Список материалов
ГАББРО
ГАББРО (итальянса gabbro), һелте составлы магматик тау тоҡомо, базальттың интрузив аналогы. Һелтеле плагиоклаздан (50—60%), моноклин, ҡайһы ваҡыт ромбик пироксендан (40—50%),...
ГАВРИЛОВ Дмитрий Васильевич
ГАВРИЛОВ Дмитрий Васильевич (17.2.1927, БАССР‑ҙың Мәсәғүт кантоны Озерский а., хәҙер БР‑ҙың Дыуан районы Озеро а., — 19.12.2020, Екатеринбург ҡ.), тарихсы. Тарих фәндәре докторы...
ГАВРИЛОВ Сергей Алексеевич
ГАВРИЛОВ Сергей Алексеевич (20.9.1914, Владимир губернаһы Иваново-Вознесенск ҡ. — 21.5.1983, Өфө ҡ.), конструктор. Техник фәндәр докторы (1978). Социалистик Хеҙмәт Геройы (1975)....
ГАВРИЛОВКА, Күгәрсен р‑нындағы ауыл
ГАВРИЛОВКА, Күгәрсен р‑нындағы ауыл, Иртөбәк а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 32 км һәм Мәләүез т. юл ст. К.‑Көнс. табан 77 км алыҫлыҡта Мрәүешле й. (Ағиҙел й. басс.)...
ГАВРИЛОВКА, Фёдоровка р-нындағы ауыл
ГАВРИЛОВКА, Фёдоровка р-нындағы ауыл, Бала Сытырман а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнс. 38 км һәм Мәләүез т. юл ст. Т.-Көнб. табан 57 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. –...
ГАГАРА ҺЫМАҠТАР
ГАГАРА ҺЫМАҠТАР (Gaviiformes), ҡоштар отряды. 1 ғаиләһе (гагаралар), 5 төрө билдәле. БР‑ҙа 2 төрө бар. Һыуҙа йөҙөүсе ҙур күсәр ҡоштар (кәүҙә оҙонлоғо 53—73 см, ауырлығы 1,1—3,4 кг)....
ГАГАРИН Ю.А. ИСЕМЕНДӘГЕ МӘҘӘНИӘТ ҺӘМ ЯЛ ПАРКЫ
ГАГАРИН Ю.А. ИСЕМЕНДӘГЕ МӘҘӘНИӘТ ҺӘМ ЯЛ ПАРКЫ. Стәрлетамаҡ ҡ. (Фурманов урамы, 7) урынлашҡан. Майҙаны – 8 га. 1961 й. ҡала баҡсаһы булараҡ ойошторола, 1974 й. хәҙ. исемен һәм...
ГАГАРИН Ю.А. ИСЕМЕНДӘГЕ МӘҘӘНИӘТ, ФӘН ҺӘМ ТЕХНИКА ЙОРТО
ГАГАРИН Ю.А. ИСЕМЕНДӘГЕ МӘҘӘНИӘТ, ФӘН ҺӘМ ТЕХНИКА ЙОРТО, “Туймазанефть” НГДУ‑һы ҡарамағында. 1953—94 йй. Октябрьский ҡ. эшләй. 550 һәм 150 урынлыҡ 2 тамаша залы, грим бүлмәләре,...
ГАГАРИН Ю.А.ИСЕМЕНДӘГЕ КИНОТЕАТР
ГАГАРИН Ю.А. ИСЕМЕНДӘГЕ КИНОТЕАТР, 1961—98 йй. Өфөлә эшләгән (1996 й. алып балалар к/т). 320 урынлыҡ тамаша залы, киноаппарат бүлмәһе булған. Кинотеатрҙа киновикториналар,...
ГАГАУЗ ТЕЛЕ
ГАГАУЗ ТЕЛЕ, төрки телдәрҙең береһе (көньяҡ-көнбайыш, йәки уғыҙ, төркөмө). Гагауздарҙың милли теле. Молдавияның көньяғында, Болгарияның төньяҡ-көнсығышында һәм Румынияла,...
ГАЗ БҮЛЕҮ СЕЛТӘРҘӘРЕ
ГАЗ БҮЛЕҮ СЕЛТӘРҘӘРЕ, ҡулланыусыларҙы газ м-н тәьмин итеү өсөн ҡоролмалар комплексы. Газ менән тәьмин итеү системаһының магистраль газ торбаларынан һәм газ регуляторы...
ГАЗ БҮЛЕҮ СТАНЦИЯЛАРЫ
ГАЗ БҮЛЕҮ СТАНЦИЯЛАРЫ, газ бүлеү селтәрҙәренә газ биреү өсөн тәғәйенләнгән техник ҡоролмалар. Г.б.с. магистраль газ торбаларының йәки уларҙың тармаҡтарының остағы...
ГАЗ ДИНАМИКАҺЫ
ГАЗ ДИНАМИКАҺЫ, гидроаэромеханиканың ҡыҫылған тотош мөхиттәрҙең (газдың, плазманың) хәрәкәтен һәм уларҙың ҡаты есемдәр м‑н тәьҫир итешеүен өйрәнеүсе бүлеге. Ҡыҫылған...
ГАЗ КОНДЕНСАТЫ
ГАЗ КОНДЕНСАТЫ, тәбиғи углеводород газдарын сығарғанда газ ятҡылыҡтары ҡатламының баҫым һәм т‑раһы түбәнәйеүе һөҙөмтәһендә бүленеп сыҡҡан шыйыҡ углеводородтар...
ГАЗ МЕНӘН ТӘЬМИН ИТЕҮ
ГАЗ МЕНӘН ТӘЬМИН ИТЕҮ, ҡулланыусыларҙы газ м‑н тәьмин итеү, ш. иҫ. табылған газ ятҡылыҡтары фондын булдырыу, газ сығарыу, ташыу, һаҡлау һәм ебәреү б‑са эшмәкәрлек. Үҙәкләштерелгән...
ГАЗ МЕНӘН ТУЛЫЛАНДЫРЫЛҒАН ПОЛИМЕРҘАР
ГАЗ МЕНӘН ТУЛЫЛАНДЫРЫЛҒАН ПОЛИМЕРҘАР, тулыландырылған полимерҙарҙың бер төрө. Полимер тәбиғәтенә ҡарап — газ м‑н тулыландырылған пластиктарға (йомоҡ күҙәүле пенопластар,...
ГАЗ СӘНӘҒӘТЕ
ГАЗ СӘНӘҒӘТЕ, яғыулыҡ сәнәғәтенең тәбиғи газдарҙы сығарыу, ташыу һәм эшкәртеүҙе үҙ эсенә алған тармағы. Респ. Г.с. үҫеше газ ятҡылыҡтарын һәм нефть ятҡылыҡтарын үҙләштереүгә...
ГАЗ ТАҘАРТЫУ
ГАЗ ТАҘАРТЫУ, тирә-яҡ мөхитте һаҡлау, газды һәм унан айырып алынған ҡушылмаларҙы артабан файҙаланыу маҡсатында тәбиғи газды һәм сәнәғәт газын таҙартыу процесы. Г.т....
ГАЗ ТУРБИНАЛЫ ДВИГАТЕЛЬ
ГАЗ ТУРБИНАЛЫ ДВИГАТЕЛЬ, эш башҡарған есемдең (ҡыҫылған газ, газ ҡушымтаһы) энергияһын газ турбинаһында реактив ағымдың кинетик энергияһына һәм (йәки) механик эшкә...
ГАЗ ТУРБИНАЛЫ ҠУЛАЙЛАМА
ГАЗ ТУРБИНАЛЫ ҠУЛАЙЛАМА, яғыулыҡ энергияһын механик, электр һ.б. төр энергияға әүерелдерә. Г.т.ҡ. төп блоктары булып газ турбиналы двигатель һәм функциональ күсергес...
