Список материалов
ЧИШМИНСКАЯ 131, күк гибрид люцерна сорты
ЧИШМИНСКАЯ 131, күк гибрид люцерна сорты. 1984 й. З.М. Шәрипҡолова, Р.Й.Ғәлимуллин, Н.В. Руднев (БНИИЗиС) тарафынан Н.И. Вавилов ис. Бөтә Рәсәй үҫемлекселек ҒТИ (Ленинград) өлгөләренән экотипик һайлап алыу ысулы м-н сығарыла. Төҙ, киң ҡыуаҡ. Һабағы ныҡ тарбаҡлы, бейеклеге 75—80 см. 41%-ын япраҡ ҡаплаған....
ЧИШМИНСКАЯ 2, ужым арышы сорты
ЧИШМИНСКАЯ 2, ужым арышы сорты. 1963 й. С.А.Ҡунаҡбаев (БНИИСХ) тарафынан Саратовка чишминская сортын Көнбайыш Европа һәм СССР илдәренең эре бөртөклө сорттары м-н күп тапҡыр яңынан ирекле һеркәләндереп, артабан иң продуктив орлоҡтарҙы күп тапҡыр һайлап алыу һәм яһалма популяция төҙөү ысулы м-н сығарыла....
ЧИШМИНСКАЯ РАННЯЯ, судан үләне сорты.
ЧИШМИНСКАЯ РАННЯЯ, судан үләне сорты. 1988 й. Ф.Х. Лоҡманова, Ә.Н.Биктимеров, С.Е. Колесников, В.И.Никонов (БНИПТИЖиК) тарафынан Тугай һәм Изумрудная сорттарының иң продуктив үҙенән- үҙе һеркәләнеүсе 64 линияһын ике тапҡыр яңынан ирекле һеркәләндереү ысулы м-н сығарыла. Һабағы төҙ, бейеклеге 1,8—2,0...
ЧИШМИНСКАЯ, ҡарабойҙай сорты
ЧИШМИНСКАЯ, ҡарабойҙай сорты. 20 б. 60-сы йй. С.А.Ҡунаҡбаев, А.М. Сабитов, Н.И.Лещенко (БНИИСХ) тарафынан Благовар р-нындағы БашҮБК ис. с-здың урындағы ҡарабойҙай сортынан индивидуаль-ғаилә һәм күпләп һайлап алыу ысулдары м-н сығарыла. Һабағының бейеклеге 83—102 см, бер аҙ төклө, 8—14 быуыны бар. Япрағы...
ЧИШМИНСКИЙ 3, ҡылсыҡһыҙ ваҡ күстерә сорты
ЧИШМИНСКИЙ 3, ҡылсыҡһыҙ ваҡ күстерә сорты. 1990 й. З.М. Шәрипҡолова, Р.Й. Ғәлимуллин, Н.В. Руднев (БНИИЗиС) тарафынан 7 сортты яңынан ирекле һеркәләндереп яһалма булдырылған ҡатмарлы гибрид популяциянан индивидуаль-төркөм һайлап алыу ысулы м-н сығарыла. Һабағының бейеклеге 160—165 см, төҙ, йығылмай....
ЧИШМИНСКИЙ 80, борсаҡ сорты
ЧИШМИНСКИЙ 80, борсаҡ сорты. 20 б. 80-се йй. В.Х.Хангилдин, Б.К. Попов, Ф.Ә.Дәүләтов (БНИИЗиС) тарафынан Зеленозёрный 1 һәм Шихан сорттарының гибрид популяцияһынан күп тапҡыр индивидуаль һайлап алыу ысулы м-н сығарыла. Һабағы ябай, бейеклеге 75— 80 см, 14—18 быуын араһы бар. Япрағы ҡатмарлы, ишле ҡауырһын...
ЧИШМИНСКИЙ 84, судан үләне сорты
ЧИШМИНСКИЙ 84, судан үләне сорты. 2000 й. Ф.Х.Лоҡманова, Ә.Н.Биктимеров һ.б. (БНИИСХ) тарафынан шәкәр соргоһының Кинельское 3 һәм судан үләненең Чишминская ранняя сорттарының төр-ара гибридының иң продуктив линияларын һайлап алыу ысулы м-н сығарыла. Һабағының бейеклеге 2,0—2,3 м, төҙ, 5—7 быуын араһы...
ЧИШМИНСКИЙ 95, борсаҡ сорты
ЧИШМИНСКИЙ 95, борсаҡ сорты. 20 б. 80—90-сы йй. В.Х. Хангилдин, Б.К.Попов, Ф.Ә.Дәүләтов (БНИИЗиС) тарафынан Шихан һәм Топаз сорттары гибридынан төр эсендә гибридлаштырыу һәм күп тапҡыр индивидуаль һайлап алыу ысулы м-н сығарыла. Һабағы ябай, бейеклеге 50 — 92 см, 8 — 12 быуын араһы бар. Япрағы ҡатмарлы,...
ЧИШМИНСКИЙ РАННИЙ, борсаҡ сорты
ЧИШМИНСКИЙ РАННИЙ, борсаҡ сорты. 20 б. 40—50-се йй. В.Х.Хангилдин (БНИИСХ) тарафынан Виктория Иенская сорты һәм йәшел орлоҡло Эфиопия борсағы гибридынан күп тапҡыр индивидуаль һайлап алыу ысулы м-н сығарыла. Һабағының бейеклеге 50—100 см, 12—14 быуын араһы бар. Япрағы ҡатмарлы, ишле ҡауырһын һымаҡ....
ЧИШМИНСКИЙ ШИРОКОКОЛОСЫЙ 6, арышбаш сорты
ЧИШМИНСКИЙ ШИРОКОКОЛОСЫЙ 6, арышбаш сорты. 1948 й. Х.Н.Фәтҡуллин (Башҡ-н дәүләт селекция ст.) тарафынан Түб. Волга буйы арышбашы өлгөһөнән төркөм һайлап алыу ысулы м-н сығарыла. Сорт һыубаҫар болон экологик төркөмөнә ҡарай. Һабағының бейеклеге 50—70 см, төҙ, һығылмалы. 35 — 40%-ын япраҡ ҡаплаған. Күп...
ЧКАЛОВСКИЙ, Иглин р-нындағы ауыл
ЧКАЛОВСКИЙ, С е р г е е в к а, Иглин р-нындағы ауыл, Кәлтә а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Иглин т. юл ст. К.-Көнс. табан 30 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 669 кеше; 1959 — 369; 1989 — 220; 2002 — 180; 2010 — 134 кеше. Белорустар йәшәй (2002). Клуб, китапхана бар.
Ауылға 20 б. 30-сы йй. нигеҙ...
ЧУВЫРОВ Александр Николаевич
ЧУВЫРОВ Александр Николаевич (1.8.1949, БАССР-ҙың Өфө р-ны Булгаков а. — 11.10.2012, Өфө), физик. Физика-матем. ф. д-ры (1991), проф. (2007). Рәсәйҙең почётлы юғары белем биреү хеҙм-ре (1997). БДУ-ны тамамлағандан һуң (1971) шунда уҡ эшләй: 1982 й. алып фән б-са проректор, 2000 й. — инженерлыҡ физикаһы...
ЧУГАЕВ Александр Георгиевич
ЧУГАЕВ Александр Георгиевич (29.1.1924, Ейск ҡ. — 1990, Мәскәү), композитор, музыка белгесе, педагог. Мәскәү консерваторияһын тамамлаған (1951; Д.Д.Шостакович, Ю.А.Шапорин һәм В.Я.Шебалин класы). 1947—78 йй. Гнесиндар ис. Музыка уч-щеһында, бер үк ваҡытта 1948 й. алып Гнесиндар ис. Муз.-пед. ин-тында...
ЧУДИНОВ Энгельс Матвеевич
ЧУДИНОВ Энгельс Матвеевич (13.10.1930, Бөрө ҡ. — 3.7.1980, Мәскәү), философ. Филос. ф. д-ры (1968), проф. (1970). ЛДУ-ны тамамлаған (1953). 1955 й. алып Бөрө пед. ин-тында, 1958 й. — ӨАИ-ла эшләй (1964 й. — марксистик-ленинсы филос. һәм фәнни коммунизм каф. мөдире). 1966 й. башлап Мәскәү физика-техника...
ЧУДИНОВ Энгельс Матвеевич
ЧУДИНОВ Энгельс Матвеевич (13.10.1930, Бөрө ҡ. — 3.7.1980, Мәскәү ҡ.), философ. Философия фәндәре докторы (1968), профессор (1970). ЛДУ‑ны тамамлаған (1953). 1955 й. алып Бөрө педагогия институтында, 1958 й. — ӨАИ‑ла эшләй (1964 й. — марксистик‑ленинсы философияһы һәм фәнни коммунизм кафедраһы мөдире)....
ЧУДНОВСКИЙ Вадим Максович
ЧУДНОВСКИЙ Вадим Максович (1.9.1958, Электроугли ҡ.), тренер. Хәҙерге бишбәйге буйынса Рәсәйҙең атҡаҙанған тренеры (2000) һәм СССР-ҙың спорт мастеры (1976). БР-ҙың атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре (2004). Мәскәү өлкә физик культура институтын тамамлаған (1984). Хәҙерге бишбәйге буйынса СДЮСШОР тәрбиәләнеүсеһе...
ЧУДОВ Максим Александрович
ЧУДОВ Максим Александрович (12.11.1982, БАССР‑ҙың Өфө районы Михайловка а.), спортсы. Биатлон буйынса Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (2003), Рәсәйҙең атҡаҙанған спорт мастеры (2008). БДУ-ны тамамлаған (2009). Өфө районы СДЮШОР-ы (тренерҙары В.В.Ковалёв, Л.П.Ковалёва), биатлон буйынса СДЮСШОР...
ЧУЕВА Анна Николаевна
ЧУЕВА Анна Николаевна [22.5.1895, Курск губ. Вязовое а. — 7.7.1973, БАССР-ҙың Күмертау р-ны Ҡунаҡбай а. (БР-ҙың Көйөргәҙе р-ны)], Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). 1929 й. алып Көйөргәҙе р-нының “Алтын башаҡ” к-зында эшләй (1937 й. башлап звено етәксеһе). Ч. звеноһы йәшелсә үҫтереүҙә юғары күрһәткестәргә өлгәшкән:...
ЧУЙКИН Сергей Васильевич
ЧУЙКИН Сергей Васильевич (1.11. 1950, БАССР-ҙың Көйөргәҙе р-ны Күмертау эшселәр ҡсб, хәҙ. Күмертау ҡ.), стоматолог. Мед. ф. д-ры (1990), проф. (1993). РФ-тың (2008) һәм БР-ҙың (1998) атҡ. табибы. БДМИ-ны тамамлағандан һуң (1975) Респ. балалар клиник дауаханаһында, 1976 й. алып Шишмә район дауаханаһында...
ЧУЛОШНИКОВ Александр Петрович
ЧУЛОШНИКОВ Александр Петрович (8.8.1894, Подольск губ. Чёрный Остров а. — 1941, башҡа мәғлүмәттәр б-са, 1942 й. ғин., Ленинград), тарихсы. Тарих ф. канд. (1935). Император Петроград ун-тының тарих-филол. ф-тын тамамлағандан һуң (1916) шунда уҡ уҡыта. 1919 й. алып Ҡырғыҙ АССР-ының Халыҡ мәғарифы ин-тында,...
