Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ХӘЗИПОВ Рим Хәлит улы

ХӘЗИПОВ Рим Хәлит улы (30.1. 1939, БАССР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны Ҡырмыҫҡалы а.), инженер‑технолог. Техник ф. д‑ры (1995), проф. (2007). БАССР‑ҙың атҡ. уйлап табыусыһы (1987), РФ‑тың почётлы нефтсеһе (2001). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1967) шунда уҡ эшләй. 1977 й. алып Башҡ‑н нефть ғилми‑тикшеренеү һәм проект...

ХӘЙ Мөхәмәтйәров, шағир

ХӘЙ Мөхәмәтйәров [ысын исеме Мөхәмәтйәров Хәй Ғабдрафиҡ улы; 2.9.1911, Пермь губ. Шадринск өйәҙе Ҡунаҡбай а. (Силәбе өлк. Ҡоншаҡ р‑ны) — 1941 й. дек., ?; башҡа мәғлү­мәттәр б‑са,1942 й. ғин., Мәскәү өлк.], шағир. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1934).Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев ис. Башҡорт пед....

ХӘЙБӘТ, Балаҡатай р‑нындағы ауыл

ХӘЙБӘТ, Балаҡатай р‑нындағы ауыл, Урғалы а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 60 км һәм Урғалы т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 12 км алыҫлыҡта Кесе Урғалы й. (Әй й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 329 кеше; 1920 — 307; 1939 — 452; 1959 — 382; 1989 — 172; 2002 — 173; 2010 — 143 кеше. Башҡорттар йәшәй...

ХӘЙБУЛЛА МУЗЕЙЫ

ХӘЙБУЛЛА МУЗЕЙЫ. Хәйбулла р‑ны Аҡъяр а. урынлашҡан. 1993 й. ойошторола, 1994 й. алып Милли музей филиалы, 2006 й. Хәйбулла тарих‑тыуған яҡты өйрәнеү музейы статусын ала. 1995 й. экспозицияһы асыла. Музей фондында 7 меңдән ашыу һаҡлау берәмеге, ш. иҫ. 19 б. аҙ. — 20 б. башы этнография коллекцияһы (һарауыс,...

ХӘЙБУЛЛА РАЙОНЫ

ХӘЙБУЛЛА РАЙОНЫ, БР‑ҙың көньяҡ‑көнсығыш өлөшөндә урынлашҡан. Төньяҡта Баймаҡ р‑ны, көнсығышта һәм көньяҡта — Ырымбур өлк., көнбайышта һәм төньяҡ‑көнба­йышта Ейәнсура һәм Йылайыр р‑ндары м‑н сиктәш. 1930 й. 20 авг. ойошторола (ҡара: Административ район), район составына Йылайыр кантоны улустары индерелә....

ХӘЙБУЛЛА СОРТ ҺЫНАУ УЧАСТКАҺЫ

ХӘЙБУЛЛА СОРТ ҺЫНАУ УЧАСТКАҺЫ. 1937 й. Хәйбулла р‑ны Һамар а. ойошторола, 2001 й. ябыла. Башҡортостандың Урал аръяғы дала зонаһы һәм Урал алды дала зонаһы шарттарында үҫтереү өсөн иген культураларының, ҡуҙаҡлы иген культураларының сорттарын һынау, сорттарын һәм гибридтарын һайлап алыу һәм тәҡдим итеү...

ХӘЙБУЛЛИН Ғәзимулла Ғәйнулла улы

ХӘЙБУЛЛИН Ғәзимулла Ғәйнулла улы [12.8.1927, БАССР‑ҙың Мәсәғүт кантоны Иҙрис а. (БР‑ҙың Ҡыйғы р‑ны) — 16.9.1995, Өфө], Соц. Хеҙмәт Геройы (1971). 1951—93 йй. “Гидравлика” ДУП‑ында токарь булып эшләй. Х. ҡатнашлығында 8‑се биш йыллыҡ планды үтәгәндә юғары етештереү күрһәткестәренә өлгәшелгән, ТА‑6, ТА‑8,...

ХӘЙБУЛЛИН Ҡотлоәхмәт Ҡотлоғәлләм улы

ХӘЙБУЛЛИН Ҡотлоәхмәт Ҡотлоғәлләм улы [29.12.1921, АСБР‑ҙың Үҫәргән кантоны Сөләймән а. (БР‑ҙың Ейәнсура районы) — 10.11.1943, Белорус ССР‑ының Воломановка а. ерләнгән], Советтар Союзы Геройы (1944). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Ейәнсура районының “Ҡыҙыл Һүрәм” колхозында эшләй. 1941 й. октябренәнҮҙәк...

ХӘЙБУЛЛИН Ҡотлоәхмәт Ҡотлоғәлләм улы

ХӘЙБУЛЛИН Ҡотлоәхмәт Ҡотлоғәлләм улы [29.12.1921, АСБР‑ҙың Үҫәргән кантоны Сөләймән а. (БР‑ҙың Ейәнсура районы) — 10.11.1943, Белорус ССР‑ының Воломановка а. ерләнгән], Советтар Союзы Геройы (1944). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Ейәнсура районының “Ҡыҙыл Һүрәм” колхозында эшләй. 1941 й. октябренәнҮҙәк...

ХӘЙБУЛЛИН Миңлеғәлим Хисам улы

ХӘЙБУЛЛИН Миңлеғәлим Хисам улы [12.2.1929, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Әхмәр а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны)], агроном, хужалыҡ эшмәкәре. БАССР‑ҙың атҡ. а.х. хеҙм‑ре (1988). БАХИ‑ны тамамлаған (1980). 1943 й. башлап Ишембай р‑нында эшләй: 1953 й. алып баш бухгалтер, 1964 й. — партия ком‑ты секретары, 1965—75...

ХӘЙБУЛЛИН Мөхәмәт Миңлеғәлим улы

ХӘЙБУЛЛИН Мөхәмәт Миңлеғәлим улы [1.6.1956, БАССР‑ҙың Маҡар р‑ны Әхмәр а. (БР‑ҙың Ишембай р‑ны)], агроном. А.х. ф. д‑ры (2007), проф. (2010). М.Х.Хәйбуллиндың улы. БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1979) 1981 й. тиклем Ишембай р‑нының “Искра” к‑зында баш агроном булып эшләй. 1983 й. алып БДАУ‑ҙа: 1994 й. башлап...

ХӘЙБУЛЛИНА Татьяна Николаевна

ХӘЙБУЛЛИНА Татьяна Николаевна (19.10.1956, Ырымбур ҡ.), театраль педагог. Проф. (2007). БР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (2002), РФ‑тың атҡ. юғары мәктәп хеҙм‑ре (2007). Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1992). ӨДСИ‑не тамамлаған (1981; Л.В.Вәлиев курсы), 1982 й. алып шунда уҡ уҡыта: 2000 й. башлап театр ф‑ты...

ХӘЙҘӘРОВ Әмирйән Сөләймән улы

ХӘЙҘӘРОВ Әмирйән Сөләймән улы [20.11.1911, Өфө губернаһы Бөрө өйәҙе Үрге Ҡоҙаш а. (БР‑ҙың Тәтешле районы) — 25.11.1996, шунда уҡ], кавалерист, кесе лейтенант (1944). Советтар Союзы Геройы (1944). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Тамбов кавалерия училищеһын тамамлаған (1944). 1934 й. тиклем “Урал” колхозында...

ХӘЙҘӘРОВ Мөхәмәт Аллаяр улы

ХӘЙҘӘРОВ Мөхәмәт Аллаяр улы [7.3.1915, Ырымбур губ. Верхнеурал өйәҙе Мулдаш а. (БР‑ҙың Учалы р‑ны) – 17.7.1999, Өфө], яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1957). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А. Тимирязев ис. Башҡорт пед. ин‑тын (1949), М.Горький ис. Әҙәбиәт ин‑тын (Мәскәү, 1958) тамамлаған. 1933 й. алып...

ХӘЙҘӘРОВ Рауил Рәфиз улы

ХӘЙҘӘРОВ Рауил Рәфиз улы (25.12. 1966, Өфө), спортсы. Шайбалы хоккей б‑са СССР‑ҙың халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1990). “Салауат Юлаев” СДЮШОР‑ы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры В.И.Воробьёв). Салауат Юлаев исемендәге спорт клубы (1983—88), “Динамо” (Мәскәү, 1988—92) командаларында уйнай. Бөтә донъя универсиадаһы...

ХӘЙҘӘРШИН Ғәйнанша Хәйҙәрша улы

ХӘЙҘӘРШИН Ғәйнанша Хәйҙәрша улы [5.2.1911, Өфө губ. Бөрө өйәҙе Байғужа а. (БР‑ҙың Яңауыл р‑ны) — 4.12.2006, шунда уҡ], Советтар Союзы Геройы (1944). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1930 й. алып Магнитогорск металлургия комб‑тында, 1932—34 йй. һәм 1940—41 йй. Яңауыл р‑нының М.В.Фрунзе ис. к‑зында, 1934—40...

ХӘЙҘӘРШИН Ғәйнанша Хәйҙәрша улы

ХӘЙҘӘРШИН Ғәйнанша Хәйҙәрша улы [5.2.1911, Өфө губернаһы Бөрө өйәҙе Байғужа а. (БР‑ҙың Яңауыл районы) — 4.12.2006, шунда уҡ], Советтар Союзы Геройы (1944). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1930 й. алып Магнитогорск металлургия комбинатында, 1932—34 йй. һәм 1940—41 йй. Яңауыл районының М.В.Фрунзе исемендәге...

ХӘЙРЕДИНОВ Нил Шәһитйән улы

ХӘЙРЕДИНОВ Нил Шәһитйән улы (23.1.1932, Баҡы — 24.12.2009, Өфө), геолог‑нефтсе. Геол.‑минералогия ф. д‑ры (1971), проф. (1976). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1997), СССР‑ҙың нефть сәнәғәте отличнигы (1978). Әзербайжан ун‑тын тамамлағандан һуң (Баҡы, 1956) “Небитдагнефть” НГДУ‑һында эшләй (Төрөкмән ССР‑ы);...

ХӘЙРЕТДИН Мөжәй, яҙыусы

ХӘЙРЕТДИН Мөжәй (ысын исеме Хәйретдинов Мозаһит Хәйретдин улы; 26.3.1901, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Төрөкмән а., хәҙ. Октябрьский ҡ. эсендә, — 4.9.1944, Дахау концентрацион лагеры, Германия), яҙыусы. 1938 й. Хасан күле эргәһендә совет‑япон ҡораллы конфликтында, Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1919 й. алып Ҡыҙыл...

ХӘЙРЕТДИНОВ Әлфәт Фазлетдин улы

ХӘЙРЕТДИНОВ Әлфәт Фазлетдин улы (16.9.1938, БАССР‑ҙың Йәрмәкәй р‑ны Уҫман‑Ташлы а.), урман белгесе. А.х. ф. д‑ры (1991), проф. (1991). РФ‑тың атҡ. урман белгесе (1998), РФ‑тың атҡ. юғары мәктәп хеҙм‑ре (2011), БССР‑ҙың атҡ. урман белгесе (1990). БАХИ‑ны (1962),Урал урман‑техника ин‑тын (Свердловск ҡ.,...