Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

НОВОЖЁНОВ Иван Иванович

НОВОЖЁНОВ Иван Иванович (19.11. 1914, Пенза губ. Иҫке Мурава а. — 20.8.1944, Латвия ССР‑ы Викснас утары янында, Букайши ҡсб ерләнгән), артиллерист, капитан (1944). Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Кесе лейтенанттар курстарын тамамлаған (1941). 1933 й. алып Өфө шырпы ф‑каһында...

НОВОЖИЛОВ Владимир Вениаминович

НОВОЖИЛОВ Владимир Вениаминович (23.7.1952, Сумы ҡ. — 8.8. 1994, Ишембай ҡ.), тренер. Биатлон б‑са РСФСР‑ҙың атҡ. тренеры (1991). Ырымбур пед. ин‑тын тамамлаған (1990). 1972 й. алып саңғы ярыштары б‑са уҡытыусы‑тренер, 1975 й. — 5‑се ДЮСШ дир., 1977 й. — Н.Ф.Гастелло ис. спорт клубының уҡытыусы‑тренеры...

НОВОКШЕНОВ Виктор Юрьевич

НОВОКШЕНОВ Виктор Юрьевич (9.10.1951, Свердловск ҡ.), математик. БР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (2001), физика‑матем. ф. д‑ры (1988), проф. (1996). Урал дәүләт ун‑тын тамамлағандан һуң (Свердловск ҡ., 1974) Математика ин‑тында эшләй: 1981 й. алып өлкән, 1988 й. – төп, 1994 й. башлап hәм 2014 й. – баш ғилми...

НОВОКЩЕНОВ Василий Сергеевич

НОВОКЩЕНОВ Василий Сергеевич (30.12.1899, Царицын ҡ. — 21.12. 1975, Өфө), инженер. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Дон политехник ин‑тын тамамлаған (Новочеркасск ҡ., 1929). 1922—23 йй. Царицын ҡ., 1930—41 йй. Краснодар, Грозный ҡҡ. эшләй; 1943 й. алып Өфө НЭЗ‑ында: 1951 й. тиклем һәм 1955—64 йй. баш инженер...

НОВОПОКРОВСКИЙ Иван Васильевич

НОВОПОКРОВСКИЙ Иван Васильевич (25.11.1880, Рязань губернаһы Михайлов ҡ. — 2.9.1951, Ленинград ҡ.), геоботаник. Биология фәндәре докторы (1936), профессор (1919). Мәскәү университетын тамамлаған (1904). Фәнни хеҙмәттәре СССР‑ҙың Европа өлөшөнөң флораһын һәм үҫемлектәр донъяһын өйрәнеүгә, астра һымаҡтар...

НОВОСЁЛКА, Фёдоровка р‑нындағы ауыл

НОВОСЁЛКА, У р а л, Фёдоровка р‑нындағы ауыл, Денис а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 26 км һәм Мәләүез т. юл ст. Көнб. табан 83 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 830 кеше; 1920 — 1071; 1939 — 945; 1959 — 786; 1989 — 671; 2002 — 625; 2010 — 558 кеше. Сыуаштар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар баҡсаһы,...

НОВОСЁЛОВ Виктор Фёдорович

НОВОСЁЛОВ Виктор Фёдорович (2.3.1929, Урал өлк. Новосёлов а. – 14.3.1997, Өфө), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (1972), проф. (1973). РСФСР‑ҙың (1979), БАССР‑ҙың (1973) атҡ. фән һәм техника эшмәкәре, СССР‑ҙың нефть сәнәғәте отличнигы (1979). И.М.Губкин ис. Мәскәү нефть ин‑тын тамамлаған (1953). 1956...

НОВОСЁЛОВ Владимир Викторович

НОВОСЁЛОВ Владимир Викторович (15.2.1956, Мәскәү өлк. Павельцево ҡсб), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (1996). РФ‑тың почётлы газ сәнәғәте хеҙм‑ре (1998). В.Ф.Новосёловтың улы. ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1982) шунда уҡ эшләй (1997 й. алып гидравлика һәм гидромашиналар каф. мөдире). 2001 й. башлап Мәскәүҙә....

НОВОСЁЛОВА Евдокия Ивановна

НОВОСЁЛОВА Евдокия Ивановна (12.8.1958, Ульяновск өлкәһе Кивать а.), эколог. Биология фәндәре докторы (2008), профессор (2010). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1980) Биология институтында эшләй, 1994 й. алып БДУ‑ла уҡыта: 2001 й. — биология факультеты деканы урынбаҫары, 2008—17 йй. экология кафедраһы мөдире....

НОВЫЙ МИР, Миәкә р‑нындағы ауыл

НОВЫЙ МИР, Миәкә р‑нындағы ауыл, Миәкәбаш а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 23 км һәм Аксёнов т. юл ст. К.‑Көнс. табан 55 км алыҫлыҡта Сүлле й. (Дим й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 323 кеше; 1959 — 224; 1989 — 329; 2002 — 355; 2010 — 304 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар...

НОВЫЙ, Йәрмәкәй р‑нындағы ауыл

НОВЫЙ, Йәрмәкәй р‑нындағы ауыл, Бекетов а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. табан 35 км һәм Приют т. юл ст. 3 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1989 й. — 261 кеше; 2002 — 315; 2010 — 313 кеше. Урыҫтар, башҡорттар йәшәй (2002). Халҡы “Приютовоагрогаз” ЯСЙ‑нда (ҡара: “Газпром трансгаз Уфа”) эшләй. Фельдшер‑акушерлыҡ...

НОГАРЁВ А. ЙОРТТАРЫ

НОГАРЁВ А. ЙОРТТАРЫ, тарих һәм архитектура ҡомартҡылары, ҡала төҙөлөшө ҡомартҡылары; архитектура комплексы. Өфөлә урынлашҡан. 19 б. аҙ. – 20 б. башында сауҙагәр А.А.Ногарёв заказы б‑са билдәһеҙ архитектор проекты б‑са төҙөлә. Дөйөм терр‑я, архитектур-художество ниәте һәм тәғәйенләнеше б‑са берләшкән...

НОҒМАНОВА Илүзә Ҡаһарман ҡыҙы

НОҒМАНОВА Илүзә Ҡаһарман ҡыҙы (22.8.1972, Баймаҡ ҡ.), бейеүсе. БР‑ҙың халыҡ (2009) һәм атҡ. (2001) артисы. Өфө хореография уч‑щеһын (1990; педагогы М.А.Кәримов), А.Я.Ваганова ис. Рус балеты акад. (С.‑Петербург, 2008; педагогы Н.Б.Тарасова) тамамлаған. 1990—2013 йй. Ғәскәров Ф. исемендәге халыҡ бейеүҙәре...

НОҒОМАНОВ Барый

НОҒОМАНОВ Барый (Борис Миңлеғәлим улы; 8.4.1936, БАССР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны Иҫке Бәпес а.), яҙыусы. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1991). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1979). БДУ‑ны тамамлаған (1967). 1960—62 йй. һәм 1966—67 йй. “Башҡортостан пионеры” гәз. хеҙм‑ре, 1962—66 йй. Бүздәк, Иглин, Ауырғазы р‑ндарында...

НОҒОМАНОВ Дәйләғи Сирай улы

НОҒОМАНОВ Дәйләғи Сирай улы [6.10.1922, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Түбәнге Әрмет а. (БР‑ҙың Ишембай районы) — 12.10.1944, Михалув а. янында, Варшаваға (Польша) күсереп ерләнгән], танкист, өлкән лейтенант. Советтар Союзы Геройы (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Һарытау танк училищеһын тамамлаған...

НОҒОМАНОВА Флүрә Ғәлимйән ҡыҙы

НОҒОМАНОВА Флүрә Ғәлимйән ҡыҙы (18.2.1936, БАССР‑ҙың Ҡырмыҫҡалы р‑ны Күлләр а.), йырсы (меццо-сопрано), педагог. БССР‑ҙың халыҡ (1991), БАССР‑ҙың атҡ. (1980) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1976). Ҡазан консерваторияһын тамамлағандан һуң (1967; Н.Н.Лучинина класы) 1972 й. тиклем һәм 1983—2011...

НОҠАТ, Белорет р‑нындағы ауыл

НОҠАТ, Белорет р‑нындағы ауыл, Инйәр а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 105 км һәм Инйәр т. юл ст. К.‑Көнб. табан 22 км алыҫлыҡта Ноҡат й. (Инйәр й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 260 кеше; 1920 — 182; 1939 — 295; 1959 — 296; 1989 — 251; 2002 — 218; 2010 — 148 кеше. Башҡорттар йәшәй...

НОЛЬДЕ Борис Эммануилович

НОЛЬДЕ Борис Эммануилович (14.12. 1876, С.‑Петербург — 28.5.1948, Лозанна ҡ., Швейцария), юрист, тарихсы. Дворяндарҙан. Петербург ун‑тының юридик ф‑тын тамамлаған (1897). 1919 й. алып эмиграцияла. Фәнни хеҙмәттәре халыҡ-ара хоҡуҡҡа һәм Рәсәй дипломатияһы тарихына арналған. “La formation de l"empire...

НОМИНАС Борис Деомидович

НОМИНАС Борис Деомидович (14.7. 1911, Екатеринослав губ. Саксагань а. — 16.2.1995, Запорожье ҡ., Украина), хәрби инженер, полк. (1944). Советтар Союзы Геройы (1944). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Берләштерелгән хәрби инженерҙар мәктәбен (Ленинград, 1935), РККА‑ның командирҙар составын камиллаштырыу курстарын...

НОРД Лев Егорович

НОРД Лев Егорович (14.8.1847, С.‑Петербург губ. — 19.1.1894, Мәскәү, Әстерхан ҡ. ерләнгән), дәүләт эшмәкәре. Ген.‑майор (1885). Дворяндарҙан. 1877—78 йй. рус‑төрөк һуғышында ҡатнашыусы. 1865 й. алып рус армияһында. 1877 й. башлап император эргәһендә флигель‑адъютант. 1877 й. Дунай (Балҡан) армияһының...