Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

МИЛЛИ ИҠТИСАД

МИЛЛИ ИҠТИСАД, билдәле бер илдең, конкрет дәүләттең бөтөн бер хужалыҡ, соц., ойоштороу системаһы булараҡ ҡаралған иҡтисады, тәбиғәт- экология, хеҙмәт, етештереү, фән-техника һәм техника-технология, мәғлүмәт-идара итеү, финансты үҙ эсенә алған дөйөм иҡт. потенциалға эйә; дәүләт идара итеүе һәм көйләүе,...

МИЛЛИ ЙӘШТӘР ТЕАТРЫ

МИЛЛИ ЙӘШТӘР ТЕАТРЫ. Өфөлә урынлашҡан. 1989 й. Йәш тамашасы театры булараҡ ойошторола, 1995 й. БР‑ҙың Милли йәштәр театры тип үҙгәртелә, 2006 й. М.Кәрим исеме бирелә. Театр составына башҡ. һәм урыҫ труппалары инә. Театрҙың беренсе составына Театр эшмәкәрҙәре союзы ярҙамында ӨДСИ‑лә (ҡара: Сәнғәт академияһы)...

МИЛЛИ КИЛЕМ

МИЛЛИ КИЛЕМ, макроиҡтисад статистикаһының иҡтисадтың бөтә тармаҡтарында ла билдәле бер ваҡыт эсендә етештерелгән аҙаҡҡы тауар һәм хеҙмәттәрҙең баҙар хаҡтарында, капитал ҡулланыуға һәм ситләтелгән һалымдар (ҡара: Һалымдар һәм йөкләмәләр) түләүгә киткән сығымдарҙы алып ташлап, сағылдырылған хаҡын дөйөмләштереүсе...

МИЛЛИ КИТАПХАНА

МИЛЛИ КИТАПХАНА. Өфөлә урынлашҡан. Тарихы 1836 й. Дворяндар йыйылышы эргәһендә ойошторолған беренсе губерна йәмәғәт китапханаһы асылыуға бәйле, 1921 й. алып Губерна ғилми китапханаһы, 1922 й. — БАССР‑ҙың Дәүләт фәнни китапханаһы, 1930 й. — Үҙәк респ. китапханаһы, 1936 й. — Респ. китапханаһы, 1960 й....

МИЛЛИ МӘҘӘНИӘТ ИНСТИТУТЫ

МИЛЛИ МӘҘӘНИӘТ ИНСТИТУТЫ, 1932 й. Өфөлә Башҡортостан милли мәҙәниәт ҒТИ булараҡ асыла, 1936 й. үҙгәртеп ҡорола (ҡара: Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты). БАССР‑ҙың Мәғариф ХК ҡарамағында була. Эшмәкәрлегенең төп йүнәлештәрен башҡ. халыҡ йырҙары, Башҡортостанда революцион хәрәкәт тарихы б‑са документтар...

МИЛЛИ МӘКТӘПТӘР

МИЛЛИ МӘКТӘПТӘР, уҡыусыларҙың туған телендә белем биреүҙе тормошҡа ашырған дөйөм белем биреү уҡыу йорттары. Башҡортостанда 1917 й. тиклем урыҫ булмаған халыҡтар өсөн башҡа милләттәр өсөн мәктәптәр, миссионер мәктәптәре, мәктәптәр, мәҙрәсәләр һ.б. эшләй. Совет власы урынлаштырылғандан һуң милли республикаларҙа...

МИЛЛИ МУЗЕЙ

МИЛЛИ МУЗЕЙ. Өфөлә урынлашҡан. 1864 й. Өфө губ. музейы булараҡ ойошторола, 1919 й. алып Көнсығыш халыҡтарының Өфө тарихи‑ижтимағи музейы, 1921 й. — Көньяҡ Урал буйы музейы, 1923 й. — Башҡортостан үҙәк тыуған яҡ музейы, 1934 й. — Башҡортостан үҙәк тыуған яҡты өйрәнеү музейы, 1946 й. — БАССР‑ҙың Үҙәк...

МИЛЛИ СӘЙӘСӘТ

МИЛЛИ СӘЙӘСӘТ, Башҡортостан Респ. дәүләт власы органдарының Башҡортостанда йәшәгән халыҡтарҙың төрлө яҡлы һәм гармониялы үҫешенә йүнәлтелгән эшмәкәрлеге. М.с. БР Конституцияһына (1993), “Башҡортостан Республикаһында выждан һәм дин тотоу азатлығы тураһында” (1991), “Мәғариф тураһында” (1992), “Мәҙәниәт...

МИЛЛИ СИМФОНИК ОРКЕСТР

МИЛЛИ СИМФОНИК ОРКЕСТР. 1992 й. Өфө “Шәрек” ТРК‑ның симфоник оркестры булараҡ ойошторола, 1994 й. алып “БР‑ҙың М.с.о.” ЯАЙ, 1996 й. — БР‑ҙың Милли симфоник оркестры. Ойоштороусыһы — Т.Т.Камалов. Беренсе концерты 1992 й. 5 окт. Сәнғәт училищеһында, тәүге гастролдәре 1997 й. Мәскәүҙә була. Оркестрҙың...

МИЛЛИ ТЕЛ

МИЛЛИ ТЕЛ, халыҡтың милләт булып ойошоу процесында барлыҡҡа килгән теле; телдең бер нисә йәшәү формаһының системаһы. Башҡорт М.т. системаһына 15—16 бб. башҡ. ырыуҙарының үҙ‑ара тәьҫир итешеүе һөҙөмтәһендә формалашҡан халыҡтың йәнле һөйләү теле, фольклор теле, башҡорт теленең диалекттары; ш. уҡ телдең...

МИЛЛИ ҺӘМ ХАЛЫҠ СПОРТЫ УЙЫНДАРЫ ФЕСТИВАЛЕ

МИЛЛИ ҺӘМ ХАЛЫҠ СПОРТЫ УЙЫНДАРЫ ФЕСТИВАЛЕ. Республика фестивале 1994 й. алып Өфөлә йыл һайын Башҡортостан Республикаһы Көндәре хөрмәтенә үткәрелә. Ойоштороусыһы — БР‑ҙың Йәштәр сәйәсәте һәм спорт министрлығы. Фестиваль сиктәрендә армспорт, гер спорты, көрәш б‑са ярыштар үтә. Унда БР‑ҙың төрлө ҡала һәм...

МИЛЛИ-МӘҘӘНИ БЕРЕКМӘЛӘР

МИЛЛИ-МӘҘӘНИ БЕРЕКМӘЛӘР, милли йәмәғәт берекмәләре. Башҡортостанда “Йәмәғәт берекмәләре тураһында” (1995), “Коммерцияға ҡарамаған ойошмалар тураһында” (1995) РФ закондарына һ.б. норматив документтарға ярашлы ойошторолалар һәм эш итәләр. М.‑м.б. төп төрҙәре: автономиялар (ойоштороу нигеҙҙәре, хоҡуҡтары,...

МИЛОВЗОРОВ Георгий Владимирович

МИЛОВЗОРОВ Георгий Владимирович (1.12.1956, БАССР‑ҙың Благовещен р‑ны Яңы Надеждин а.), инженер‑электромеханик. Техник ф. д‑ры (1998), проф. (2001). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1978) “Молния” Өфө агрегат КБ‑нда эшләй. 1979 й. алып (өҙлөктәр м‑н) ӨДАТУ‑ла (2005—11 йй. сәнәғәт электроникаһы каф. мөдире),...

МИЛОВКА УҠЫТЫУ‑ТӘЖРИБӘ ХУЖАЛЫҒЫ

МИЛОВКА УҠЫТЫУ‑ТӘЖРИБӘ ХУЖАЛЫҒЫ, ФДУП. Аграр университеттың а.х. өсөн белгестәр әҙерләү б‑са производство базаһы булып тора. Ҡатмарлы төҙөлөшлө иген культуралары, ҡуҙаҡлы иген культуралары һәм күп йыллыҡ үлән репродукцияларының орлоғон етештереүгә махсуслаша. 1937 й. Кама йылға пароходсылығының ярҙамсы...

МИЛОВКА ХАЗИНАҺЫ

МИЛОВКА ХАЗИНАҺЫ, Бура мәҙәниәте археологик ҡомартҡыһы. Б.э.т. 2‑се мең йыллыҡтың аҙағына ҡарай, 1872 й. Өфө өйәҙе (хәҙ. Өфө р‑ны) Миловка а. янында табыла. 8 бронза әйберҙән (һапҡа кейҙереү өсөн дүңгәләкле 6 ураҡ, тар йөҙлө балта һәм бырау) тора. М.х. материалдары Дәүләт тарих музейында (Мәскәү) һәм...

МИЛОВКА, Өфө р‑нындағы ауыл

МИЛОВКА, Өфө р‑нындағы ауыл, Миловка а/с үҙәге. Район үҙәгенән Көнб. 18 км һәм Дим т. юл ст. Т. табан 8 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 110 кеше; 1920 — 780; 1939 — 1619; 1959 — 899; 1989 — 1982; 2002 — 2496; 2010 — 2767 кеше. Урыҫтар, татарҙар йәшәй (2002). Миловка уҡытыу-тәжрибә...

МИЛОСЛАВСКИЙ Фёдор Яковлевич

МИЛОСЛАВСКИЙ Фёдор Яковлевич, дәүләт эшмәкәре. Окольничий. 1649—51 йй., башҡа мәғлүмәттәр б‑са, 1649—52 йй. Өфө воеводаһы. 1652 й. Өфө хеҙмәтле кешеләрен штатҡа ала башлай. 1662—64 йй. Рәсәйҙең Фарсы илендәге илсеһе. Фарсы иле м‑н сауҙа ойоштороуға, Рәсәйгә дарыу үләндәре индереүгә булышлыҡ итә. Тәрж....

МИЛЬКОВ Фёдор Николаевич

МИЛЬКОВ Фёдор Николаевич (17.2. 1918, Вологда губ. Доровая а. — 15.10. 1996, Воронеж ҡ.), физик‑географ. Геогр. ф. д‑ры (1949), проф. (1949). РСФСР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1970). Мәскәү өлкә пед. ин‑тын тамамлаған (1938). Фәнни тикшеренеүҙәре СССР‑ҙың физик географияһына һәм ландшафты өйрәнеү ғилеменә...

МИЛЬШИН Владимир Иванович

МИЛЬШИН Владимир Иванович (26.5.1965, Харьков ҡ.), спортсы. Халыҡ‑ара шашка уйындары буйынса халыҡ‑ара гроссмейстер (1994), Рәсәй гроссмейстеры (2000). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (2002). Шашка клубы тәрбиәләнеүсеһе (Харьков ҡ.; тренеры А.Я.Вирный), 1999—2005 йй. “Башнефть” шашка клубы өсөн сығыш яһай...

МИЛЬШИНА Елена Александровна

МИЛЬШИНА Елена Александровна (8.5.1971, Ишембай ҡ.), спортсы. Халыҡ‑ара шашка уйындары буйынса халыҡ‑ара гроссмейстер (2007), Рәсәй гроссмейстеры (1999). БР‑ҙың күренекле спортсыһы (2002). Стәрлетамаҡ физик культура институтын тамамлаған (2012). Шашка буйынса Профсоюздар спорт йәмғиәте ДЮСШ (Ишембай ҡ.)...