Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

САЯПОВ Тимер Шаймөхәмәт улы

САЯПОВ Тимер Шәймөхәмәт улы [31.3.1914, Өфө губернаһы Бөрө өйәҙе Үрге Ҡарыш а. (БР‑ҙың Балтас районы) — 17.7.2011, Өфө ҡ.], тарихсы, совет партия-дәүләт эшмәкәре. Тарих фәндәре кандидаты (1969). РСФСР‑ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1975). Журналистар союзы ағзаһы (1965). К.А.Тимирязев исемендәге...

САЯПОВ Тимер Шәймөхәмәт улы

САЯПОВ Тимер Шәймөхәмәт улы [31.3.1914, Өфө губернаһы Бөрө өйәҙе Үрге Ҡарыш а. (БР‑ҙың Балтас районы) — 17.7.2011, Өфө ҡ.], тарихсы, совет партия-дәүләт эшмәкәре. Тарих фәндәре кандидаты (1969). РСФСР‑ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1975). Журналистар союзы ағзаһы (1965). К.А.Тимирязев исемендәге...

САЯПОВА Алһыу Рәфҡәт ҡыҙы

САЯПОВА Алһыу Рәфҡәт ҡыҙы (10.4.1952, БАССР‑ҙың Яңауыл р‑ны Байғужа а.), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (2001), проф. (2004). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1973) 1976 й. тиклем һәм 1980 й. алып СССР ФА БФ‑та эшләй, 1992 й. — БР Иҡтисад министрлығының баш белгесе, 1995 й. башлап БДУ‑ла (2002 й. алып иҡтисадты прогнозлауҙың...

СӘҒӘҘИЕВ Һиҙиәт Сибәғәт улы

СӘҒӘҘИЕВ Һиҙиәт Сибәғәт улы [1887, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Тирмәнйылға а., хәҙ. Ишембай ҡ. эсендә, – 9.10.1937, Мәскәү], Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре, дәүләт эшмәкәре. Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. “Мөхәммәҙиә” мәҙрәсәһен (1911, Ҡазан), Я.М.Свердлов ис. Коммунистик ун‑тты (1919, Мәскәү), Ҡазан...

СӘҒӘТ БҮЛКӘТЕ

СӘҒӘТ БҮЛКӘТЕ, бөтә өлкәләрҙә бер бүлкәт сәғәте ҡабул ителгән геогр. зона. Ер йөҙө шартлы рәүештә 15° оҙонлоҡ киңлегендәге 24 һыҙатҡа (0-дән алып 23‑кә тиклем) бүленгән. Сиктәш бүлкәттәге ваҡыт 1 сәғәткә айырыла. Иҫәпләү нуленсе бүлкәттән көнсығышҡа табан алып барыла. Башланғыс бүлкәт Гринвич обсерваторияһы...

СӘҒҘӘТКИРӘЕВА Миңлегөл Байғужа ҡыҙы

СӘҒҘӘТКИРӘЕВА Миңлегөл Байғужа ҡыҙы (10.5.1946, БАССР‑ҙың Әлшәй р‑ны Ҡыпсаҡ‑Асҡар а.), физик. Физика‑матем. ф. д‑ры (2005). БР‑ҙың атҡ. халыҡ мәғарифы хеҙм‑ре (2006). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1968) 1978 й. тиклем һәм 1984– 2012 йй. шунда уҡ эшләй: 1986 й. башлап лаб. мөдире, 2000 й. – өлкән ғилми хеҙм‑р;...

СӘҒҘИ (Сәғҙиев) Ғабдрахман Ғәйнан улы

СӘҒҘИ (Сәғҙиев) Ғабдрахман Ғәйнан улы [27.3. (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 26.3.) 1889; Өфө губ. Златоуст өйәҙе Таймый а. (БР‑ҙың Салауат р‑ны) – 6.11.1956, Сәмәрҡәнд ҡ.], әҙәбиәт белгесе. Филол. ф. д‑ры (1950), проф. (1946). Һ.Сәғҙиҙең ҡустыһы. “Мөхәмәҙиә” мәҙрәсәһен (1906), Истанбул ун‑тын (1911) тамамлаған....

СӘҒҘИ Һаҙый (Сәғәҙиев Мөхәмәтһаҙый Ғәйнан улы)

СӘҒҘИ Һаҙый [ысын исеме Сәғәҙиев Мөхәмәтһаҙый Ғәйнан улы; 25.3. (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 20.4.) 1883, Өфө губ. Златоуст өйәҙе Таймый а. (БР‑ҙың Салауат р‑ны) – 26.1.1933, Өфө], яҙыусы. Ғ.Сәғҙиҙең ағаһы. “Хөсәйениә”, башҡа мәғлүмәттәр б‑са, “Рәсүлиә” мәҙрәсәһен (1902), Дыуан 2 класлы уч‑щеһын (яҡынса...

СӘҒИҘУЛЛИН Ғабдулла Ғәйфулла улы

СӘҒИҘУЛЛИН Ғабдулла Ғәйфулла улы (30.6.1938, БАССР‑ҙың Ауырғазы р‑ны Түб. Ләкәнде а. – 5.12.1999, Өфө), химик‑технолог. Техник ф. д‑ры (1978). Ленсовет ис. Ленинград технология ин‑тын тамамлағандан һуң (1965) Мәскәүҙә эшләй: “Союзмашпроект” ин‑тында, 1968 й. алып (өҙөклөк м‑н) Мәскәү инженерлыҡ экологияһы...

СӘҒИТ, Ейәнсура р‑нындағы ауыл

СӘҒИТ, Б и ш ө й л ө, Ейәнсура р‑нындағы ауыл, Байыш а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 92 км һәм Ҡыуандыҡ т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Т.‑Көнб. табан 61 км алыҫлыҡта Ҡаҫмарт й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. – 314 кеше; 1920 – 371; 1939 – 383; 1959 – 377; 1989 – 296; 2002 – 302; 2010 – 243 кеше. Башҡорттар...

СӘҒИТ, Хәйбулла р‑нындағы ауыл

СӘҒИТ, Ҡ а л т а й, Хәйбулла р‑нындағы ауыл, Маҡан а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 30 км һәм Һары т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Т.‑Көнс. табан 88 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. – 403 кеше; 1939 – 246; 1959 – 237; 1989 – 298; 2002 – 353; 2010 – 329 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Төп мәктәп, балалар...

СӘҒИТДИНОВ Мөхәмәт Шәмсетдин улы

СӘҒИТДИНОВ Мөхәмәт Шәмсетдин улы (28.3.1936, БАССР‑ҙың Стәрлебаш р‑ны Айҙарәле а.), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (2001), проф. (2003). РФ‑тың (1996) һәм БАССР‑ҙың (1986) атҡ. иҡтисадсыһы. Бөтә Союз ситтән тороп уҡыу финанс‑иҡт. ин‑тын тамамлаған (Өфө, 1964). 1959 й. алып Стәрлебаш һәм Стәрлетамаҡ р‑ндарында...

СӘҒИТОВ М. МУЗЕЙЫ

СӘҒИТОВ М. МУЗЕЙЫ, Бөрйән р‑ны Иҫке Собханғол а. урынлашҡан. 1995 й. Милли музей филиалы булараҡ ойошторола, 2002 й. алып Милли әҙәби музей филиалы, 2006 й. хәҙ. статусын ала. Әҙәби музей фондында 400‑ҙән ашыу һаҡлау берәмеге, ш. иҫ. М.М.Сәғитовтың шәхси әйберҙәре, документтары, фотоматериалдары, мәҡәләләре,...

СӘҒИТОВ Марат Усман улы

СӘҒИТОВ Марат Усман улы [8.7. 1925, БАССР‑ҙың Арғаяш кантоны Арғаяш а. (Силәбе өлк. Арғаяш р‑ны) – 15.11.1988, Мәскәү], астроном, гравиметрист. Физика‑матем. ф. д‑ры (1976), проф. (1977). РСФСР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1985), СССР юғары мәктәбе отличнигы (1979), СССР‑ҙың геодезия һәм картография отличнигы...

СӘҒИТОВ Мөхтәр Мофаззал улы

СӘҒИТОВ Мөхтәр Мофаззал улы [27.8.1933, БАССР‑ҙың Бөрйән р‑ны Иҫке Собханғол а. (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, Яңы Монасип а.) – 20.6.1986, Измир ҡ., Төркиә, Өфөлә ерләнгән], фольклорсы. Филол. ф. канд. (1965). З.М.Ғафурованың ағаһы. БДУ‑ны тамамлаған (1960). 1964 й. алып ТТӘИ‑лә эшләй (1970 й. башлап өлкән...

СӘҒИТОВ Нурғәли Хәбибулла улы

СӘҒИТОВ Нурғәли Хәбибулла улы (5.5.1905, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Һынны а., хәҙ. БР‑ҙың Благовар р‑ны Иҫке Һынны а., — 12.4.1971, БАССР‑ҙың Шишмә р‑ны Шишмә ҡсб, Өфөлә ерләнгән), селекционер. А.х. ф. канд. (1951). К.А.Тимирязев ис. Мәскәү а.х. акад. тамамлаған (1931). 1933 й. алып Пермь дәүләт а.х. тәж. ст....

СӘҒИТОВ Рәсүл Хәсән улы

СӘҒИТОВ Рәсүл Хәсән улы (14.3.1964, БАССР‑ҙың Бөрйән р‑ны Нәби а.), журналист, яҙыусы, тәржемәсе. РФ‑тың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2016), БР‑ҙың атҡ. матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙм‑ре (2004). Журналистар союзы (1996), Яҙыусылар союзы (2010) ағзаһы. БДУ‑ны (1990), Башҡ‑н дәүләт хеҙмәте һәм идара итеү акад....

СӘҒИТОВ Ришат Рәфҡәт улы

СӘҒИТОВ Ришат Рәфҡәт улы (27.12. 1967, Бакал ҡ.), комп., баянсы. БР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (2007). Өфө сәнғәт уч‑щеһын (1982; Н.С.Бачурин класы), ӨДСИ‑не (1987; В.П.Сухановтың баян класы, С.М.Тюфяковтың дирижёрлыҡ итеү класы) тамамлаған. 1983 й. алып ӨПЭЗ эргәһендәге Салауат Юлаев ис. бейеү ансамбленең,...

СӘҒИТОВ Сәйфулла Төхфәтулла улы

СӘҒИТОВ Сәйфулла Төхфәтулла улы [1893, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Оло Үтәш а. (БР‑ҙың Ғафури р‑ны) – 1957, шунда уҡ], шағир‑импровизатор. 1907–10 йй. Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙҙең Һарт‑Наурыҙ а. (БР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны) мәҙрәсәһендә уҡыған, һуңынан тыуған ауылында уҡытыусы булып эшләгән. 1914 й. ҡаты...

СӘҒИТОВ Тайфур Барый улы

СӘҒИТОВ Тайфур Барый улы (15.4.1936, БАССР‑ҙың Белорет р‑ны Аҙнағол а. — 26.4.2018, Өфө, БР‑ҙың Өфө р‑ны Михайловка а. ерләнгән), яҙыусы. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1986). Журналистар союзы (1963) һәм Яҙыусылар союзы (1980) ағзаһы. БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1963) 1964 й. тиклем һәм 1973—74 йй....