Для авторизации на текущем портале в Вашем профиле ЕСИА должно быть заполнено поле "Электронная почта"

Инергə
Төбәк интерактив энциклопедик портал «Башҡортостан»
Башҡортостан Республикаһы Фәндәр академияһы Башҡортостан Республикаһы “Башҡорт энциклопедияһы” дәүләт автономиялы фән учреждениеһы

Список материалов

Наименование статьи
Содержание статьи
Автор
Рубрикатор
Шәхестәр
Энциклопедии
Яңынан эҙләргә

БУЛАВКИН Вячеслав Васильевич

БУЛАВКИН Вячеслав Васильевич (11.7.1940, БАССР‑ҙың Архангел р‑ны ш. уҡ исемле ауылы — 9.10.2007, Мәскәү), инженер-механик. Техник ф. д‑ры (1997), проф. (1996). РФ‑тың атҡ. машиналар эшләүсеһе (1996). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1962) машиналар эшләү з‑дында (Ырымбур ҡ.) эшләй: 1968 й. алып бүлек нач.,...

БУКИН Василий Николаевич

БУКИН Василий Николаевич (27.1.1899, Пенза губ. Знаменское а. — 21.1.1979, Мәскәү), биохимик. СССР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1964), биол. ф. д-ры (1943). БАССР-ҙың атҡ. фән һәм техника эшмәкәре (1969). Ленинград а.х. ин‑тын тамамлағандан һуң (1925) Ленинград өлк. эшләй: өлкә ер идаралығында агроном, 1927 й....

БУКАНОВА Роза Ғафар ҡыҙы

БУКАНОВА Роза Ғафар ҡыҙы [29.1.1950, БАССР‑ҙың Матрай р‑ны Юлдыбай а. (БР‑ҙың Йылайыр р‑ны)], тарихсы. Тарих ф. д‑ры (1998), проф. (1999). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2000). БДУ‑ны тамамлаған (1976), 1980 й. алып (өҙөклөк м‑н) шунда уҡ уҡыта (1998—2000 йй., 2005 й. башлап сығанаҡтар өйрәнеү һәм историография...

БУЙЛОВ Пётр Захарович

  БУЙЛОВ Пётр Захарович (17.4.1951, БАССР‑ҙың Өфө р‑ны Нижегородка а.), тренер. Еңел атлетика б‑са РСФСР‑ҙың атҡ. тренеры (1988). РФ‑тың (2007) һәм БР‑ҙың (1997) атҡ. физик культура хеҙм‑ре. П.Ф.Лесгафт ис. Ленинград физик культура ин‑тын тамамлаған (1980). 1971 й. алып Өфө иҫәп-хисапты механизациялау...

БУЗОВЬЯЗОВСКОЕ, алмағас сорты

БУЗОВЬЯЗОВСКОЕ, алмағас сорты. 1948 й. Х.Ә.Әхмәтов тарафынан Боҙаяҙ емеш питомнигында сығарыла. Уртаса бейеклектәге ағас, йыйнаҡ оҙонса сатырлы. Ботағы ҡараһыу көрән, һорғолт. Үрендеһе ҡыҙғылт төҫмөрлө. Япрағы уртаса ҙурлыҡта, йомро йәки киң оҙонса формала, ҡара йәшел, аҙ төклө, бысҡы ситле, тигеҙ киртләсле....

БУЗАЕВ Вячеслав Степанович

БУЗАЕВ Вячеслав Степанович (22.1.1948, Өфө — 12.4.2012, шунда уҡ), йөрәк-ҡан тамырҙары хирургы. Мед. ф. д‑ры (2007). БР‑ҙың атҡ. табибы (1999). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1974) — 17‑се ҡала дауаханаһында, 1975 й. алып (өҙөклөк м‑н) — 6‑сы ҡала клиник дауаханаһында (икеһе лә — Өфө); 1981—89 йй. Новосибирск...

БУҘЫҠАЕВ Мөхәмәтйән Ержабай улы

БУҘЫҠАЕВ Мөхәмәтйән Ержабай улы [1789, Ырымбур губ. Троицк өйәҙе Барын‑Табын улусы Кесе Муйнаҡ а. (БР‑ҙың Учалы р‑ны) — 1856, С.‑Петербург], кантон башлығы, ғәскәр старшинаһы (1846). Ватан һуғышында (1812) ҡатнашыусы. 1808 й. алып хәрби хеҙмәттә. 1832—47 йй. 4‑се Көнбайыш, бер үк ваҡытта 1835—47 йй....

БУҘБЕЙӘ, һаҙлыҡ

БУҘБЕЙӘ, Өҫән й. басс. һаҙлыҡ, Туймазы р‑ны Сәйрән а. төньяҡҡа табан 2 км алыҫлыҡта ята. Уйһыу һаҙлыҡ, дөйөм майҙаны 25 га, торфтың уртаса ҡалынлығы яҡынса 1 м. Ер аҫты һәм ер өҫтө һыуҙары м‑н туйына. Ҡайын, ерек, айыу көпшәһе, шифалы ҡырҡъяпраҡ, кейеҙ үлән, күрән, һаҙ ҡырҡбыуыны һ.б. үҫә. Аҡсарлаҡ,...

БУҘАТ, Стәрлебаш р‑нындағы ауыл

БУҘАТ, Стәрлебаш р‑нындағы ауыл, Буҙат а/ с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 47 км һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. К.‑Көнб. табан 106 км алыҫлыҡта Буҙат й. (Тәтер й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1238 кеше; 1920 — 1514; 1939 — 1280; 1959 — 1213; 1989 — 957; 2002 — 784; 2010 — 722 кеше. Татарҙар...

БУҘАН СМАҠОВ

БУҘАН СМАҠОВ, Крәҫтиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Нуғай даруғаһы Күл‑Иле‑Мең улусы Аҙнай а. (Бишбүләк р‑ны) башҡорттарынан. Шул уҡ улустың сотнигы. 1773 й. аҙ. — 1774 й. башында Минзәлә баш күтәреүселәр үҙәге етәкселәренең береһе. Ҡазан губернаһының Ҡазан өйәҙе татарҙарын...

БУҘА

БУҘА, башҡорт аш‑һыуының традицион иҫерткес эсемлеге. Шыттырылған һәм төйөлгән арпанан, һуңыраҡ ҡурылған һәм онталған һоло ҡушылған бойҙайҙан әҙерләнгән. Ҡайһы ваҡыт күбекләнеп торһон өсөн туң май йәки эс майы ҡушҡандар. Ғәҙәттә байрам табынына итле һыйҙан һуң биргәндәр. Башлыса Башҡортостандың көньяҡ‑көнсығышында...

БУДЬЯ ВӘРӘШ, Яңауыл р‑нындағы ауыл

БУДЬЯ ВӘРӘШ, Яңауыл р‑нындағы ауыл, Иҫке Вәрәш а/ с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Яңауыл т. юл ст. К.‑Көнс. табан 39 км алыҫлыҡта Вәрәш й. (Гәрәй й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 412 кеше; 1920 — 431; 1939 — 373; 1959 — 305; 1989 — 203; 2002 — 201; 2010 — 166 кеше. Удмурттар йәшәй (2002). Ауылға...

БУДНИКОВ Пётр Петрович

БУДНИКОВ Пётр Петрович (9.10.1885, Смоленск ҡ. — 6.12.1968, Мәскәү), химик-неорганик. СССР ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1939), Украина ССР‑ы ФА акад. (1939). Соц. Хеҙмәт Геройы (1965). Фәнни хеҙмәттәре силикаттар һәм оксидтар химияһы һәм химик технологияһы өлкәһендәге тикшеренеүҙәргә, силикат етештереү сәнәғәте...

БУДИЛОВ Игорь Николаевич

БУДИЛОВ Игорь Николаевич (16.12.1955, Өфө), инженер-механик. Техник ф. д‑ры (1998). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1978) шунда уҡ эшләй, бер үк ваҡытта 1999 й. алып Нефтехимия эшкәртеү ин‑тында лаб. мөдире, 2001—05 йй. бүлек мөдире, бер үк ваҡытта 2001 й. башлап “Ресурсдиагностика” ғилми-диагностика үҙәге...

БУДИЛОВ Владимир Васильевич

БУДИЛОВ Владимир Васильевич (20.1.1946, Приморье крайы Хороль а. — 29.8.2017, Өфө ҡ.), инженер-механик. Техник фәндәр докторы (1995), профессор (1997). БР‑ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәре (2007). ӨАИ‑ны тамамлаған (1969), 1976 й. алып шунда уҡ эшләй. Фәнни эшмәкәрлеге вакуумлы ион-плазмалы технологияларҙың...

БУДЁННОВСКИЙ, Будённый, Иглин р‑нындағы ауыл

БУДЁННОВСКИЙ, Будённый, Иглин р‑нындағы ауыл, Балтика а/ с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Иглин т. юл ст. К.‑Көнс. табан 17 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 290 кеше; 1959 — 382; 1989 — 225; 2002 — 214; 2010 — 192 кеше. Белорустар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп, фельдшер‑акушерлыҡ пункты, мәҙәниәт...

БУҒАБАШ, Баҡалы р‑нындағы ауыл

БУҒАБАШ, Баҡалы р‑нындағы ауыл, Михайловка а/ с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 22 км һәм Туймазы т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 97 км алыҫлыҡта Бөгә й. (Сөн й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 284 кеше; 1920 — 388; 1939 — 795; 1959 — 559; 1989 — 162; 2002 — 191; 2010 — 185 кеше. Сыуаштар, урыҫтар...

БУГОРОВКА

БУГОРОВКА, ауыл, 1958 й. алып Стәрлетамаҡ ҡ. эсендә. 19 б. 70‑се йй. алпауыт А.Бухвостованан һатып алынған ерҙәрҙә Стәрлетамаҡ ҡ. мещандары нигеҙ һала. Һуңыраҡ 19 б. 1‑се ярт. нигеҙләнгән Аделаидовка (Бухвостов) а. м‑н ҡушылған. 1896 й. Б. (Бухвостов, Аделаидовка) 33 йортта 184 кеше йәшәгән. Игенселек...

БУГЕРА Владислав Евгеньевич

БУГЕРА Владислав Евгеньевич (24.1.1971, Өфө ҡ.), философ. Философия фәндәре докторы (2006), профессор (2010). Т.Шевченко исемендәге Киев университетын тамамлаған (1993). 1996 й. алып ӨДНТУ‑ла уҡыта. Фәнни тикшеренеүҙәре марксистик философия, социаль психология, йәмғиәт үҫешендә мәғлүмәт технологияларының...

БУГАНИН Александр Андреевич

БУГАНИН Александр Андреевич (26.4.1957, Өфө), рәссам, график. Рәссамдар союзы ағзаһы (1993). Магнитогорск пед. ин‑тын тамамлаған (1988). 1989 й. алып “Сәнғәт” галереяһында (Өфө) эшләй, 1998 й. — А.В.Булянская галереяһында (Мәскәү). Б. ижадында 20 б. аҙ. постмодернизм йоғонтоһо һиҙелә. Б. әҫ. йыш ҡына...