Список материалов
КУЛЬТУРОЛОГИЯ
КУЛЬТУРОЛОГИЯ (лат. cultura — үҫтереү һәм ...логия), мәҙәниәттең асылын, барлыҡҡа килеүен, структураһын, үҫеш һәм йәшәү ҡанундарын өйрәнеүсе фән. К. белеменең йөкмәткеһен фундаменталь (генезис, типология, мәҙәниәтте өйрәнеү методологияһы һ.б. проблемалар) һәм ғәмәли төрҙәргә (мәҙәниәттең төрлө тармаҡтарының...
КУРАЧЁВ Дмитрий Геннадьевич
КУРАЧЁВ Дмитрий Геннадьевич (8.7.1968, Семипалатинск ҡ.), философ. Философия фәндәре докторы (2006), профессор (2006). Брянск педагогия институтын (1992), В.И.Ленин исемендәге Мәскәү педагогия университетын (1994) тамамлаған. 1997 й. алып Бөрө социаль‑педагогия академияһында (2006 й. башлап үҫеш психологияһы...
ЛОГИКА
ЛОГИКА (гр. logike), иҫбатлау һәм кире ҡағыу ысулдары т‑дағы фән; фекерләү асылы һәм уның закондары хаҡында фәнни теориялар йыйылмаһы. Фекерләү теорияһына (дедуктив һәм индуктив Л.), металогикаға, логик методологияға бүленә.
Дедуктив Л. (логик зарурлыҡ һәм эҙмә-эҙлекле һығымталар т‑да теория) классик...
ЛУКЬЯНОВ Аркадий Викторович
ЛУКЬЯНОВ Аркадий Викторович (19.10.1959, Өфө ҡ.), философ. Философия фәндәре докторы (1994), профессор (1998). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2005). БДУ‑ны тамамлаған (1982), 1987 й. алып (өҙөклөк менән) шунда уҡ уҡыта. 1995—96 йй. Ырымбур педагогия университетының культурология кафедраһы мөдире. Фәнни...
МАРКС Карл Генрих
МАРКС Карл Генрих (5.5.1818, Трир ҡ., Пруссия — 14.3.1883, Лондон ҡ.), философ, иҡтисадсы, сәйәси эшмәкәр. Марксизмға нигеҙ һалыусы (ҡара: Марксистик философия). Философия докторы (1841). 1847 й. алып халыҡ‑ара Коммунистар союзы ағзаһы. М. менән Ф.Энгельс — 1‑се Интернационалдың (1864—76) ойоштороусылары...
МАРКСИСТИК ФИЛОСОФИЯ
МАРКСИСТИК ФИЛОСОФИЯ, диалектик һәм тарихи материализм (ҡара: Диалектика) т‑да К.Маркс м‑н Ф.Энгельс тәғлимәте. М.ф. төп ҡанундары: ижт. аңға ҡарата ижт. йәшәйештең алда булыуы; йәмғиәт структураһы — иҡт. базис (етештереү көстәре һәм мөнәсәбәттәре) һәм өҫҡорма (мәҙәниәт, сәйәсәт, хоҡуҡ); йәмғиәт тарихы...
МАТУРЛЫҠ
МАТУРЛЫҠ, кеше аңында әйберҙәр м‑н тирә‑яҡтағы ысынбарлыҡтың әхлаҡи ҡәнәғәтләнеү һәм эстетик ләззәт бирә алырлыҡ эске һәм тышҡы сифаттарын асыусы универсаль йәшәйеш формаларының береһе. М. тәбиғәттә, ижт. тормошта, индивидтың матди һәм рухи эшмәкәрлегендә, кешенең үҙендә бар. М. һәм уның төрҙәрен ҡабул...
МӘҒРИФӘТСЕЛЕК
МӘҒРИФӘТСЕЛЕК, ижт.‑сәйәси ағым, вәкилдәре халыҡ араһында игелек, ғәҙеллек, ғилми белем таратыу иҫәбенә йәмғиәттәге етешһеҙлектәрҙе бөтөрөргә, әҙәпте, сәйәсәтте, көнкүреште ыңғай яҡҡа үҙгәртергә ынтыла. Башҡортостанда М. барлыҡҡа килеүенә ниндәйҙер дәрәжәлә урыҫ философияһы, урыҫ әҙәбиәте һәм мәҙәниәте...
МӨХӘМӘТЙӘНОВ Самат Әбдрәхим улы
МӨХӘМӘТЙӘНОВ Самат Әбдрәхим улы (20.6.1949, БАССР‑ҙың Баймаҡ районы Муллаҡай а.), философ, педагог. Педагогия фәндәре кандидаты (1995), философия фәндәре докторы (2000), профессор (2002). Магнитогорск педагогия институтын тамамлаған (1979). 1971—74 йй. Баймаҡ районының Ҡолсора урта мәктәбе уҡытыусыһы,...
МУСИН Ғүмәр Һаҙый улы
МУСИН Ғүмәр Һаҙый улы (10.11.1946, Черемхов ҡ. — 14.4.2007, Өфө ҡ.), философ. Философия фәндәре докторы (2001), профессор (2003). ӨАИ‑ны тамамлаған (1969). 1972 й. алып Күмертау машиналар эшләү һәм вертолёт заводтарында, Өфө телефон аппаратураһы заводында эшләй. 1975 й. башлап БДПИ‑ла, 1979 й. — ӨДСИ‑лә,...
НЕГАНОВ Фәнил Миҙхәт улы
НЕГАНОВ Фәнил Миҙхәт улы (2.12.1956, Ишембай ҡ.), философ. Философия фәндәре докторы (1996), профессор (1998). Урал дәүләт университетын тамамлаған (Свердловск ҡ., 1987). 1981 й. алып БАССР‑ҙың Ҡариҙел районы Ҡараяр урта мәктәбе уҡытыусыһы, 1984 й. — Ишембай транспорт машиналары эшләү заводында эшләй....
НУРИЕВ Дамир Әхмәт улы
НУРИЕВ Дамир Әхмәт улы (18.3. 1941, БАССР‑ҙың Салауат р‑ны Көҫәпәй а.), философ. Филос. ф. д‑ры һәм проф. (1996). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2004), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (1998). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1970) шунда уҡ эшләй. 1976 й. алып Өфө элемтә аппаратураһы з‑дында. 1978...
ОНТОЛОГИЯ
ОНТОЛОГИЯ (гр. ón, эйәлек килеш óntos — булмыш һәм …логия), философия бүлеге, йәшәйеш, уның төп принциптары, структураһы һәм законлыҡтарын тикшереүсе тәғлимәт.
БР‑ҙа О. проблемалары А.Р. Абдуллин, Б.С. Ғәлимов, А.Ф. Кудряшёв, М.С. Ҡунафин, Ф.М. Неганов, Д.Ә. Нуриев, Р.Й. Рәхмәтуллин, А.И. Селиванов,...
ОРЕШНИКОВ Игорь Михайлович
ОРЕШНИКОВ Игорь Михайлович (2.4.1938, Өфө ҡ.), философ. Философия фәндәре докторы (1996), профессор (1998). БАССР‑ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1989), РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (1998). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1964) 2017 й. тиклем ӨДНТУ‑ла уҡыта. Фәнни тикшеренеүҙәре...
ПОЗДЯЕВА Светлана Михайловна
ПОЗДЯЕВА Светлана Михайловна (22.2.1955, Өфө ҡ.), философ, педагог. Философия фәндәре докторы (1999), профессор (2001). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2014). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1977) ӨНИ эргәһендәге зона уҡытыу‑методика кабинеты методисы. 1980 й. алып ӨАИ эргәһендәге социология лабораторияһында;...
ПОПОВ Василий Дмитриевич
ПОПОВ Василий Дмитриевич [28.12.1921, Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Пчельник а. (БР‑ҙың Бишбүләк районы) — 16.3.1997, Өфө ҡ.], философ, социолог. Философия фәндәре докторы (1981), профессор (1985). БАССР мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1966). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев исемендәге Башҡ....
ПУСТАРНАКОВ Владимир Фёдорович
ПУСТАРНАКОВ Владимир Фёдорович (5.5.1934, БАССР‑ҙың Мәләүез районы Воскресенка а. — 6.2.2001, Мәскәү ҡ.), философ. Философия фәндәре докторы (1982). Мәскәү халыҡ‑ара мөнәсәбәттәр институтын тамамлаған (1958). 1959 й. алып РФА‑ның Философия институтында (Мәскәү ҡ.) эшләгән. Фәнни эшмәкәрлеге рус Мәғрифәте,...
ПУШКАРЁВА Марина Алексеевна
ПУШКАРЁВА Марина Алексеевна (7.1.1965, Өфө ҡ.), философ. Философия фәндәре докторы (2006). БДПИ‑ны тамамлағандан һуң (1987) шунда уҡ, 1994 й. алып Өфө ҡ. 135‑се мәктәбендә эшләй. 2000 й. башлап Көнсығыш иҡтисади‑юридик гуманитар академияһында, бер үк ваҡытта М.А.Шолохов исемендәге Мәскәү дәүләт гуманитар...
РӘХМӘТУЛЛИН Рафаэль Йосоп улы
РӘХМӘТУЛЛИН Рафаэль Йосоп улы (9.9.1944, Пенза өлкәһе Индерка а. — 14.8.2021, Өфө ҡ.), философ. Философия фәндәре докторы (2000), профессор (2002). Урал дәүләт университетын тамамлағандан һуң (Свердловск ҡ., 1976) Хабаровск халыҡ хужалығы институтында, 1980 й. алып СССР ЭЭМ‑ының Хабаровск юғары мәктәбендә...
РӘХМӘТУЛЛИНА Зөһрә Йыһанур ҡыҙы
РӘХМӘТУЛЛИНА Зөһрә Йыһанур ҡыҙы (26.8.1961, БАССР‑ҙың Иглин районы Түбәнге Ләмәҙ а.), философ, педагог. Философия фәндәре докторы (2001), профессор (2004). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2006). БДУ‑ны тамамлаған (1985), 1991 й. алып шунда уҡ эшләй: 2000 й. башлап ЮНЕСКО кафедраһы, 2002—04 йй. һәм 2006 й....
