Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ШИҺАПОВ Зиннур Хәйҙәр улы

ШИҺАПОВ Зиннур Хәйҙәр улы (11.9.1965, БАССР‑ҙың Миәкә районы Елдәр а.), генетик, ботаник, эколог. Биология фәндәре докторы (2006). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2012), РФ‑тың тәбиғәтте һаҡлау отличнигы (2014). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1987) Биохимия һәм цитохимия бүлегендә эшләй. 1989 й. алып Көньяҡ...

ШИШКИНА Екатерина Алексеевна

ШИШКИНА Екатерина Алексеевна (30.3.1923, Курск губ. Миленино а. — 24.1.2003, Өфө), балетмейстер. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1966). Фатеж пед. уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1930 йй.аҙ.)Курск филармонияһының хәрби йыр һәм бейеү ансамбле артисы булып эшләй. 1956 й. алып Өфөлә: Офицерҙар йортоноң бейеү...

ШИШКОВ Михаил Фёдорович

ШИШКОВ Михаил Фёдорович [17.10.1921, Өфө губернаһы шул уҡ исемле өйәҙе Кәлтә а. (БР‑ҙың Иглин районы) — 5.9.2015, Николаев ҡ., Украина], лётчик, Украина Хәрби Һауа көстәре генерал‑майоры (2001). Советтар Союзы Геройы (1944). СССР‑ҙың атҡаҙанған хәрби лётчигы (1966). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Энгельс...

ШИШКОВ Михаил Фёдорович

ШИШКОВ Михаил Фёдорович [17.10.1921, Өфө губернаһы шул уҡ исемле өйәҙе Кәлтә а. (БР‑ҙың Иглин районы) — 5.9.2015, Николаев ҡ., Украина], лётчик, Украина Хәрби Һауа көстәре генерал‑майоры (2001). Советтар Союзы Геройы (1944). СССР‑ҙың атҡаҙанған хәрби лётчигы (1966). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Энгельс...

ШИШМӘ КҮБӘЛӘГЕ

ШИШМӘ КҮБӘЛӘГЕ (Semblis phalaenoides), шишмә күбәләктәре отрядының фриганеидалар ғаиләһенә ҡараған бөжәк. Евразияла таралған. Кәүҙә оҙонлоғо 1,8—2,4 см, ҡара‑көрән төҫтә, ҡуйы йәки һирәк төктәр менән ҡапланған. Башы ҙур, мыйыҡтары оҙон, епкә оҡшаған. Ҡанаттары төклө, һорғолт аҡ, алғылары — ҡара таплы,...

ШИШМӘ КҮБӘЛӘКТӘРЕ

ШИШМӘ КҮБӘЛӘКТӘРЕ, мамыҡ ҡанатлылар (Trichoptera), бөжәктәр отряды. 45 ғаиләһе, яҡынса 600 заты, 12 мең төрө билдәле; Башҡортостанда 90‑дан ашыу төрө осрай. Кәүҙә оҙонлоғо 1—3 см, көрән, һоро йәки һарғылт ҡуңыр төҫтә, төктәр менән ҡапланған. Башы ҙур, фасеткалы эргә һәм 2—3 ябай түбә күҙҙәре бар. Мыйыҡтары...

ШИШМӘ РАЙОНЫ

ШИШМӘ РАЙОНЫ, БР‑ҙың үҙәк өлөшөндә урынлашҡан. Төньяҡта — Кушнаренко, төньяҡ‑көнсығышта — Өфө, көньяҡ‑көнсығышта — Ҡырмыҫҡалы, көньяҡта һәм көньяҡ‑көнбайышта — Дәүләкән, көнбайышта һәм төньяҡ‑көнбайышта Благовар р‑ндары м‑н сиктәш. 1930 й. 20 авг. ойошторола (ҡара: Административ район), район составына...

ШИШМӘ ТАТАР ХАЛЫҠ ТЕАТРЫ

ШИШМӘ ТАТАР ХАЛЫҠ ТЕАТРЫ, Шишмә район мәҙәниәт һарайының татар халыҡ те­а т р ы. 1959 й. татар‑башҡорт драма түңәрәге булараҡ ойошторола, 1970 й. башлап хәҙ. исемен йөрөтә, 1973 й. “халыҡ” исе­мен ала. Тәүге постановкаһы — В.Б.Ғүмәровтың “Таныш ҡапҡа, таныш баҡса” спектакле. 1970—2009 йй. 40‑тан ашыу...

ШИШМӘ ТӘЖРИБӘ‑ПРОИЗВОДСТВО ХУЖАЛЫҒЫ

ШИШМӘ ТӘЖРИБӘ‑ПРОИЗВОДСТВО ХУЖАЛЫҒЫ. 1956 й. Шишмә р‑ны Шишмә ҡасабаһында БНИИСХ‑ның Ш.т.‑п.х. булараҡ ойошторола, 1991 й. алып “Башҡортостан” ҒПБ‑ның “Шишмә” тәж.‑производство хужалығы, 2001 й. — ФДУП, 2007 й. ябыла. Башҡортостандың Урал алды дала зонаһы өсөн селекция, орлоҡсолоҡ, үҫемлекселек, мал...

ШИШМӘ ТОРАҺЫ II

ШИШМӘ ТОРАҺЫ II, Энеолитҡа ҡараған археологик ҡомартҡы. Б.э.т. 3‑сө мең йыллыҡ уртаһына ҡарай. Ҡырмыҫҡалы р‑ны Шишмә а. көньяҡҡа табан 1,5 км алыҫлыҡта Өршәк й. бейек булмаған уң ярында урынлашҡан. 1980 й. Ю.А.Морозов тарафынан асыла һәм 1981—82 йй. өйрәнелә. 252 м2 ер ҡаҙылған. Ярым ер өй рәүешендәге...

ШИШМӘ УРТА МӘКТӘБЕ №1

ШИШМӘ УРТА МӘКТӘБЕ №1, Шишмә р‑нының ҡала тибындағы Шишмә ҡасабаһында урынлашҡан. 1939 й. асыла. 2 компьютер класы, китапханаһы, тамаша, 2 спорт һәм уҡыу залдары, ағас эше һәм тегеү оҫтаханалары, мед. һәм 2 мето­дика кабинеты бар. Мәктәпте 4,2 меңдән ашыу кеше тамамлаған (2010), улар араһында Р.Б.Асаев,...

ШИШМӘ УРТА МӘКТӘБЕ №2

ШИШМӘ УРТА МӘКТӘБЕ №2, Шишмә р‑нының ҡала тибындағы Шишмә ҡасабаһында урынлашҡан. 1912 й. урыҫ зем­ство мәктәбе булараҡ асыла, 1914 й. алып урыҫ-башҡорт халыҡ училищеһы, 1918 й. — 1‑се баҫҡыс берҙәм хеҙмәт мәктәбе, 1930 й. — башланғыс мәктәп, 1932 й. — өлгөлө тулы булмаған урта мәктәп, 1957 й. башлап...

ШИШМӘ ҺЫУЫТЫУ КОМБИНАТЫ

ШИШМӘ ҺЫУЫТЫУ КОМБИНАТЫ, ААЙ. Аҙыҡ‑түлек м‑н күмәртәләп һатыу итә, тауарҙарҙы ваҡытлыса һаҡлау хеҙмәтен күрһәтә. Составына 18 һыуытыу камераһы (бер үк ваҡытта һаҡлау һыйҙырышлығы — 10,2 мең т); “Шишмә һыуытыу комбинаты” ЯСЙ, “Шишмә һыуытыу комбинаты” сауҙа йорто (икеһе лә – Өфө) инә. 2010 й. 89 кеше...

ШИШМӘ ШӘКӘР ЗАВОДЫ, ААЙ

ШИШМӘ ШӘКӘР ЗАВОДЫ, ААЙ. Сөгөлдөр шәкәре, патока, ҡоро һығынты етештерә. Составына төп производство, механи­зация, автомобиль һәм т. юл транспорты цехтары, механика оҫтаханаһы, Завод эргәһендәге сөгөлдөр ҡабул итеү пункты инә. 2010 й. 473 кеше эшләгән; 19,5 мең т сөгөлдөр шәкәре, 4,3 — патока, 1,7 мең...

ШИШМӘ‑БОРАЙ, Борай р‑нындағы ауыл

ШИШМӘ‑БОРАЙ, Борай р‑нындағы ауыл, Таҙлар а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 16 км һәм Яңауыл т. юл ст. К.‑Көнс. табан 84 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 922 кеше; 1920 — 949; 1939 — 597; 1959 — 500; 1989 — 202; 2002 — 173; 2010 — 140 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ пункты,...

ШИШМӘ‑УРАҠАЙ, Асҡын р‑нындағы ауыл

ШИШМӘ‑УРАҠАЙ, Асҡын р‑нындағы ауыл, Арбаш а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 30 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 136 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 625 кеше; 1920 — 768; 1939 — 754; 1959 — 598; 1989 — 434; 2002 — 370; 2010 — 245 кеше. Татарҙар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп...

ШИШМӘ, Ауырғазы р‑нындағы ауыл

ШИШМӘ, Ауырғазы р‑нындағы ауыл, Солтанморат а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 12 км һәм Аҡкүл т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 42 км алыҫлыҡта Түрҫәгәҙе й. (Ауырғазы й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 341 кеше; 1959 — 174; 1989 — 116; 2002 — 99; 2010 — 96 кеше. Татарҙар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ...

ШИШМӘ, Әлшәй р‑нындағы ауыл

ШИШМӘ, Әлшәй р‑нындағы ауыл, Ибрай а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Раевка т. юл ст. Көнс. табан 10 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1959 й. — 124 кеше; 1989 — 188; 2002 — 195; 2010 — 158 кеше. Урыҫтар, башҡорттар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ пункты бар. Ауылға 20 б. 50‑се йй. “Заготскот” Бөтә союз...

ШИШМӘ, Балтас р‑нындағы ауыл

ШИШМӘ, Балтас р‑нындағы ауыл, Үрге Янаҡтай а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 16 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 85 км алыҫлыҡта Ҡарыш й. (Тере Танып й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 532 кеше; 1920 — 440; 1939 — 368; 1959 — 281; 1989 — 185; 2002 — 168; 2010 — 152 кеше. Башҡорттар,...

ШИШМӘ, Бөрө р‑нындағы ауыл

ШИШМӘ, Бөрө р‑нындағы ауыл, Шишмә а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 25 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 110 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 483 кеше; 1920 — 526; 1939 — 793; 1959 — 773; 1989 — 596; 2002 — 618; 2010 — 596 кеше. Мариҙар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар баҡсаһы, фельдшер‑акушерлыҡ...