Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ҠАРАМАЛЫ, Иглин р‑нындағы ауыл

ҠАРАМАЛЫ, Иглин р‑нындағы ауыл, Аҡбирҙе а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Иглин т. юл ст. К.‑Көнб. табан 61 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1086 кеше; 1920 — 1088; 1939 — 1420; 1959 — 641; 1989 — 333; 2002 — 380; 2010 — 381 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Урта мәктәп, фельдшер-акушерлыҡ пункты,...

ҠАРАМАЛЫТАШ СВИТАҺЫ

ҠАРАМАЛЫТАШ СВИТАҺЫ (Баймаҡ районындағы Ҡарамалыташ тауы исеменән), девондың урындағы стратиграфик бүлексәһе. Ф.И.Ковалёв ирәндек свитаһы составынан айырып күрһәтә (1944). Ҡ.с. ултырмалары Баймаҡ, Учалы һәм Әбйәлил райондарында таралған. Йәшмә ҡатламдарын үҙ эсенә алған һелте һәм әсе составлы базальттарҙан,...

ҠАРАМЫШ Таңһылыу

ҠАРАМЫШ Таңһылыу (ысын исеме Мәхмүтова Таңһылыу Фаяз ҡыҙы; 3.3.1948, БАССР‑ҙың Бөрйән р‑ны Байназар а.), шағирә. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2001). Ҡарамышевтар нәҫеленән. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1984). БДУ‑ны (1971), КПСС‑тың Башҡ‑н өлкә ком‑ты эргәһендәге Партия, совет һәм идеология кадрҙарының...

ҠАРАМЫШЕВ Әмир Батыргәрәй улы

ҠАРАМЫШЕВ Әмир Батыргәрәй улы [7.4.1893, Өфө губернаһы Стәрлетамаҡ өйәҙе Маҡар а. (БР‑ҙың Ишембай районы) — 7.8.1918, шул уҡ губернаның Мейәс ҡ., Ырымбур ҡ. ерләнгән], Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре. Ҡарамышевтар нәҫеленән. Беренсе донъя һәм Граждандар һуғыштарында ҡатнашыусы. 1914—17 йй. рус армияһында,...

ҠАРАМЫШЕВ Гәрәй Батыргәрәй улы

ҠАРАМЫШЕВ Гәрәй (Мөхәмәтгәрәй) Батыргәрәй улы [8.7.1888, Өфө губернаһы Стәрлетамаҡ өйәҙе Маҡар а. (БР‑ҙың Ишембай районы) — 1922 й. сентябре, Стәрлетамаҡ ҡ.], Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре. Ҡарамышевтар нәҫеленән. 1920 й. алып РКП(б) ағзаһы, 1921 й. ағзалыҡтан сығарыла. Ҡазан татар уҡытыусылар мәктәбен...

ҠАРАМЫШЕВ Ғәлимйән Харис улы

ҠАРАМЫШЕВ Ғәлимйән (Ғәлим, Әлим) Харис улы [1903 й. дек., Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Маҡар а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны) — 20.1.1977, Өфө], актёр. РСФСР‑ҙың (1955) һәм БАССР‑ҙың (1940) халыҡ, РСФСР‑ҙың (1949) һәм БАССР‑ҙың (1935) атҡ. артисы. Ҡарамышевтар нәҫеленән. 1926—27 йй. Дәүләт кинематография ин‑тында...

ҠАРАМЫШЕВ Йософ Ибраһим улы

ҠАРАМЫШЕВ Йософ (Мөхәмәтйософ) Ибраһим улы [1825, Ырымбур губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Маҡар а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны) — ?], кантон башлығы, ғәскәри старшина (1859). Коканд походтарында (1852, 1853) ҡатнаша. Ҡарамышевтар нәҫеленән. 1851 й. 8‑се башҡ. кантоны башлығы, 1852 й. алып Башҡорт- мишәр ғәскәре командующийы...

ҠАРАМЫШЕВ Лотфулла Ғибәҙулла улы

ҠАРАМЫШЕВ Лотфулла Ғибәҙулла улы [22.10.1916, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Йомаҡ а. (БР‑ҙың Мәләүез р‑ны) — 27.3.1985, Салауат ҡ.], совет партия эшмәкәре. Соц. Хеҙмәт Геройы (1957). 1945 й. совет‑япон һуғышында ҡатнашыусы. ВКП(б)‑ның Башҡ‑н өлкә ком‑ты эргәһендәге 2 йыллыҡ өлкә партия мәктәбен тамамлаған...

ҠАРАМЫШЕВ Мөхтәр Батыргәрәй улы

ҠАРАМЫШЕВ Мөхтәр Батыргәрәй улы [1895, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Маҡар а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны) — 1941], Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре. Ҡарамышевтар нәҫеленән. Беренсе донъя, Граждандар һәм Б.В. һуғыштарында ҡатнашыусы. Орск ҡ. училище һәм пед. курстарын тамамлаған. 1915— 17 йй. рус армияһында, прапорщик;...

ҠАРАМЫШЕВА Нурия Миңлеғәли ҡыҙы

ҠАРАМЫШЕВА Нурия Миңлеғәли ҡыҙы (3.12.1948, БАССР‑ҙың Стәрлебаш р‑ны Яңы Ҡалҡаш а.), социолог. Социол. ф. д‑ры (2006). РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2009). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1976) Стәрлетамаҡ химия- технология техникумында, 1985 й. алып КПСС‑тың Стәрлетамаҡ ҡала ком‑тында (1987...

ҠАРАМЫШЕВТАР

ҠАРАМЫШЕВТАР, дворяндар нәҫеле. Стәрлетамаҡ өйәҙе Маҡар а. (Ишембай р‑ны) башҡорттары. Нәҫелде башлап ебәреүсе — Ҡармыш баба (ҡара: Ҡармыш). Билдәлеләре: Байслан Аҡкөбәк улы Ҡ., йорт старшинаһы. Рус-швед һуғышында (1788—90) ҡатнаша. Ҡылыс м‑н бүләкләнә; Рәхмәтулла Әбделкәрим улы Ҡ. (1804—?), зауряд-...

ҠАРАН-БИШЕНДЕ, Туймазы р‑нындағы ауыл

ҠАРАН-БИШЕНДЕ, Туймазы р‑нындағы ауыл, Үрге Бишенде а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Туймазы т. юл ст. К. табан 18 км алыҫлыҡта Ҡаран й. (Өҫән й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 487 кеше; 1920 — 568; 1939 — 358; 1959 — 307; 1989 — 116; 2002 — 138; 2010 — 168 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Ауылға...

ҠАРАН‑ҠУҢҠАҪ, Миәкә р‑нындағы ауыл

ҠАРАН‑ҠУҢҠАҪ, Миәкә р‑нындағы ауыл, Ҡаран а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 41 км һәм Аксёнов т. юл ст. К.‑Көнс. табан 39 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 576 кеше; 1920 — 682; 1939 — 453; 1959 — 440; 1989 — 328; 2002 — 512; 2010 — 407 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар баҡсаһы,...

ҠАРАН‑ҠУҢҠАҪ, Миәкә р‑нындағы ауыл

ҠАРАН‑ҠУҢҠАҪ, Миәкә р‑нындағы ауыл, Ҡаран а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 41 км һәм Аксёнов т. юл ст. К.‑Көнс. табан 39 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 576 кеше; 1920 — 682; 1939 — 453; 1959 — 440; 1989 — 328; 2002 — 512; 2010 — 407 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар баҡсаһы,...

ҠАРАН, Әлшәй р‑нындағы ауыл

ҠАРАН, Әлшәй р‑нындағы ауыл, Шафран а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 28 км һәм Шафран т. юл ст. Т. табан 12 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 163 кеше; 1959 — 186; 1989 — 108; 2002 — 117; 2010 — 76 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп (Шафран урта мәктәбе филиалы) бар. Ауылға 20 б....

ҠАРАН, Бүздәк р‑нындағы ауыл

ҠАРАН, Бүздәк р‑нындағы ауыл, Ҡаран а/с үҙәге. Район үҙәгенән һәм Бүздәк т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 18 км алыҫлыҡта Киәҙе й. (Сәрмәсән й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 942 кеше; 1920 — 985; 1939 — 749; 1959 — 627; 1989 — 509; 2002 — 449; 2010 — 358 кеше. Татарҙар, башҡорттар йәшәй (2002)....

ҠАРАН, Күгәрсен р‑нындағы ауыл

ҠАРАН, Күгәрсен р‑нындағы ауыл, Ишбирҙе а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 28 км һәм Мәләүез т. юл ст. К.‑Көнс. табан 98 км алыҫлыҡта Энәк й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 322 кеше; 1920 — 858; 1939 — 753; 1959 — 406; 1989 — 136; 2002 — 155; 2010 — 119 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Фельдшер-акушерлыҡ...

ҠАРАН, Мәләүез р‑нындағы ауыл

ҠАРАН, Берёзовка, Мәләүез р‑нындағы ауыл, Мәләүез а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Мәләүез т. юл ст. К. табан 3 км алыҫлыҡта, Өфө—Ырымбур автомобиль юлында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 97 кеше; 1920 — 147; 1939 — 177; 1959 — 138; 1989 — 210; 2002 — 328; 2010 — 377 кеше. Урыҫтар, башҡорттар йәшәй (2002)....

ҠАРАН, Саҡмағош р‑нындағы ауыл

ҠАРАН, Саҡмағош р‑нындағы ауыл, Тайнаш а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 21 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 80 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 752 кеше; 1920 — 986; 1939 — 688; 1959 — 386; 1989 — 178; 2002 — 185; 2010 — 167 кеше. Татарҙар, башҡорттар йәшәй (2002). Фельдшер- акушерлыҡ...

ҠАРАНАЙ ҠУРҒАНДАРЫ

ҠАРАНАЙ ҠУРҒАНДАРЫ, 10— 11 бб. археологик ҡомартҡыһы. Мәсетле р‑ны Ҡаранай а. көньяҡҡа табан 1 км алыҫлыҡта урынлашҡан. 1964 й. Н.А.Мәжитов тарафынан асыла һәм 1966 й. өйрәнелә, 2001 й., 2003 й. Ф.А.Сөнғәтов тикшерә. Тупраҡ өйөп яһалған ҡурғанлы ҡәберлектәргә (диам. 7—23 м, бейеклеге 0,1—0,6 м) ҡарай....