Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ПОПОВ Василий Дмитриевич

ПОПОВ Василий Дмитриевич [28.12.1921, Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Пчельник а. (БР‑ҙың Бишбүләк районы) — 16.3.1997, Өфө ҡ.], философ, социолог. Философия фәндәре докторы (1981), профессор (1985). БАССР мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1966). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев исемендәге Башҡ....

ПОПОВ Виктор Михайлович

ПОПОВ Виктор Михайлович (27.10. 1936, Һарытау ҡ. – 29.9.1996, Өфө), инженер‑геолог. БАССР‑ҙың атҡ. геологы (1980). Һарытау ун‑тын тамамлағандан һуң (1959) 1993 й. тиклем “Башкиргеология” ПБ‑нда эшләй: Көньяҡ Урал геол.‑топографик төшөрөү экспедицияһында, 1961–71 йй. Баймаҡ геол. разведка экспедицияһында;...

ПОПОВ Владимир Георгиевич

ПОПОВ Владимир Георгиевич (11.8.1941, Новочеркасск ҡ. — 5.1.2017, шунда уҡ), гидрогеолог. Геол.‑минералогия ф. д‑ры (1987), проф. (1990). Новочеркасск политехник ин‑тын тамамлағандан һуң (1964) Башҡ‑н терр. геол. идаралығының Көнбайыш Башҡ‑н комплекслы геол. экспедицияһында өлкән гидрогеолог. 1973 й....

ПОПОВ Геннадий Петрович

ПОПОВ Геннадий Петрович (7.11. 1917, Өфө — 24.6.1976, Свердловск ҡ.), Советтар Союзы Геройы (1945). СССР ЭЭМ‑ының атҡ. хеҙм‑ре. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Свердловск юридик ин‑тын тамамлаған (1953). 1938 й. алып Ҡыҙыл Армияла. 1943 й. башлап Днепр хәрби флотилияһында хеҙмәт итә. Герой исеменә 66‑сы...

ПОПОВ Дмитрий Николаевич

ПОПОВ Дмитрий Николаевич (10.5. 1971, Өфө), тренер. Байдарка һәм каноэла ишеү б‑са Рәсәйҙең атҡ. тренеры (2008), йөҙөү б‑са Рәсәйҙең спорт мастеры (1999). Н.А.Поповтың улы. БДПИ‑ны тамамлаған (2000). “Буревестник” ДСО‑һы (байдарка һәм каноэла ишеү б‑са тренерҙары Попов һәм Н.А.Попова), 18‑се СДЮСШОР...

ПОПОВ Максим Викторович

ПОПОВ Максим Викторович (30.5. 1977, Өфө), спортсы. Кикбоксинг б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1997). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (1996). ӨДАТУ‑ны тамамлаған (1999). ӨДАТУ спорт клубы тәрбиәләнеүсеһе (тренерҙары Э.Н.Нурмөхәмәтов, Р.С.Саяпов, В.Д. Чистонов). Европа (1996) һәм Рәсәй (1996,...

ПОПОВ Никита Саввич

ПОПОВ Никита Саввич (19.1.1763, Ҡазан губ. Красноуфимск ҡ. — 1.7. 1834, Пермь ҡ.), тарихсы. Статский советник (1824). Уҡытыусылар семинарияһын тамамлағандан һуң (С.‑Петербург, 1786) уҡытыусы, 1807 й. алып Төп халыҡ уч‑щеһы, 1808— 29 йй. ир балалар гимназияһы (икеһе лә — Пермь) директоры. Бер бүлегендә...

ПОПОВ Николай Алексеевич

ПОПОВ Николай Алексеевич (2.11. 1933, БАССР‑ҙың Өфө р‑ны Чесноковка а. — 7.2.2011, Өфө), тренер. Байдарка һәм каноэла ишеү б‑са Рәсәйҙең атҡ. тренеры (2000) һәм СССР‑ҙың спорт мастеры (1963). БР‑ҙың атҡ. физик культура хеҙм‑ре (1992). 1964 й. алып Башҡ‑н өлкә советының “Буревестник” ДСО‑һы тренеры,...

ПОПОВ Николай Ильич

ПОПОВ Николай Ильич (24.12.1912, Өфө ҡ. — 28.8.1943, Украина ССР‑ы Михайловка а.), Советтар Союзы Геройы (1944). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Өфө сәй төрөү фабрикаһында, Өфө урман заводында эшләгән. 1943 й. авгусынан алып Воронеж фронтында хеҙмәт итә. Герой исеменә 4‑се гвардия армияһы 68‑се гвардия уҡсылар...

ПОПОВ Олег Серафимович

ПОПОВ Олег Серафимович (16.2. 1952, Кибартай ҡ.), хирург. Мед. ф. д‑ры (1999). БР‑ҙың атҡ. табибы (1996). БДМИ‑ны тамамлаған (1975). 1976 й. алып Стәрлетамаҡ ҡ. 1‑се ҡала дауаханаһында эшләй: 1985 й. башлап хирургия б‑са баш табип урынбаҫары, 1987 й. — бүлек мөдире, 1989 й. — баш табип, 2015 й. — баш...

ПОПОВ Пётр Дмитриевич

ПОПОВ Пётр Дмитриевич (24.1.1924, Өфө — 9.7.1991, Бөрө ҡ.), Дан орд. тулы кавалеры. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1940 й. алып Өфө паровоздар ремонтлау з‑дында эшләй. 1942 й. башлап Совет Армияһында. 1943 й. июленән — Үҙәк фронтта 7‑се гвардия див. 203‑сө уҡсылар полкының танкыға ҡаршы ҡорал отделениеһы...

ПОПОВ Пётр Иванович

ПОПОВ Пётр Иванович (1852—?), Ырымбур губернаһынан 1‑се Дәүләт думаһы (1906) депутаты. Крәҫтиән. Сауҙа м‑н шөғөлләнгән. Артабанғы яҙмышы билдәһеҙ. Д.А.Сафонов Тәрж. М.Х.Хужин  

ПОПОВ Семён Ефремович

ПОПОВ Семён Ефремович [10.3.1917, Өфө губ. Златоуст өйәҙе Кандаковка а. (БР‑ҙың Ҡыйғы р‑ны) — 8.11. 1987, Прокопьевск ҡ.], Дан орд. тулы кавалеры. Б.В. һуғышында ҡатншыусы. Кемерово өлк. Усть‑Барзас урман сәнәғәте хужалығында эшләгән. 1942 й. авг. алып Үҙәк, Белоруссия һәм 1‑се Белоруссия фронттарында...

ПОПОВ Сергей Анатольевич

ПОПОВ Сергей Анатольевич (1884, Ырымбур ҡ. – 1942 й. июле, Өфө), скрипкасы, педагог. БАССР‑ҙың атҡ. артисы. С.‑Петербург консерваторияһын тамамлаған (1910 йй.; Л.С.Ауэр класы). 1917 й. алып ҡала симфоник оркестр музыканты һәм Курск ҡ. балалар музыка мәктәбе уҡытыусыһы. 1923 й. башлап Өфөлә: Башҡ. музыка...

ПОПОВА Любовь Никаноровна

ПОПОВА Любовь Никаноровна (25.8. 1933, БАССР‑ҙың Шишмә р‑ны Түб. Балҡан а.), сәнғәт белгесе, педагог. Сәнғәт ғилеме канд. (1977). А.И. Герцен ис. пед. ин‑тын (1955), И.Е.Репин ис. Һынлы сәнғәт, скульптура һәм архитектура ин‑тын (1971; икеһе лә – Ленинград) тамамлаған. 1970 й. алып ӨДСИ‑лә, 1979—90 йй.,...

ПОПОВА Надежда Александровна

ПОПОВА Надежда Александровна (26.9.1944, Өфө), тренер. Байдарка һәм каноэла ишеү б‑са Рәсәйҙең атҡ. тренеры (2000) һәм СССР‑ҙың спорт мастеры (1968). БР‑ҙың атҡ. физик культура хеҙм‑ре (1995). БДПИ‑ны тамамлаған (1987). 1968 й. алып “Буревестник” ДСО‑һының Физик культура йорто инструкторы, 1969 й. —...

ПОПОВСЫЛАР

ПОПОВСЫЛАР, п о п о в с ы л ы ҡ, 17 б. аҙ. старообрядсылыҡта барлыҡҡа килгән ағымдарҙың береһе. П. изге йолаларҙы, сиркәү иерархияһын һаҡлаған. П. диндәштәр (ҡара: Диндәшлек), беглопоповсылар, Белокриницкий иерархияһы бүленеп сыҡҡан. Башҡортостанда П. 18 б. 1‑се ярт. Табын ҡәлғәһендә старообрядсылар...

ПОППЕ Николай Николаевич (Николас)

ПОППЕ Николай Николаевич (Николас) (27.7.1897, Яньтай ҡ., Ҡытай – 8.8.1991, Сиэтл ҡ., АҠШ), тел белгесе. СССР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1932), проф. (1928). 1939—40 йй. совет‑финлянд һуғышында ҡатнашыусы. Петроград ун‑тын тамамлағандан һуң (1921) 1941 й. тиклем шунда уҡ, бер үк ваҡытта СССР ФА‑ның Шәрҡиәт...

ПОПУЛЯЦИЯ

ПОПУЛЯЦИЯ (лат. populus — халыҡ), оҙайлы ваҡыт дауамында билдәле бер терр‑яла үрсеүсе һәм уның башҡа берлектәренән сағыштырмаса айырымланған бер төргә ҡараған заттар төркөмө. Төрҙөң структур берәмеге, уның эсендә форманы һәм төрҙө барлыҡҡа килтергән микроэволюцион процестар бара. П. төп характеристикалары:...

ПОПУЛЯЦИЯЛАР БИОЛОГИЯҺЫ

ПОПУЛЯЦИЯЛАР БИОЛОГИЯҺЫ, популяцияларҙың йәшәйеш законлыҡтарын өйрәнә. П.б. формалашыуы генетиканың һәм эволюцияның синтетик теорияһы үҫеше м‑н бәйле. Башҡортостанда П.б. б‑са фәнни тикшеренеүҙәр 20 б. 90‑сы йй. башлана. Биология институтында юғалып барған дарыу үҫемлектәренең, үҫемлектәрҙең һирәк төрҙәренең...