Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ӨФӨ КРАЙЫНЫҢ САУҘА ҺӘМ СӘНӘҒӘТ СОЮЗЫ

ӨФӨ КРАЙЫНЫҢ САУҘА ҺӘМ СӘНӘҒӘТ СОЮЗЫ, Өфө губернаһындағы сауҙагәрҙәрҙең, ваҡ-төйәк м‑н һатыу итеүселәрҙең, бәләкәй һәм урта сәнәғәт пр‑тиелары хужаларының хоҡуҡтарын яҡлау өсөн ойошторолған йәмәғәт ойошмаһы. 1917 й. мартында Өфөлә ойошторола. Халыҡ азатлығы партияһы программаһын яҡлай, сауҙа азатлығы,...

ӨФӨ КРАН ЭШЛӘҮ ЗАВОДЫ

ӨФӨ КРАН ЭШЛӘҮ ЗАВОДЫ, ЯСЙ. Йөк күтәреү ҡорамалдарын етештереү, монтажлау, ремонтлау, техник диагностикалау, металл конструкциялар һәм вентиляция системалары эшләп сығарыу м‑н шөғөлләнә. Составына йөк күтәреү ҡорамалдарын монтажлау, ремонтлау, вентиляция, металл конструкциялар, төҙөлөш, автотранспорт...

ӨФӨ КРЕМЛЕ

ӨФӨ КРЕМЛЕ, Ө ф ө ҡ ә л ғ ә һ е. 1586 й. Соҡалаҡ й. (Ағиҙел й. ҡушылдығы) тамағында урта быуаттарҙағы ҡаласыҡ (Ҡара: Өфө II) урынында төҙөлә. Башҡорттар Ө.к. Имән ҡала тип атаған. Дөйөм майҙаны яҡынса 1,2 га. Дүртмөйөш рәүешендә була. Бейеклеге 5 м, оҙонлоғо 440 м булған имән стена м‑н уратылған. Ө.к....

ӨФӨ КРЕПОСТНОЙ КОНТОРАҺЫ

ӨФӨ КРЕПОСТНОЙ КОНТОРАҺЫ, дәүләт учреждениеһы. 1701 й. ойошторола. Өфө провинция канцелярияһы (ҡара: Өфө провинцияһы) бүлексәләренең береһе. Ө.к.к. составында күҙәтеүсе (конторға етәкселек итә), 4 күсереп яҙыусы була. Бурысҡа аҡса алыу, купчий, подряд, эш ҡушыу, килеү һ.б. ҡағыҙҙарҙы теркәү һәм рәсмиләштереү...

ӨФӨ ҠАҘНА ПАЛАТАҺЫ

ӨФӨ ҠАҘНА ПАЛАТАҺЫ, финанс учреждениеһы. 1865 й. Өфө губернаһы ойошторолғас, Ырымбур ҡаҙна палатаһы урынына барлыҡҡа килә. Идарасы етәкселек итә. 19 б. аҙ. Ө.ҡ.п. составына ревизия бүлеге нач., ҡаҙнасылыҡ бүлеге нач., эш башҡарыусылар, архивариус, махсус йомош үтәгән чиновниктар, бухгалтерҙар, столоначальниктар...

ӨФӨ ҠАЛА ДУМАҺЫ ВАҠЫТЛЫ КОМИТЕТЫ

ӨФӨ ҠАЛА ДУМАҺЫ ВАҠЫТЛЫ КОМИТЕТЫ, Өфө губернаһының юғары власть органы. 1918 й. 5 июлендә Өфө ҡала думаһы ултырышында ойошторола. Бөтә Рәсәй Ойоштороу йыйылышы ағзалары комитетына (Комуч) буйһонған. Ком‑т составына рәйес һәм ағзалар (июль уртаһына — 19) ингән. Ком‑т ағзалары араһында кадет (Ю.Ю.Блюменталь),...

ӨФӨ ҠАЛА МӘҘӘНИӘТ ҺАРАЙЫ

ӨФӨ ҠАЛА МӘҘӘНИӘТ ҺАРАЙЫ. 1982 й. ВЛКСМ‑дың 40 йыллығы ис. Өфө синтетик спирт з‑дының мәҙәниәт һарайы булараҡ асыла, 1994 й. алып “Уфаоргсинтез” ААЙ‑ның мәҙәниәт һарайы, 1999 й. — “Синтез” мәҙәниәт һарайы, 2000 й. башлап хәҙ. исемен һәм статусын йөрөтә. 1100 урынлыҡ тамаша залы, хор класы, хореография...

ӨФӨ ҠАЛА ЭЛЕКТР СЕЛТӘРҘӘРЕ

ӨФӨ ҠАЛА ЭЛЕКТР СЕЛТӘРҘӘРЕ, Өфө һәм Өфө р‑ны ҡулланыусыларына электр энергияһын тапшырыуҙы һәм бүлеүҙе тәьмин итә. Оператив‑диспетчер хеҙмәте Өфөлә урынлашҡан, Көнсығыш, Көнбайыш, Төньяҡ, Өфө Үҙәк, Көньяҡ‑Көнсығыш, Көньяҡ электр селтәрҙәре райондарының диспетчер пункттары эшләй. Ө.ҡ.э.с. составында...

ӨФӨ ҠАЛАСЫҠТАРЫ

ӨФӨ ҠАЛАСЫҠТАРЫ, б.э.т. 4 б. — б.э. 14 б. археологик ҡомартҡылары. Өфө терр‑яһында урынлашҡан. Ө.ҡ.I, ҡара: Шайтан ҡаласығы. Ө.ҡ.II, ҡара: Өфө II. Ө.ҡ.III З.Вәлиди, Воровской, Яңы күпер, Окт. Революцияһы, Пушкин, Туҡай урамдары тирәһендә урынлашҡан. 1952 й. асыла, 1954 й. П.Ф.Ищериков, 1990 й. В.В.Овсянников...

ӨФӨ ҠӘБЕРЛЕГЕ

ӨФӨ ҠӘБЕРЛЕГЕ, Ҡара Абыҙ мәҙәниәте археологик ҡомартҡыһы. Б.э.т. 4—3 бб. ҡарай. “Йәшел Сауҡалыҡ” шифаханаһы терр‑яһында Лысая тауынан төньяҡ-көнбайышта урынлашҡан. 1911 й. асыла, 1911—12 йй. В.В.Гольмстен, Д.Н.Эдинг, 1973 й. Ю.А.Морозов тарафынан өйрәнелә. Ҡурғанһыҙ ҡәберлектәргә ҡарай. Яҡынса 28 ҡәбер...

ӨФӨ ҠӘБЕРЛЕКТӘРЕ

ӨФӨ ҠӘБЕРЛЕКТӘРЕ, иртә тимер быуат — иртә Урта быуат археологик ҡомартҡылары. Өфө терр‑яһында урынлашҡан. 40‑ҡа яҡын ҡәберлек асылған һәм өйрәнелгән, тәүге ҡәберлектәр 18 б. аҙ. табылған. Яңы Өфө ҡәберлеге Ананьин мәҙәниәтенә, Ҡара Абыҙ мәҙәниәтенә ҡарай. З.Вәлиди һәм Аксаков, Гоголь, К.Маркс урамдары...

ӨФӨ ЛАК-БУЯУ ЗАВОДЫ

ӨФӨ ЛАК-БУЯУ ЗАВОДЫ, ЯАЙ. Буяуҙар, коррозияға ҡаршы һәм махсус тәғәйенләнешле материалдар етештерә. Составына: 1‑се һәм 2‑се цехтар, лаб. инә. 2012 й. 50 кеше эшләгән. Продукцияһы БР‑ҙа һәм РФ‑тың башҡа төбәктәрендә һатыла. 1941 й. эвакуацияланған 1‑се һәм 2‑се Мәскәү буяу з‑дтары базаһында “Полиграф”...

ӨФӨ МАКАРОН ФАБРИКАҺЫ

ӨФӨ МАКАРОН ФАБРИКАҺЫ. 1935 й. “Пролетарка” Ө.м.ф. булараҡ файҙаланыуға индерелә, 1955 й. алып Ө.м.ф., 1992 й. — ААЙ (2000 йй. башында бета‑каротинлы макарон изделиеларын сығарыу үҙләштерелә), 2005 й. ябыла. 60—80‑се йй. илдәге макарон сәнәғәтенең төп пр‑тиеһы булған. Составына преслау, киптереү, фасовкалау,...

ӨФӨ МӘКТӘП-ИНТЕРНАТЫ №30

ӨФӨ МӘКТӘП-ИНТЕРНАТЫ №30. 1902 й. Һаңғырау‑телһеҙҙәр училищеһы булараҡ асыла, 1919 й. алып һаңғырау‑телһеҙ балалар өсөн Өфө хеҙмәт мәктәп‑коммунаһы, 1936 й. — һаңғырау‑телһеҙ балалар өсөн өлкә тулы булмаған урта мәктәбе, 1950 й. — ҡолаҡҡа ҡаты һәм һуң һаңғырауланған балалар өсөн өлкә урта мәктәбе (1955...

ӨФӨ МӘКТӘП‑ИНТЕРНАТЫ башланғыс осоусылар әҙерләү буйынса

ӨФӨ МӘКТӘП‑ИНТЕРНАТЫ. 1999 й. башланғыс осоусылар әҙерләгән Өфө мәктәп‑интернаты булараҡ асыла. 2008 й. М.Ғ.Гәрәев исеме бирелә. 7 класс тамамлаған малайҙар һәм 4 класс тамамлаған ҡыҙҙар ҡабул ителә. Профилле уҡытыу теория (аэродинамика, самолёттың авиация һәм радиоэлектрон ҡорамалдары, самолёт һәм...

ӨФӨ МЕТАЛЛ ҺӘМ ПЛАСТМАССА ӘЙБЕРҘӘР ЗАВОДЫ

ӨФӨ МЕТАЛЛ ҺӘМ ПЛАСТМАССА ӘЙБЕРҘӘР ЗАВОДЫ, ФДУП. Терәк‑хәрәкәт аппараты функциялары боҙолған кешеләр өсөн реабилитация саралары һәм мед. техникаһы етештерә (ҡул таяҡтары, ҡултыҡ таяҡтары, кресло-коляскалар, протез ярым фабрикаттары һ.б.). Составына ағас эшкәртеү, гальваник, инструменталь, механика,...

ӨФӨ МОТОРҘАР ЭШЛӘҮ ПРОИЗВОДСТВО БЕРЕКМӘҺЕ

ӨФӨ МОТОРҘАР ЭШЛӘҮ ПРОИЗВОДСТВО БЕРЕКМӘҺЕ, ААЙ. РФ‑та авиация двигателдәрен етештереүсе иң ҙур берекмә. Хәрби авиация, вертолёт техникаһы узелдары өсөн газ турбиналы двигателдәр эшләй, етештерә һәм ремонтлай; нефть‑газ сәнәғәте өсөн ҡорамалдар һ.б. сығара. Составына төп һәм инструменталь производстволары...

ӨФӨ НАМЕСТНИКЛЫҒЫ

ӨФӨ НАМЕСТНИКЛЫҒЫ, 1782 й. апр. императрица Екатерина II 1781 й. 23 дек. “Өфө наместниклығын ойоштороу тураһында...” указы м‑н ойошторола. Наместниклыҡҡа Ырымбур губ. терр‑ялары инә. Төньяҡта — Пермь, төньяҡ‑көнсығышта — Тубыл наместниклыҡтары, көнсығышта һәм көньяҡта — ҡаҙаҡ йөҙҙәре, көньяҡ‑көнбайышта...

ӨФӨ НЕФТЬ ҒИЛМИ-ТИКШЕРЕНЕҮ ИНСТИТУТЫ

ӨФӨ НЕФТЬ ҒИЛМИ-ТИКШЕРЕНЕҮ ИНСТИТУТЫ, 1947 й. “Башнефть” берекмәһенең Үҙәк ғилми‑тикшеренеү лаб. (1935 й. асылған) м‑н Өфө нефть эшкәртеү заводының Үҙәк лаб. базаһында ойошторола, 1970 й. “Башнефтепроект” ин‑ты м‑н берләшкәндән һуң “БашНИПИнефть” ин‑ты итеп үҙгәртелә. Эшмәкәрлегенең төп йүнәлештәре:...

ӨФӨ НЕФТЬ МАШИНАЛАРЫ ЭШЛӘҮ ЗАВОДЫ

ӨФӨ НЕФТЬ МАШИНАЛАРЫ ЭШЛӘҮ ЗАВОДЫ, ААЙ. Ҡорос һәм алюмин төҙөлөш конструкциялары һәм изделиелары етештерә, сәнәғәт һәм гражданлыҡ төҙөлөшөндә металл һәм тимер‑бетон конструкцияларҙы монтажлау м‑н шөғөлләнә. Составында һаҡлаусы алюмин төҙөлөш конструкциялары, ҡорос металл конструкциялары цехтары (икеһе...