Список материалов
АСПЕРГИЛЛ
АСПЕРГИЛЛ (Aspergillus), аскомицеттар класына ҡараған бәшмәк заты. Яҡынса 160 төрө билдәле, киң таралған. А. вегетатив тәне — субстратҡа үтеп ингән күп күҙәнәкле тармаҡлы мицелий, һирәгерәк һауа мицелийы ла үҫешә. Мицелийҙың күҙәнәктәре күп ядролы. Башлыса енесһеҙ юл — конидия туплағыстарҙа үҫешеүсе...
АСМАЕВ Славик Михайлович
АСМАЕВ Славик Михайлович (29.6.1954, БАССР‑ҙың Бөрө районы Бахтыбай а.), бейеүсе, балетмейстер, педагог. РФ‑тың атҡ. артисы (1995), Марий Эл Респ. халыҡ артисы (1988), Мари ССР‑ының атҡ. артисы (1980). Башҡ. респ. мәҙәни‑ағартыу уч‑щеһын (Стәрлетамаҡ ҡ., 1973), Рәсәй Театр сәнғәте акад. (Мәскәү, 1995)...
АСЛЫҠ, йот
АСЛЫҠ, йот, кешенең, билдәле бер кешеләр төркөмөнөң, ш. уҡ теге йәки был төбәк халҡының туҡланыу рационында йәшәү өсөн мөһим компоненттарҙың етешмәүе йәки булмауы һөҙөмтәһендә тыуған соц. бәлә‑ҡаза. А. төрлө стихиялы бәлә‑ҡазаларға (оҙайлы ҡоролоҡ, һыу баҫыу, иртә ҡырау төшөү, борсаҡ яуыу), системалы...
АСЛАЕВ Төхвәт Хәлим улы
АСЛАЕВ Төхвәт Хәлим улы [15.6.1922, БАССР‑ҙың Бөрйән‑Түңгәүер кантоны Иҫән а. (БР‑ҙың Баймаҡ р‑ны) — 28.10.1995, Өфө, тыуған ауылында ерләнгән], педагог‑методист. Пед. ф. канд. (1969), проф. (1995). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1994), РСФСР‑ҙың (1957) һәм БАССР‑ҙың (1955) атҡ. уҡытыусыһы, РСФСР‑ҙың халыҡ...
АСЛАЕВ Сәғит Төхвәт улы
АСЛАЕВ Сәғит Төхвәт улы (1.11.1954, БАССР‑ҙың Баймаҡ районы 1‑се Этҡол а.), тренер. Профессор (2005). Бокс буйынса Рәсәйҙең атҡаҙанған тренеры (2003). РФ‑тың (1999) һәм БССР‑ҙың (1991) атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре, РФ‑тың почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2006), БР‑ҙың мәғариф...
АСЛАЕВ Нуриман Сәйетгәрәй улы
АСЛАЕВ Нуриман Сәйетгәрәй улы (13.4.1939, БАССР‑ҙың Туймазы р‑ны Иҫке Туймазы а.), нефтсе. БР‑ҙың атҡ. нефтсеһе (1994), СССР‑ҙың почётлы нефтсеһе (1986). 1962 й. алып “Туймазабурнефть” тресы быраулаусыһы, быраулау мастеры; 1970 й. башлап Өфө быраулау эштәре идаралығы быраулау мастеры, 1996—2002 йй....
АСҠЫН, ауыл, Асҡын р‑ны үҙәге
АСҠЫН, ауыл, Асҡын р‑ны (1930—32 йй., 1935—63 йй. һәм 1965 й. алып) һәм Асҡын а/с үҙәге. Өфөнән Т.‑Көнc. 213 км һәм Көйәҙе т. юл ст. (Пермь крайы) К.‑Көнс. табан 110 км алыҫлыҡта Борма, Асҡын йй. (Төй й. басс.) буйында, Яугилде—Щучье Озеро (Пермь крайы), Иҫке Балтас—Асҡын автомобиль юлдарында урынлашҡан....
АСҠЫН УРТА МӘКТӘБЕ №2
АСҠЫН УРТА МӘКТӘБЕ №2, Асҡын р‑ны. 1878 й. 2 класлы ҡала училищеһы булараҡ нигеҙ һалына, 1914 й. алып 4 класлы юғары башланғыс мәктәп, 1918 й. — 2‑се баҫҡыс мәктәп, 1930 й. — колхоз йәштәре мәктәбе, 1936 й. — тулы булмаған урта мәктәп, 1986 й. башлап хәҙ. статусын һәм исемен йөрөтә. Ағас эше һәм токарлыҡ...
АСҠЫН УРМАН СӘНӘҒӘТЕ ХУЖАЛЫҒЫ
АСҠЫН УРМАН СӘНӘҒӘТЕ ХУЖАЛЫҒЫ, ағас әҙерләү һәм сығарыу пр‑тиеһы. 1937 й. “Южураллес” Ағас әҙерләү контораһы (1925 й. нигеҙләнгән) участкалары (Асҡын һәм Дыуан р‑ндарында урынлашҡан) базаһында нигеҙ һалына, 1952 й. алып “Башлеспром” ААЙ составында, 1995 й. — ААЙ, 2007 й. ябыла. Составына Табасҡы ағас-таҡта...
АСҠЫН РАЙОНЫ
АСҠЫН РАЙОНЫ, БР‑ҙың төньяғында урынлашҡан. Төньяҡта Пермь крайы һәм Свердловск өлк., көнсығышта — Дыуан, көньяҡта — Ҡариҙел, көньяҡ‑көнбайышта — Балтас һәм көнбайышта Тәтешле р‑ндары м‑н сиктәш. 1930 й. 20 авг. ойошторола (ҡара: Административ район), район составына Бөрө кантоны улустары инә. 1932 й....
АСҠЫН ЙӘШЕЛСӘ КИПТЕРЕҮ КОМБИНАТЫ
АСҠЫН ЙӘШЕЛСӘ КИПТЕРЕҮ КОМБИНАТЫ. 1956 й. Асҡын р‑ны Асҡын а. нигеҙ һалына, 1995 й. Башҡортостан ҡулланыусылар союзының Төй ҡулланыусылар йәмғиәте составына инә. Комб‑т составына крахмал, алкоголһеҙ эсемлектәр, макарон, кондитер изделиелары, тоҙло балыҡ, кеҫәл етештереү цехтары; 1200 т һыйҙырышлы йәшелсә...
АСҠЫН ЗАКАЗНИГЫ
АСҠЫН ЗАКАЗНИГЫ. 1963 й. хайуандарҙың һирәк төрҙәре популяцияларын, һунар йәнлектәрен тергеҙеү маҡсатында зоол. заказник булараҡ ойошторола. Асҡын р‑ны Ҡашҡа а. төньяҡ-көнсығышҡа табан 10 км алыҫлыҡта Өфө й. уң ярында урынлашҡан. Майҙаны 16,6 мең га, терр‑яның 80%‑ын урман ҡаплаған. Рельефы Сарыс й....
АСҠАРОВА Йәүриә Насип ҡыҙы
АСҠАРОВА Йәүриә Насип ҡыҙы (15.4.1927, Стәрлетамаҡ ҡ. — 6.4.2011, Өфө ҡ.), гигиенист. Медицина фәндәре докторы (1970), профессор (1971). БАССР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1977). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1949) 2000 й. тиклем шунда уҡ эшләй: 1967—92 йй. дөйөм гигиена кафедраһы мөдире, бер үк ваҡытта...
АСҠАРОВА Заһира Фәтхулла ҡыҙы
АСҠАРОВА Заһира Фәтхулла ҡыҙы (2.1.1948, БАССР‑ҙың Балтас р‑ны Иҫке Яҡшый а.), терапевт, гигиенист. Мед. ф. д‑ры (2004). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1972) Өфө гигиена һәм һөнәри ауырыуҙар ҒТИ‑нда эшләй; 1977 й., 1991 й., 1996 й. алып БДМУ‑ла уҡыта. 1983 й. башлап һәм 1992—95 йй. Өфөнөң 21‑се һәм 6‑сы...
АСҠАРОВ Сәлимгәрәй Сәхибгәрәй улы
АСҠАРОВ Сәлимгәрәй Сәхибгәрәй улы (12.12.1936, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ р‑ны Түбәнге Уҫылы а. — 8.3.1991, Стәрлетамаҡ ҡ.), Соц. Хеҙмәт Геройы (1976). 1960—91 йй. Стәрлетамаҡ синтетик каучук з‑дында эшләй: аппаратсы, смена нач., инженер-технолог, 1979—87 йй. бүлек начальнигы. А. ҡатнашлығында респ. синтетик...
АСҠАРОВ Салауат Әхмәт улы
АСҠАРОВ Салауат Әхмәт улы (11.4.1946, БАССР‑ҙың Әлшәй р‑ны Шафран ҡсб), йырсы (бас). РФ‑тың халыҡ (2011), атҡ. (1998), БАССР‑ҙың халыҡ (1984) артисы. Өфө сәнғәт уч‑щеһын (1968; М.Ғ.Мортазина класы), Ҡазан консерваторияһын (1980; В.А.Лазько класы) тамамлаған. 1969—76 йй., 1983—84 йй. һәм 1987 й. алып...
АСҠАРОВ Әмир Фат улы
АСҠАРОВ Әмир Фат улы (14.7.1953, Өфө), терапевт. Мед. ф. д‑ры (1998). Й.Н.Асҡарованың улы. БДМИ‑ны (1976), Бөтә Рәсәй ситтән тороп уҡыу финанс-иҡт. ин‑тын (1997) тамамлаған. 1979 й. алып БДМИ‑ла уҡыта, 1985 й. — Өфө гигиена һәм һөнәри ауырыуҙар ҒТИ‑ның төп ғилми хеҙм‑ре, 1991 й. — Башҡ‑н респ. дәүләт...
АСҠАРОВ Асҡар Фат улы
АСҠАРОВ Асҡар Фат улы (21.4.1946, Өфө), травматолог-ортопед. Мед. ф. д‑ры (1987), проф. (1990). Й.Н.Асҡарованың улы. БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1969) Өфөнөң 1‑се дауаханаһында эшләй. 1971 й. алып БДМУ‑ла уҡыта, 1990—95 йй. һәләкәттәр мед. каф. мөдире. Фәнни тикшеренеүҙәре быуын ауырыуҙарының этиологияһын,...
АСҠАР, ауыл, Әбйәлил р‑ны үҙәге
АСҠАР, ауыл, Әбйәлил р‑ны (1930—63 йй. һәм 1965 й. алып) һәм Асҡар а/с үҙәге. Өфөнән К.‑Көнc. 350 км һәм Магнитогорск т. юл ст. (Силәбе өлк.) К.‑Көнб. табан 47 км алыҫлыҡта Иҙәш й. (Оло Ҡыҙыл й. ҡушылдығы) буйында, Асҡар—Дәүләт—Аэропорт (Магнитогорск), Сермән—Амангилде—Баймаҡ автомобиль юлдарында урынлашҡан....
АСҠАР УРТА МӘКТӘБЕ №1, Әбйәлил р‑ны
АСҠАР УРТА МӘКТӘБЕ №1, Әбйәлил р‑ны. 1876 й. башҡа милләттәр өсөн мәктәп (урыҫ‑башҡ.) булараҡ нигеҙ һалына, 1919 й. алып 1‑се баҫҡыс мәктәп (1918—19 йй., 1921—22 йй. эшләмәгән), 1930 й. — колхоз йәштәре мәктәбе, 1936 й. — урта мәктәп, 1994 й. башлап хәҙ. исемен йөрөтә. Слесарлыҡ һәм ағас эше оҫтаханалары,...
