Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ҠАРҒАЛЫ Әбелмәних

ҠАРҒАЛЫ Әбелмәних (ысын исеме Ғәбдессәләмов Әбелмәних Әбделфәиз улы; 1782, Ырымбур губ. ш. уҡ өйәҙе Сәйет посады, хәҙ. Ырымбур өлк. Һаҡмар р‑ны Татар Ҡарғалыһы а., —...

ҠАРҒАЛЫ МӘҘРӘСӘЛӘРЕ

ҠАРҒАЛЫ МӘҘРӘСӘЛӘРЕ, 1746— 1920 йй. Ҡарғалы биҫтәһендә (ҡара: Сәйет биҫтәһе) эшләгән мосолман мәктәптәре комплексы. Биҫтәләге тәүге мәҙрәсә 1746 й. 1‑се йәмиғ мәсете эргәһендә...

ҠАРҒАЛЫ УРТА МӘКТӘБЕ

ҠАРҒАЛЫ УРТА МӘКТӘБЕ, Благовар р‑ны Үрге Ҡарғалы а. урынлашҡан. 1886 й. ир балалар земство мәктәбе булараҡ асыла. 1911 й. алып ҡала училищеһы. 1918 й. ҡыҙ балалар земство мәктәбе...

ҠАРҒАЛЫ, Ейәнсура р‑нындағы ауыл

ҠАРҒАЛЫ, Ейәнсура р‑нындағы ауыл, Һүрәм а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 54 км һәм Һарыҡташ т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Т.‑Көнс. табан 108 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1920...

ҠАРҒАЛЫ, Саҡмағош р‑нындағы ауыл

ҠАРҒАЛЫ, Саҡмағош р‑нындағы ауыл, Туҙлыҡыуыш а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 30 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 95 км алыҫлыҡта Ҡарғалы й. (Кеүәш й. басс.) буйында...

ҠАРҒАЛЫБАШ, Благовар р‑нындағы ауыл

ҠАРҒАЛЫБАШ, Благовар р‑нындағы ауыл, Ҡарғалы а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 40 км һәм Благовар т. юл ст. К.‑Көнб. табан 25 км алыҫлыҡта Ҡарғалы й. (Сәрмәсән й. ҡушылдығы)...

ҠАРҒАТУЙ

ҠАРҒАТУЙ, ҡарға туйы, ҡарға бутҡаһы, башҡорттарҙың яҙҙы ҡаршылауға арналған традицион байрамы. Яҙ—йәй мәлендә (апр. аҙағынан июнь уртаһына тиклем) үткәрелгән, ваҡыт...

ҠАРҒЫШ

ҠАРҒЫШ, башҡ. йола фольклоры жанры, объектҡа кире тәьҫир итеүгә һәләтле теләк (һүҙ) формулаһы. Һүҙҙең тылсым көсөнә ышаныуға бәйле исламға тиклемге дини инаныуҙарға...

ҠАРҘАҒОШ, Тәтешле р‑нындағы ауыл

ҠАРҘАҒОШ, Тәтешле р‑нындағы ауыл, Ҡоҙаш а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 19 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К. табан 43 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. – 189 кеше;...

ҠАРИҘЕЛ РАЙОНЫ

ҠАРИҘЕЛ РАЙОНЫ, БР‑ҙың төньяҡ‑көнсығышында урынлашҡан. Төньяҡта — Асҡын, көнсығышта — Дыуан, көньяҡта — Нуриман һәм Благовещен, көньяҡ‑көнбайышта — Мишкә, төньяҡ‑көнбайышта...

ҠАРИҘЕЛ, ауыл, Ҡариҙел р‑ны үҙәге

ҠАРИҘЕЛ, ауыл, Ҡариҙел р‑ны (1932—56 йй. һәм 1963 й. алып) һәм Ҡариҙел а/с үҙәге; пристань. Өфөнән Т.‑Көнс. 217 км һәм Щучье озеро т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 110 км алыҫлыҡта...

ҠАРЛУҒАС ҮЛӘНЕ

ҠАРЛУҒАС ҮЛӘНЕ (Vincetoxicum), ҡарлуғас үләне һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 30 төрө билдәле, Евразияның уртаса бүлкәтендә таралған. Башҡортостанда 5 төрө...

ҠАРЛУҒАСТАР

ҠАРЛУҒАСТАР (Hirundinidae), турғай һымаҡтар отрядына ҡараған ҡоштар ғаиләһе. 20 заты, 80‑гә яҡын төрө билдәле, бөтә Ер шары буйлап таралған. БР-ҙа 3 төрө: ауыл ҡарлуғасы, ҡала...

ҠАРЛЫ ФЛАВОЦЕТРАРИЯ

ҠАРЛЫ ФЛАВОЦЕТРАРИЯ (Flavocetraria nivalis), пармелия һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған лишайниктар төрө. Талломы тармаҡлы, төҙ, һирәгерәк түшәлеүсән, бейеклеге 4—7 см. Өлөшсәләре 2—8...

ҠАРЛЫМАН МӘМЕРЙӘҺЕ

ҠАРЛЫМАН МӘМЕРЙӘҺЕ, тәбиғәт ҡомартҡыһы (1965). Ҡырмыҫҡалы р‑ны Ҡарлыман а. көньяҡ‑көнсығышҡа табан 3 км алыҫлыҡта Сағыл й. (Ҡарлыман й. ҡушылдығы) үҙәненең уң битләүендә...

ҠАРЛЫМАН СПИРТ ЗАВОДЫ

ҠАРЛЫМАН СПИРТ ЗАВОДЫ, 1902 й. Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙендә (хәҙ. Ҡырмыҫҡалы р‑ны Урал а.) Ҡарлыман шарап ҡыуыу з‑ды булараҡ ойошторола. Завод составына ҡур яһау, йыуыу,...

ҠАРЛЫМАН ШӘКӘР-ҺӨТ-КОНСЕРВА КОМБИНАТЫ

ҠАРЛЫМАН ШӘКӘР-ҺӨТ-КОНСЕРВА КОМБИНАТЫ, шәкәр, мал майы, айыртылмаған һөт продукцияһы, ҡуйыртылған һөт етештерә. 1941 й. ойошторола, 1951 й. Ҡарлыман шәкәр з‑ды булараҡ...

ҠАРЛЫМАН, йылға

ҠАРЛЫМАН, йылға, Ағиҙел й. һул ҡушылдығы. Ҡырмыҫҡалы р‑ны Иҫке Бәпес а. эргәһендә башлана, ш. уҡ район буйлап көньяҡтан төньяҡ‑көнсығышҡа табан аға һәм Ағиҙел й. (тамағынан...

ҠАРЛЫМАН, Ҡырмыҫҡалы р‑нындағы ауыл

ҠАРЛЫМАН, Ҡырмыҫҡалы р‑нындағы ауыл, Ҡырмыҫҡалы а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. табан 6 км һәм Ҡарлыман т. юл ст. 18 км алыҫлыҡта Ҡарлыман й. буйында урынлашҡан. Халҡы:...

ҠАРЛЫМАНБАШ, Ҡырмыҫҡалы р‑нындағы ауыл

ҠАРЛЫМАНБАШ, Ҡырмыҫҡалы р‑нындағы ауыл, Иҫке Бәпес а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 13 км һәм Ҡарлыман т. юл ст. 25 км алыҫлыҡта Ҡарлыман й. буйында урынлашҡан. Халҡы:...