Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

ЭМУЛЬСИЯЛАР

ЭМУЛЬСИЯЛАР, ҡатышмай торған шыйыҡсаларҙың дисперслы системалары. Тәбиғәттә һөт, үҫемлектәрҙең һөт һымаҡ һуты (ҡара: Тәбиғи каучук), эшкәртелмәгән нефть рәүе­шендә...

ЭМФИЗЕМАТОЗЛЫ КАРБУНКУЛ

ЭМФИЗЕМАТОЗЛЫ КАРБУНКУЛ, газлы карбункул, эмкар, көйшәүсе хайуандарҙың (башлыса һыйыр малының) инфекцион ауырыуы, уға мускулдарға бай тән өлөшөндә крепитациялы шештәр...

ЭНӘҒАРАҠТАР

ЭНӘҒАРАҠТАР (Odonata), бөжәктәр отряды. 4500‑ҙән ашыу төрө билдәле; Башҡортостанда 9 ғаиләгә ҡараған 60‑тан ашыу төрө осрай. Ҡанаттарының төҙөлөшө һәм урынлашыуы һ.б. үҙенсәлектәре...

ЭНӘК, йылға

ЭНӘК, Оло Энәк, йылға, Оло Эйек й. (Һаҡмар й. ҡушылдығы) һул ҡушылдығы. Йылайыр р‑ны Яңы Покровка утарынан төньяҡ‑көнсығышҡа табан 1 км алыҫлыҡта башлана. Йылайыр р‑ны...

ЭНӘЛЕ КӨРТМӘЛЕ

ЭНӘЛЕ КӨРТМӘЛЕ, һ а ҙ е м е ш е, ш ы ҡ ш а (Empetrum), энәле көртмәле һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлектәр заты. 15‑тән ашыу төрө билдәле, Төньяҡ ярымшарҙың субарктик бүлкәтенән...

ЭНӘЛЕК

ЭНӘЛЕК, е ҙ ә й, э н ә д е (Crataegus), роза һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлектәр заты. Яҡынса 200 төрө билдәле, Американың һәм Евразияның уртаса бүлкәттәрендә таралған. Башҡортостанда...

ЭНГЕЛЬС Наум Генрихович

ЭНГЕЛЬС Наум Генрихович (21.10. 1938, БАССР‑ҙың Бәләбәй р‑ны Аксаков эшселәр ҡсб), тренер. Проф. (2009). Йөҙөү б‑са РСФСР‑ҙың атҡ. тренеры (1983) һәм бөтә Рәсәй категориялы судья...

ЭНГЕЛЬС Фридрих

ЭНГЕЛЬС Фридрих (28.11.1820, Бармен ҡ., Германия — 5.8.1895, Лондон ҡ.), философ, сәйәси эшмәкәр. Марксизмға нигеҙ һалыусыларҙың береһе (ҡара: Марксистик философия). Э. менән К.Маркс...

ЭНДЕМИКТАР

ЭНДЕМИКТАР (гр. endēmos — урындағы), хайуандар һәм үҫемлектәрҙең таралыуҙа билдәле бер терр‑я м‑н сикләнгән төрҙәре, заттары һ.б. таксондары. Башҡортостанда ҡат­марлы...

ЭНДОГАМИЯ

ЭНДОГАМИЯ (гр. endon — эске һәм gamos — никах), ҡәбилә, этнос, конфессия, ҡатлам эсендә никах теркәү. Башҡорттарҙа традицион йола, экзогамия м‑н йәнәш килә. Эндогамия никахы...

ЭНДОГЕН ПРОЦЕСТАР

ЭНДОГЕН ПРОЦЕСТАР, Ерҙең эске энергияһы тәьҫирендә барған геол. процестар. Э.п. энергияның төп сығанаҡтары булып йылылыҡ (башлыса радиоактив сығышлы) һәм ер аҫтында...

ЭНДОКРИН АУЫРЫУҘАР

ЭНДОКРИН АУЫРЫУҘАР, гормондар эшләп сығарған бер йәки бер нисә эске секреция биҙенең эшмәкәрлеге боҙолғанда (гипер‑, гипо‑йәки дисфункция) барлыҡҡа килгән ауырыуҙар...

ЭНДОКРИНОЛОГИЯ

ЭНДОКРИНОЛОГИЯ (гр. endon — эстә, krino — бүләм һәм ...логия), эндокрин системаһы † ағзаларының төҙөлөшөн һәм функцияһын, улар тарафынан эшләп сығарылған гормон­дарҙы, ш....

ЭНЕОЛИТ

ЭНЕОЛИТ (лат. aeneus — баҡыр һәм ...лит), баҡыр‑таш быуат, таш быуаттан бронза быуатына күсеүҙе билдәләгән тарихи‑мәҙәни осор. Б.э.т. 4—3 мең йыллыҡҡа ҡарай. Э. осоронда Уралда...

ЭНЕРГЕТИКА

ЭНЕРГЕТИКА, 1) энергетика ресурстарын сығарыу һәм күсереү, электр һәм йылылыҡ энергияһын етештереү, энергосистемаларҙы хеҙмәтләндереү һәм ремонтлау б‑са пр‑тиелар­ҙы...

ЭНЕРГЕТИКА КОЛЛЕДЖЫ

ЭНЕРГЕТИКА КОЛЛЕДЖЫ, 1961 й. Өфө электромеханика техникумының (ҡара: Радиоэлектроника колледжы) уҡыу‑консультация пункты нигеҙендә киске энергетика техникумы булараҡ...

ЭНЕРГЕТИКА ҠОРОЛМАЛАРЫ

ЭНЕРГЕТИКА ҠОРОЛМАЛАРЫ, энергетика объекттары (электростанциялар, ҡаҙанлыҡтар, подстанциялар, электр энергияһы тапшырыу линиялары, йылылыҡ һәм газ селтәрҙәре) комплексындағы...

ЭНЕРГЕТИКА ҠУЛАЙЛАМАЛАРЫ

ЭНЕРГЕТИКА ҠУЛАЙЛАМАЛАРЫ, электр энергияһын етештереү йәки үҙгәртеү, тапшырыу, туплау һәм бүлеү өсөн тәғәйенләнгән ҡорамалдар һәм ҡоролмалар комплексы. Төҙөлөшө...

ЭНЕРГИЯ ҮҘГӘРТКЕСТӘРЕ

ЭНЕРГИЯ ҮҘГӘРТКЕСТӘРЕ, энергияның бер төрөн энергияның икенсе төрөнә үҙгәрткән техник ҡоролмалар. Механик энергияны электр энергияһына һәм киреһенсә үҙгәртеү электр...

ЭНЕРГОРЕСУРСТАРҘЫ КҮСЕРЕҮ ПРОБЛЕМАЛАРЫ ИНСТИТУТЫ

ЭНЕРГОРЕСУРСТАРҘЫ КҮСЕРЕҮ ПРОБЛЕМАЛАРЫ ИНСТИТУТЫ, ДУП. 1959 й. Өфөлә Башҡ‑н нефть эшкәртеү ҒТИ‑ның нефтте күсереү һәм һаҡлау бүлеге нигеҙендә Нефтте һаҡлау һәм күсереү...