВ Пётр Филимонович
ШВЕЦОВ Пётр Филимонович (14.1. 1910, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Ҡазан ҡсб — 9.6.1992, Мәскәү), инженер‑гидрогеолог. СССР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1953), геол.‑минералогия ф. д‑ры (1951), проф. (1965). РСФСР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1980). Д.Ф.Швецовтың ҡустыһы. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Мәскәү геол.‑разведка...
ШЕВЕРЛЕ, Ауырғазы р‑нындағы ауыл
ШЕВЕРЛЕ, Ауырғазы р‑нындағы ауыл, Семёнкин а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 26 км һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 40 км алыҫлыҡта Түрҫәгәҙе й. (Ауырғазы й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 422 кеше; 1920 — 498; 1939 — 434; 1959 — 406; 1989 — 382; 2002 — 362; 2010 — 360 кеше....
