Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

АБДУЛЛИН Ленар Рәфил улы

АБДУЛЛИН Ленар Рәфил улы (17.8.1976, Салауат ҡ.), инженер-механик. Техник ф. д‑ры (2008). Р.С.Абдуллиндың улы. ӨДНТУ‑ны тамамлаған (1998). 2000 й. башлап “Техинком” ҒПБ-нда (Салауат), 2001 й. — өҙөклөк м-н Яңы Өфө НЭЗ‑ында эшләй, 2012 й алып — Башҡ-н нефть ғилми-тикшеренеү һәм проект ин-тында. Фәнни...

АБДУЛЛИН Мазһар Ғиләжетдин улы

АБДУЛЛИН Мазһар Ғиләжетдин улы (29.12.1912, Өфө губ. Златоуст өйәҙе Иҙелбай а., хәҙ. БР‑ҙың Салауат р‑ны 1‑се Иҙелбай а., — 25.8.1942, Калинин өлк. Воригин а.), яҙыусы. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Бөтә Союз коммунистик журналистика ин‑тын тамамлағандан һуң (Мәскәү, 1933) Башҡ‑н дәүләт нәшриәте мөхәррире...

АБДУЛЛИН Мансур Иҙиәт улы

АБДУЛЛИН Мансур Иҙиәт улы [15.9.1919, Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Ҡырғыҙ‑Миәкә а. (БР‑ҙың Миәкә районы) — 8.6.1996, Өфө ҡ.], Советтар Союзы Геройы (1943). БАССР мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1980), РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1970). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. К.А.Тимирязев исемендәге Башҡ....

АБДУЛЛИН Марат Ибраһим улы

АБДУЛЛИН Марат Ибраһим улы (16.10.1948, БАССР‑ҙың Шаран р‑ны Шаран а.), химик. Химия ф. д‑ры (1988), проф. (1989). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2001), БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2004), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2001), СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1981). И.Ә.Абдуллиндың улы. БДУ‑ны тамамлаған...

АБДУЛЛИН Миңлеғәле Мөхәмәтғәле улы

АБДУЛЛИН Миңлеғәле Мөхәмәтғәле улы (23.6.1955, БАССР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны Урал ҡсб), спортсы. Саңғы ярышы б‑са Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (2000). Гастелло Н.Ф. исемендәге спорт клубы тәрбиәләнеүсеһе (тренерҙары Р.Ғ.Мамалимов, В.В.Шевнин). Һаңғырауҙар араһында Бөтә донъя ҡышҡы уйындарының...

АБДУЛЛИН Рәмил Рәйес улы

АБДУЛЛИН Рәмил Рәйес улы (22.10.1961, Андижан ҡ.), график. БР‑ҙың атҡ. рәссамы (2016). Рәссамдар союзы ағзаһы (1991). БДПИ‑ны тамамлаған (1992). Акварель техникаһында эшләй. Рәссамдың ижадында пейзаж жанры өҫтөнлөк итә: “Һалҡынса иртә”, “Төшлөк”, “Йәйәүле буран” (бөтәһе лә — 1987), “Тынлыҡ” (1988),...

АБДУЛЛИН Рәүеф Әхәт улы

АБДУЛЛИН Рәүеф Әхәт улы (21.5.1935, БАССР‑ҙың Ейәнсура р‑ны Башҡорт Үргене а.), нефтсе, йәмәғәт эшмәкәре. Техник ф. канд. (1971). РФ‑тың почётлы нефтсеһе (1995). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1957) нефть һәм газ сәнәғәте пр‑тиеларында эшләй. 1985—2015 йй. И.М.Губкин ис. Рәсәй нефть һәм газ ун‑тындағы (Мәскәү)...

АБДУЛЛИН Рәфил Сәйфулла улы

АБДУЛЛИН Рәфил Сәйфулла улы (12.9.1946, БАССР‑ҙың Ғафури р‑ны Ҡарлы а.), инженер-механик. Техник ф. д‑ры (2000), проф. (2003). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2006). ӨНИ‑не тамамлаған (1975). 1968 й. башлап өҙөклөк м‑н “Салаватнефтемаш” ААЙ‑нда эшләй: 1978 й. алып цех нач., 2005—08 йй. ген. дир. 1‑се урынбаҫары;...

АБДУЛЛИН Риф Мөҙәрис улы

АБДУЛЛИН Риф Мөҙәрис улы (1.1.1948, БАССР-ҙың Краснокама р-ны Яңы Нуғай а.), рәссам. РФ-тың (2016) һәм БР-ҙың (1998) атҡ. рәссамы. Рәссамдар союзы ағзаһы (1984). ӨДСИ-не тамамлаған (1980; педагогы Р.М.Нурмөхәмәтов). 1971—90 йй. Башҡ-н ижади-производство комб-ты рәссамы (1985—86 йй. баш рәссамы), 1999—2002 йй....

АБДУЛЛИН Сөләймән Әйүп улы

АБДУЛЛИН Сөләймән Әйүп улы [15.8.1928, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны Үтәғол а. (БР‑ҙың Ейәнсура р‑ны) — 11.3.2002, Өфө, тыуған ауылында ерләнгән], йырсы. БАССР‑ҙың атҡ. артисы (1986). 1948—74 йй. Башҡ. филармонияһында солист һәм концерт бригадаһы етәксеһе. А. сәнғәте — оҙон көйҙө традицион башҡарыу өлгөһө....

АБДУЛЛИН Фәтих Саҙрый улы

АБДУЛЛИН Фәтих Саҙрый улы (24.8.1924, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны Иҙәш-Бикбирҙе а., хәҙер БР‑ҙың Ейәнсура районы Иҙәш а., — 10.8.2007, БР‑ҙың Шишмә районы Шишмә ҡсб), журналист. БАССР‑ҙың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1980). Журналистар союзы ағзаһы (1959). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Ташкент педагогия...

АБДУЛЛИНА Гөлфирә Риф ҡыҙы

АБДУЛЛИНА Гөлфирә Риф ҡыҙы (4.1.1975, БАССР‑ҙың Ишембай районы Маҡар а.), тел белгесе. БР ФА профессоры (2016), филология фәндәре докторы (2010), профессор (2018). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2022). РФ‑тың почётлы мәғариф өлкәһе хеҙмәткәре (2020). СДПИ‑ны тамамлаған (1995), 1996 й. алып шунда уҡ...

АБДУЛЛИНА Рәйлә Ниғәмәтйән ҡыҙы

АБДУЛЛИНА Рәйлә Ниғәмәтйән ҡыҙы [19.2.1930, БАССР‑ҙың Арғаяш кантоны Арғаяш а. (Силәбе өлкәһе Арғаяш районы) — 27.2.2002, Өфө ҡ.], фармаколог. Медицина фәндәре докторы (1976), профессор (1978). БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1989). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1952) шунда уҡ эшләй (1978—93 йй. 2‑се...

АБДУЛЛИНА Фәрзәнә Фәйзи ҡыҙы

АБДУЛЛИНА Фәрзәнә Фәйзи ҡыҙы [6.12.1926, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны Мораҡ а. (БР‑ҙың Күгәрсен р‑ны)], педагог‑методист. РСФСР мәктәбенең атҡ. уҡытыусыһы (1982), СССР‑ҙың мәғариф отличнигы (1977), РСФСР‑ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1964). К.А.Тимирязев ис. Башҡ. пед. ин‑тын тамамлаған (1949). 1950—57 йй....

АБДУЛОВ Марсель Хәбиб улы

 АБДУЛОВ Марсель Хәбиб улы (8.5.1930, БАССР‑ҙың Өфө кантоны Ҡуранса а. — 23.11.2007, Өфө), дәүләт эшмәкәре. РСФСР‑ҙың атҡ. урмансыһы (1978). БАХИ‑ны тамамлағандан һуң (1953) Нуриман урман хужалығында лесничий булып эшләй. 1954 й. алып Ҡыҙыл Шишмә урман хужалығы дир., 1961 й. — БАССР б‑са урман хужалығы...

АБҘАҠ ТӨҘӨЛӨШ ТАШТАРЫ ЯТҠЫЛЫҒЫ

АБҘАҠ ТӨҘӨЛӨШ ТАШТАРЫ ЯТҠЫЛЫҒЫ, Әбйәлил һәм Белорет райондары сигендә Көркәк һыртында, Белорет ҡ. көньяҡ-көнсығышҡа 25 км һәм Яңы Абҙаҡ тимер юл ст. төньяҡ-көнсығышҡа табан 4 км алыҫлыҡта урынлашҡан. 1976 й. асыла. Урта девондың Ирәндек свитаһы тоҡомдарына тура килә. Эшкә яраҡлы ҡатлам андезит‑базальт...

АБҘАҠ, Баймаҡ р‑нындағы ауыл

АБҘАҠ, Баймаҡ р‑нындағы ауыл, Моҡас а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 62 км һәм Сибай т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 29 км алыҫлыҡта Ерекле һәм Төйәләҫ йй. (Урал й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 151 кеше; 1920 — 205; 1939 — 156; 1959 — 208; 1989 — 150; 2002 — 146; 2010 — 144 кеше. Башҡорттар...

АБҘАҠ, Кинйәкәй, Учалы р‑нындағы ауыл

АБҘАҠ, Кинйәкәй, Учалы р‑нындағы ауыл, Мансур а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 50 км һәм Ҡорама т. юл ст. К.‑Көнб. табан 18 км алыҫлыҡта Краснохта й. (Уй й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 243 кеше; 1920 — 260; 1959 — 257; 1989 — 383; 2002 — 490; 2010 — 500 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....

АБҘАҠ, Төбәк, Белорет р‑нындағы ауыл

АБҘАҠ, Төбәк, Белорет р‑нындағы ауыл, Абҙаҡ а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 20 км һәм Яңы Абҙаҡ т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 5 км алыҫлыҡта Ҡолсоғаҙы й. (Бәләкәй Ҡыҙыл й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 703 кеше; 1920 — 356; 1939 — 822; 1959 — 962; 1989 — 1045; 2002 — 1286; 2010 — 1331 кеше....

АБҘАН РАЙОНЫ, БАССР‑ҙың көньяғында урынлашҡан

АБҘАН РАЙОНЫ, БАССР‑ҙың көньяғында урынлашҡан, төньяҡта — Ейәнсура, төньяҡ-көнсығышта — Йылайыр, көнсығышта Хәйбулла р‑ндары, көньяҡта һәм көньяҡ-көнбайышта Ырымбур өлк. м‑н сиктәш булған. 1946 й. 20 мартында ойошторолған (ҡара: Административ район). 1956 й. 4 июлендә бөтөрөлгән, терр‑яһы Ейәнсура р‑ны...