Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ПЕТРОВКА, Яңауыл р-нындағы ауыл

ПЕТРОВКА, Яңауыл р‑нындағы ауыл, Орловка а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Яңауыл т. юл ст. К.‑Көнс. табан 21 км алыҫлыҡта Атлығас й. (Тере Танып й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1182 кеше; 1920 — 1006; 1939 — 668; 1959 — 371; 1989 — 138; 2002 — 177; 2010 — 171 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002)....

ПЕТРОВСКАЯ (Лесунова) Людмила Витальевна

ПЕТРОВСКАЯ (Лесунова) Людмила Витальевна (23.6. 1971, Өфө), журналист. Журналистар союзы ағзаһы (1998). БДУ‑ны (1993), Башҡ‑н дәүләт хеҙмәте һәм идара итеү акад. (2004) тамамлаған. 1995 й. алып “Башинформ” ААЙ‑ы хеҙм‑ре: етәксе, 2002 й. башлап “Иҡтисад” бүлеге мөдире — етәксе урынбаҫары, 2003 й. — “БашвестЪ”...

ПЕТРОВСКИЙ Владимир Викторович

ПЕТРОВСКИЙ Владимир Викторович (26.6.1897, Әстерхан ҡ. — 9.11. 1976, Өфө), физиолог. Проф. (1931). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1962). Һарытау ун‑тын тамамлағандан һуң (1921) Әстерхан мед. ин‑тында, Б.В. һуғышы йылдарында Куйбышев ҡ. эшләй. 1945 й. алып БДМИ‑ла (1968 й. тиклем нормаль физиология каф....

ПЕТРОВСКИЙ, Ишембай р-нындағы ауыл

ПЕТРОВСКИЙ, Ишембай р‑нындағы ауыл, Петровский а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 35 км һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. Көнс. табан 33 км алыҫлыҡта Шыға й. (Егән й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1989 кеше; 1920 — 2608; 1939 — 3248; 1959 — 3273; 1989 — 2613; 2002 — 2759; 2010 — 2580 кеше....

ПЕТРОГРАФИЯ

ПЕТРОГРАФИЯ (гр. pétros — таш һәм ...графия), геологияның тау тоҡомдарын (ТТ), уларҙың минераль һәм химик составын, структураһын һәм текстураһын, барлыҡҡа килеүен, урынлашыу шарттарын, геогр. таралыуын, классификацияһын һәм номенклатураһын өйрәнгән бүлеге. Магматик тоҡомдар, метаморфик тоҡомдар, ултырма...

ПЕТРОПАВЛОВКА (болото)

ПЕТРОПАВЛОВКА, Тере Танып й. басс. һаҙлыҡ. Тәтешле р‑ны Петропавловка а. көньяҡ‑көнсығыш ситендә урынлашҡан. Тере Танып й. ташҡын‑һыубаҫар туғай комплексына инә. Уйһыу һаҙлыҡ, дөйөм майҙаны 360,0 га. Туйыныуы ҡатнаш. Тал, ҡара ерек, ҡара ҡарағат, муйыл, бесәй үләне, һаҙ ҡолонғойроғо, йылға ҡыҫыр сәскәһе,...

ПЕТРОПАВЛОВКА, Асҡын р-нындағы ауыл

ПЕТРОПАВЛОВКА, Асҡын р‑нындағы ауыл, Петропавловка а/с үҙәге. Район үҙәгенән Көнб. 12 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 100 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 155 кеше; 1959 — 108; 1989 — 156; 2002 — 188; 2010 — 184 кеше. Урыҫтар, башҡорттар йәшәй. (2002). Урта мәктәп, фельдшер‑акушерлыҡ...

ПЕТРОПАВЛОВКА, Мәләүез р-нындағы ауыл

ПЕТРОПАВЛОВКА, О р л о в к а, Мәләүез р‑нындағы ауыл, Денис а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Мәләүез т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 22 км алыҫлыҡта Һуҡайлы й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 179 кеше; 1920 — 292; 1939 — 372; 1959 — 217; 1989 — 196; 2002 — 279; 2010 — 209 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Башланғыс...

ПЕТРОПАВЛОВКА, Тәтешле р-нындағы ауыл

ПЕТРОПАВЛОВКА, Тәтешле р‑нындағы ауыл, Ҡәлмиәр а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 21 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 41 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 100 кеше; 1920 — 378; 1939 — 301; 1959 — 218; 1989 — 231; 2002 — 312; 2010 — 291 кеше. Удмурттар йәшәй (2002). Балалар...

ПЕТРОПАВЛОВКА, Хәйбулла р‑нындағы ауыл

ПЕТРОПАВЛОВКА, Б е з в о д н ы й, Ю б и л е й н ы й, Хәйбулла р‑нындағы ауыл, Өфө а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 45 км һәм Сибай т. юл ст. К.‑Көнб. табан 108 км алыҫлыҡта Быҙаулыҡ й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. — 83 кеше; 1939 — 47; 1959 — 166; 1989 — 178; 2002 — 207; 2010 — 232 кеше. Башҡорттар...

ПЕТРОПАВЛОВСКИЙ Сергей Анатольевич

ПЕТРОПАВЛОВСКИЙ Сергей Анатольевич (21.9.1909, Вологда губ. — 1958 й. авг.), геофизик. Свердловск тау ин‑тын тамамлаған (1947). Производство эшмәкәрлеге Уралда мәғдән геофизикаһының барлыҡҡа килеүе һәм үҫеше м‑н бәйле. П. ҡатнашлығында Урта һәм Көньяҡ Уралдағы баҡыр колчеданы ятҡылыҡтарын эҙләүҙә һәм...

ПЕТРОФИТТАР

ПЕТРОФИТТАР, л и т о ф и т т а р (гр. pétros — таш һәм ...фит), ҡая, тау ишелмәләре йәки йоҡа ҡатламлы тау тупрағында үҫергә яраҡлашҡан үҫемлектәр. П. йыш осраҡта мендәрҙәр, кәҫлектәр барлыҡҡа килтерә йәки түшәлеп үҫкән форма булып тора. Көпшәле П. өсөн тәрән булмаған, ныҡлы һәм эләктереүсән, битләү...

ПЕТРЯЕВ ҠУРҒАНДАРЫ

ПЕТРЯЕВ ҠУРҒАНДАРЫ, Бура мәҙәниәте археологик ҡомартҡыһы. Б.э.т. 16—13 бб. ҡарай. Шишмә р‑ны Петряев а. көньяҡҡа табан 1 км алыҫлыҡта Өршәк й. уң ярында һыу баҫмай торған киртләстә урынлашҡан. 1962 й. Г.И.Матвеева тарафынан асыла, 1980 й. Р.А.Ниғмәтуллин өйрәнә. Ҡурғанлы ҡәберлектәргә ҡарай. 16 ҡурғандан...

ПЕТРЯЕВ, Шишмә р-нындағы ауыл

ПЕТРЯЕВ, Шишмә р‑нындағы ауыл, Ибраһим а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Шишмә т. юл ст. К.‑Көнс. табан 36 км алыҫлыҡта Өршәк й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1896 й. — 967 кеше; 1920 — 1156; 1939 — 823; 1959 — 588; 1989 — 226; 2002 — 272; 2010 — 255 кеше. Мордвалар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ пункты,...

ПЕУТЛИНГ Александр Александрович

ПЕУТЛИНГ Александр Александрович фон (1739—1799, башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 1795), дәүләт эшмәкәре. Ген.‑поручик (1791). Барон. 1756— 63 йй. Ете йыллыҡ һуғышта, 1768— 74 йй. рус‑төрөк һуғышында ҡатнашыусы. 1750 й. алып рус армияһында. 1785—94 йй. Өфө наместниклығы башлығы, бер үк ваҡытта 1789—92 йй. Өфө...

ПЕЧЁНКИН, Бөрө р-нындағы ауыл

ПЕЧЁНКИН, Бөрө р‑нындағы ауыл, Берёзовка а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 30 км һәм Өфө т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 72 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 868 кеше; 1920 — 1091; 1939 — 835; 1959 — 376; 1989 — 305; 2002 — 420; 2010 — 446 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Урта мәктәп‑балалар...

ПЕЧЁНЫЙ Борис Григорьевич

ПЕЧЁНЫЙ Борис Григорьевич (17.5. 1939, Орехов ҡ.), инженер‑төҙөүсе. Техник ф. д‑ры (1985), проф. (1987). Харьков автоюлдар ин‑тын тамамлағандан һуң (1961) “Марганецрудстрой” (Марганец ҡ.) тресының 7‑се төҙөлөш идаралығында эшләй. 1967 й. алып Павлодар индустриаль ин‑тында, 1969 й. — Башҡ‑н нефть эшкәртеү...

ПЕШЕХОНОВ Александр Анатольевич

ПЕШЕХОНОВ Александр Анатольевич (13.3.1979, Мәләүез ҡ.), спортсы. Ҡаяға үрмәләү спорты б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2001). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (2002). Башҡ. физик культура ин‑тын тамамлаған (2005). Мәләүез ДЮСШ тәрбиәләнеүсеһе (тренеры А.А. Кулагин). Донъя кубогын яулаусы (2002),...

ПЕШКОВА Наталья Петровна

ПЕШКОВА Наталья Петровна (19.9. 1954, Өфө), тел белгесе. Филол. ф. д‑ры (2002), проф. (2005). БР‑ҙың атҡ. мәғариф хеҙм‑ре (2007). П.Д.Буслаевтың ҡыҙы. БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1976) 2010 й. тиклем (өҙөклөк м‑н) ӨДАТУ‑ла эшләй, бер үк ваҡытта 2003 й. алып БДУ‑ла уҡыта (2010 й. — сит телдәр каф. мөдире)....

ПИГМЕНТТАР

ПИГМЕНТТАР (лат. pigmentum — буяу) х и м и я л а, юғары дисперслы онтаҡ һымаҡ буяу матдәләре, һыуҙа, органик эреткестәрҙә, плёнка барлыҡҡа килтереүселәрҙә һ.б. эремәй. Органик булмаған (тәбиғи — тимер суригы, охра, умбра һ.б.; синтетик — литопон, ультрамарин, техник углерод һ.б.) һәм органиктарға, ахроматик...