Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ЧУЛОШНИКОВ Александр Петрович

ЧУЛОШНИКОВ Александр Петрович (8.8.1894, Подольск губ. Чёрный Остров а. — 1941, башҡа мәғлүмәттәр б-са, 1942 й. ғин., Ленинград), тарихсы. Тарих ф. канд. (1935). Император Петроград ун-тының тарих-филол. ф-тын тамамлағандан һуң (1916) шунда уҡ уҡыта. 1919 й. алып Ҡырғыҙ АССР-ының Халыҡ мәғарифы ин-тында,...

ЧУЛПАН, ужым арышы сорты

ЧУЛПАН, ужым арышы сорты. 1975 й. С.А.Ҡунаҡбаев, Н.И. Лещенко, А.М.Власова (БНИИСХ) тарафынан бер нисә гибридтың иң продуктив биотиптарынан ҡатмарлы синтетик популяциялар булдырыу һәм күп тапҡыр һайлап алыу ысулы м-н сығарыла. Һабағының бейеклеге 75—130 см. Башағының оҙонлоғо 9—13 см, асыҡ һары төҫтә,...

ЧУМАКОВ Фёдор Федотович

ЧУМАКОВ Фёдор Федотович (1729 — 1786 й. һуң, Рига наместниклығының Перново ҡ.), Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Казактарҙан. Яйыҡ казак ғәскәрендә хеҙмәт итә. Ихтилалға 1773 й. 18 сент. ҡушыла. Пугачёвтың Йәшерен советы составына ингән. 1773 й. окт. — 1774 й. мартында...

ЧУМАКОВА Юлия Петровна

ЧУМАКОВА Юлия Петровна (16.7. 1930, Мәскәү өлк. Спасские Выселки а. — 20.12.2000, Өфө), тел белгесе. Филол. ф. д-ры (1994), проф. (1997). Рязань пед. ин-тын тамамлаған (1953). 1958 й. алып Барнаул пед. ин-тында, 1962 й. — Горький ун-тында, 1970 й. — БДПИ-ла, 1975 й. башлап БДУ-ла уҡытҡан. Фәнни эшмәкәрлеге...

ЧУНИН Евгений Петрович

ЧУНИН Евгений Петрович [24.2. 1919, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Петропавловка а. (БР-ҙың Ғафури р-ны) — 18.11.1998, Өфө], селекционер. А.х. ф. канд. (1970). БР-ҙың атҡ. а.х. хеҙм-ре (1996). Б.В. һуғышында һәм 1945 й. совет-япон һуғышында ҡатнашыусы. БАХИ-ны тамамлаған (1956). 1939—40 йй. Баймаҡ р-нының...

ЧУРАЕВ Рөстәм Нур улы

ЧУРАЕВ Рөстәм Нур улы (7.1. 1947, Ҡазан), генетик. Биол. ф. д-ры (1988), проф. (2004). БР-ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1999). Новосибирск ун-тын тамамлағандан һуң (1970) СССР ФА Себер бүлексәһенең Цитология һәм генетика ин-тында (Новосибирск ҡ.) эшләй. 1982 й. нояб. алып Химия ин-тының, 1983 й. — Биохимия...

ЧУРБАНОВ Николай Илларионович

ЧУРБАНОВ Николай Илларионович (26.10.1887, Һарытау губ. Чибирлей а. — 24.11.1948, Өфө), патологоанатом. Мед. ф. д-ры (1943), проф. (1943). Һарытау ун-тын тамамлағандан һуң (1924) Төньяҡ-поляр химия-бактериология ин-тында (Архангельск ҡ.) бүлек мөдире, 1928 й. алып Бүрәт-Монгол АССР-ының өлкә суд-мед....

ЧУРИКОВА Инна Михайловна

ЧУРИКОВА Инна Михайловна (5.10.1943, Бәләбәй ҡ. — 14.1.2023, Мәскәү ҡ.), актриса. СССР‑ҙың (1991) һәм РСФСР‑ҙың (1985) халыҡ, РСФСР‑ҙың атҡаҙанған (1977) артисы. М.С.Щепкин исемендәге театр училищеһын тамамлағандан һуң (1965; Л.А.Волков, В.И.Цыганков курсы) 1968 й. тиклем Мәскәү йәш тамашасы театры,...

ЧУРКИН Сергей Дмитриевич

ЧУРКИН Сергей Дмитриевич (12.11. 1952, Стәрлетамаҡ ҡ.), педагог. Иҡт. ф. канд. (1981), пед. ф. д-ры (1998), проф. (2002). РФ-тың халыҡ мәғарифы отличнигы (1993), РФ-тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм-ре (2002). СДПИ-ны тамамлағандан һуң (1975) 1-се мәктәп-интернат (Стәрлетамаҡ) уҡытыусыһы. 1977...

ЧУРКИН Юрий Васильевич

ЧУРКИН Юрий Васильевич (6.3. 1935, Осинники ҡ. — 1.9.1998, Өфө), химик-технолог. БР ФА-ның мөхбир ағзаһы (1995), техник ф. д-ры (1980), проф. (1986). БАССР-ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1989), СССР-ҙың нефть эшкәртеү һәм нефтехимия сәнәғәте отличнигы (1966), СССР-ҙың уйлап табыусыһы. Томск политехник...

ЧУХАРЕВ Александр Иванович

ЧУХАРЕВ Александр Иванович [23.12.1915, Өфө губ. Златоуст өйәҙе Ләмәҙ а. (БР-ҙың Дыуан р-ны) — 2.3.2007, Подольск ҡ.], лётчик, полковник (1961). Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.Е.Ворошилов ис. Өсөнсө лётчиктар һәм лётчиктар-күҙәтеүселәр хәрби мәктәбен (Ырымбур ҡ., 1937), Хәрби-һауа...