Список материалов
ЦАДКИН Михаил Авраамович
ЦАДКИН Михаил Авраамович (18.2.1959, Салауат ҡ.), химик-технолог. Техник ф. д-ры (2006). ӨНИ-не тамамлағандан һуң (1983) БДУ-ла эшләй. Фәнни эшмәкәрлеге углеводород сеймалын деструктив...
ЦАРЕВА Рима Шөғәй ҡыҙы
ЦАРЕВА Рима Шөғәй ҡыҙы (1.5. 1941, Өфө), педагог. Филол. ф. канд. (1975), пед. ф. д-ры (1998), проф. (1999). БР-ҙың атҡ. уҡытыусыһы (1996), РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1990), РФ-тың почётлы...
ЦВЕТАЕВ Александр Александрович
ЦВЕТАЕВ Александр Александрович (26.8.1896, Түб. Новгород губ. Наруксово а. — 1985, Өфө), географ. Пед. ф. канд. (1954). Граждандар һәм Б.В. һуғыштарында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев...
ЦВЕТАЕВА М. МУЗЕЙЫ
ЦВЕТАЕВА М. МУЗЕЙЫ. Бәләбәй р-ны Өҫән-Ивановка а. урынлашҡан. 1993 й. Марина Цветаеваның әҙәби-сәнғәт музейы булараҡ ойошторола, Милли музей филиалы, 2002 й. алып Милли әҙәби...
ЦВЕТКОВА Елена Яковлевна
ЦВЕТКОВА (Барсова) Елена Яковлевна (1872, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Глумилин а., хәҙ. Өфө эсендә, — 28.6.1929, Мәскәү), йырсы (лирик-драматик сопрано). Мәскәү консерваторияһын...
ЦВИЛЛИНГ Самуил Моисеевич
ЦВИЛЛИНГ Самуил Моисеевич (1.1.1891, Тубыл ҡ. — 4.4.1918, Ырымбур губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Изобильное ҡсб., хәҙ. Ырымбур өлк. Соль-Илецк р-ны Изобильное а.), революция хәрәкәте эшмәкәре....
ЦЕЛИЩЕВ Владимир Александрович
ЦЕЛИЩЕВ Владимир Александрович (10.3.1960, БАССР-ҙың Краснокама р-ны Николо Берёзовка эшселәр ҡсб), инженер-механик. Техник ф. д-ры (2000), проф. (2004). БР-ҙың атҡ. машиналар эшләүсеһе...
ЦЕЛЛЮЛОЗА‑ҠАҒЫҘ СӘНӘҒӘТЕ
ЦЕЛЛЮЛОЗА‑ҠАҒЫҘ СӘНӘҒӘТЕ, целлюлоза, ағас массаһы, ҡағыҙ, ҡатырға һәм уларҙан изделиелар, ш. уҡ этил спирты, мал аҙығы сүпрәһе, канифоль, скипидар һәм майлы к-талар...
ЦЕЛЛЮЛОЗА, биополимер
ЦЕЛЛЮЛОЗА, биополимер, ангидро-D-глюкозаның элементар быуындарынан торған {CHO(OH)} формулалы полисахарид, ҡатмарлы төҙөлөшлө үҫемлектәрҙә күҙәнәк көбөнөң нигеҙен төҙөй;...
ЦЕНЗУРА, нәшриәт эшмәкәрлеге
ЦЕНЗУРА (лат. censura), нәшриәт эшмәкәрлеге, матбуғат һәм киң мәғлүмәт саралары, әҙәби һәм мәҙәни процесс өҫтөнән дәүләт күҙәтеүе. Тормошҡа ашырыу ысулы б-са тәү Ц. һәм язаға...
ЦЕОЛИТТАР
ЦЕОЛИТТАР (гр. zeo — ҡайнайым һәм lithos — таш), дөйөм формулаһы Mex/n[AlxSiyO2(x+y)]*zH2O (Me — металл, n — уның окисланыу дәрәжәһе, х — алюмин, у — кремний, z — һыу молекулалары атомдарының...
ЦЕРЕЗИН
ЦЕРЕЗИН (лат. сera — балауыҙ), С36—С55 составлы ҡаты хәлдәге туйындырылған (күбеһенсә тармаҡлы алифатик) углеводородтарҙың ҡатышмаһы. Аҡтан алып көрәнгә тиклем төҫлө...
ЦЕТАН ҺАНЫ
ЦЕТАН ҺАНЫ, эске яныулы двигателдең цилиндрында дизель яғыулығының үҙенән- үҙе янып китеүенең шартлы һанса күрһәткесе, ул стандарт һынау шарттарында тоҡаныусанлығы...
ЦЕХАНОВЕЦКИЙ Болеслав Павлович
ЦЕХАНОВЕЦКИЙ Болеслав Павлович (1857, Витебск губ. — 1917, башҡа мәғлүмәттәр б-са, 1910), дәүләт эшмәкәре. Действительный статский советник (1901). Дворяндарҙан. Император хоҡуҡ...
ЦИБИЗОВ Леонид Герасимович
ЦИБИЗОВ Леонид Герасимович (2.1.1925, БАССР-ҙың Бәләбәй кантоны Красная Горка а. — 16.6.2009, Киев ҡ.), танкист, Украина Ҡораллы көстәренең ген.-майоры (2008). Советтар Союзы Геройы...
ЦИКЛОН
ЦИКЛОН (гр. kyklón — өйөрөлә, әйләнә), түбән атмосфера баҫымының перифериянан үҙәккә ҡарай яйлап кәмеү өлкәһе. Ц. ваҡытында Ер өҫтөндәге һауа үҙәккә күсә, Төньяҡ ярымшарҙа...
ЦИКЛОП
ЦИКЛОП (Cyclops), ишкәк аяҡтар отрядына ҡараған сөсө һыу ҡыҫала һымаҡтары заты. 250-нән ашыу төрө билдәле, бөтә Ер шары буйлап таралған. Башҡортостанда бер нисә төрө бар: егәрле...
ЦИКОРИЙ
ЦИКОРИЙ, быуын сәскә (Cichorium), астра һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлектәр заты. Яҡынса 10 төрө билдәле, Евразияла, Төньяҡ Африкала таралған. Башҡортостанда ябай Ц. үҫә....
ЦИНК
ЦИНК, т у т ы я, (Zincum), Zn, Д.И.Менделеев периодик системаһының II төркөм химик элементы; төҫлө металдарға ҡарай. Тәбиғәттә 5 тотороҡло изотобы бар. 70-тән ашыу Ц. минералы билдәле...
ЦИОЛКОВСКИЙ Станислав Тимофеевич
ЦИОЛКОВСКИЙ Станислав Тимофеевич [8.12.1788 (башҡа мәғлүмәттәр б-са, 1785), Волынск губ. Белополье а. — 1842, Ырымбур губ. Андреевка а., Ырымбур ҡ. күсереп ерләнгән], хәрби эшмәкәр....
