Список материалов
ГРУШИНА Лира Рим ҡыҙы
ГРУШИНА Лира Рим ҡыҙы (1.6.1967, Өфө ҡ.), тренер. Фехтование буйынса Рәсәйҙең атҡаҙанған тренеры (2006) һәм СССР‑ҙың спорт мастеры (1984). БР‑ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (2002). Омск физик культура институтын тамамлаған (1989). “Зенит” ирекле спорт йәмғиәте тәрбиәләнеүсеһе (тренерҙары Е.И.Емельянов,...
ГРУША
ГРУША (Pyrus), армыт, роза һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 60 төрө билдәле, Евразияның урта һәм субтропик бүлкәтендә таралған. Башҡортостанда уссури Г. үҫтерәләр. Сатыры яҡшы үҫешкән ағас, бейеклеге 7 м тиклем. Япрағы ябай, оҙонса‑овал. Сәскәһе аҡ, ҡалҡан кеүек сәскәлектәрҙә. Май айында...
ГРУЗДЕВКА, Илеш р-нындағы ауыл
ГРУЗДЕВКА, Илеш р-нындағы ауыл, Яңы Айыу а/с ҡарай; пристань. Район үҙәгенән Т. 35 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т. табан 142 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1920 й. – 16 кеше; 1939 – 76; 1959 – 129; 1989 – 167; 2002 – 232; 2010 – 233 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Фельдшер-акушерлыҡ пункты...
ГРУДНИКОВ Игорь Борисович
ГРУДНИКОВ Игорь Борисович (19.3.1938, Өфө), химик-технолог. Техник ф. д‑ры (1990). СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1983). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1961) Нефтехимия эшкәртеү проблемалары ин‑тында эшләй (1973 й. алып лаб. мөдире), 1995 й. башлап ӨДНТУ‑ла уҡыта. Фәнни тикшеренеүҙәре нефть сеймалының төрлө төрҙәренән...
ГРУБОВ Валерий Иванович
ГРУБОВ Валерий Иванович (3.2.1917, Новгород губ. Сольцы ҡ. — 2.2.2009, С.‑Петербург), ботаник. Биол. ф. д‑ры (1963), проф. (1979). РФ‑тың атҡ. фән эшмәкәре (1996). Фәнни хеҙмәттәре ҡатмарлы төҙөлөшлө үҫемлектәр систематикаһы проблемаларына (140‑тан ашыу яңы таксон тасуирланған), Үҙәк Азия флораһын өйрәнеүгә...
ГРОМОВ Александр Петрович
ГРОМОВ Александр Петрович (29.3.1913, Ярославль губ. Котово а. — 1987 й. июле, Волжский ҡ.), Соц. Хеҙмәт Геройы (1966). 1931—35 йй. 26‑сы з‑дтың (Рыбинск ҡ.) киҫеүсеһе, 1937 й. алып слесарь-йыйыусыһы, 1941—76 йй. ӨМЭЗ‑дә эшләй. Ленин орд. м‑н бүләкләнгән (1966).
Тәрж. Г.Ҡ.Ҡунафина
ГРОМАКОВ Владимир Яковлевич
ГРОМАКОВ Владимир Яковлевич (22.8.1935, Новошахтинск ҡ.), хужалыҡ эшмәкәре. РСФСР-ҙың атҡ. төҙөүсеһе (1985). Ростов инженерлыҡ-төҙөлөш ин-тын тамамлағандан һуң (1960) “Салаватстрой” тресында эшләй: мастер, төҙөлөш идаралығы нач., 1967 й. алып баш инженер, 1971 й. — идарасы. 1977 й. башлап БАССР-ҙың...
ГРОДЗИЦКИЙ Митрофан Иосифович
ГРОДЗИЦКИЙ Митрофан Иосифович (1.10.1861—?), Ырымбур губернаһынан 3‑сө (1907—12) һәм 4‑се (1912—17) саҡырылыш Дәүләт думалары депутаты. Дворяндарҙан. Демидов юридик лицейын (Ярославль ҡ.) тамамлаған. Мәскәү, Аккерман, Үрге Урал ҡҡ. судтарында хеҙмәт итә. 1908 й. алып 3‑сө Думала (Н.В.Теребинский урынына...
ГРИПП
ГРИПП (франц. grippe), киҫкен вирус ауырыуы. Кешелә Г. тыуҙырғыс – РНК-лы Mixovirus influenza вирусы, түбән т‑раға бирешмәй, ультрафиолет нурҙар, антисептик саралар тәьҫир иткәндә үлә. Тыуҙырғыстың бер нисә серотибы асыҡланған. Ауырыу һауа аша йоға. Инкубация осоро 12—48 сәғәт тәшкил итә. Төп симптомдары:...
ГРИНЬКОВ Валерий Данилович
ГРИНЬКОВ Валерий Данилович (30.3.1949, Свердловск ҡ. — 9.3.2021, Өфө ҡ.), актёр. БР‑ҙың халыҡ (2014) һәм атҡаҙанған (2004) артисы. РФ‑тың Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1979). Свердловск театр училищеһын тамамлаған (1977; В.М.Воронова курсы). 1979 й. алып Талды-Ҡурған өлкә драма театры, 1981 й. —...
ГРИГОРЬЕВКА, Стәрлетамаҡ р-нындағы ауыл
ГРИГОРЬЕВКА, Стәрлетамаҡ р-нындағы ауыл, Ашҡаҙар а/с ҡарай. Район үҙәгенән һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. К.-Көнб. табан 31 км алыҫлыҡта Ашҡаҙар й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 215 кеше; 1920 – 248; 1939 – 350; 1959 – 155; 1989 – 65; 2002 – 106; 2010 — 86 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002).
Ауылға Стәрлетамаҡ...
ГРИГОРЬЕВ Юрий Николаевич
ГРИГОРЬЕВ Юрий Николаевич (9.10.1951, Самбор ҡ.), график. БР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (2001). Рәссамдар союзы ағзаһы (2000). 2-се Өфө пед. уч-щеһын (1971), М.А.Шолохов ис. Мәскәү асыҡ пед. ун-тының Өфө филиалын (2003) тамамлаған. 1971 й. алып Өфөлә эшләй: 1977 й. башлап 1-се Өфө сәнғәт мәктәбендә,...
ГРИГОРЬЕВ Владимир Вениаминович
ГРИГОРЬЕВ Владимир Вениаминович (9.7.1953, Тажик ССР‑ының Табошар ҡсб), инженер-технолог. Техник. ф. канд. (2011). БР‑ҙың атҡ. шахтёры (2002), РФ‑тың почётлы таусыһы (2002). Мәскәү тау ин‑тын тамамлағандан һуң (1975) Норильск тау-металлургия комб‑тында эшләй: 1984 й. алып тау эштәре б‑са, 1986 й. —...
ГРИГОРЬЕВ Василий Васильевич
ГРИГОРЬЕВ Василий Васильевич (15.3.1816, С.-Петербург – 19.12.1881, шунда уҡ), шәрҡиәтсе, тарихсы. Император С.‑Петербург ФА‑ның мөхбир ағзаһы (1853), көнсығыш телдәре һәм әҙәбиәте д‑ры (1863). Действительный статский советник (1853). 1853 й. Коканд походында ҡатнашыусы. С.‑Петербург ун‑тын тамамлаған...
ГРИГОРОВИЧ Юрий Николаевич
ГРИГОРОВИЧ Юрий Николаевич (2.1.1927, Ленинград), балет артисы, балетмейстер. Рәсәй художество акад. почётлы ағзаһы (2004). СССР‑ҙың (1973), РСФСР‑ҙың (1966) һәм БР‑ҙың (1996) халыҡ артисы. Соц. Хеҙмәт Геройы (1986). Проф. (1973). Ленинград хореография уч‑щеһын (1946; педагогтары А.А.Писарев, Б.В.Шавров),...
ГРИГОРИЙ
ГРИГОРИЙ (донъяуи исеме Козлов Владимир Сергеевич; 20.3.1883, Мәскәү – 29.11.1937, Өфө), дин әһеле, Өфө архиепискобы (1936—37). Архиепископ (1937). Монахлыҡ ҡабул иткән (1922). Император Мәскәү ун‑тын тамамлағандан һуң (1909) Бөтә изгеләр ижт. гимназияһы (Мәскәү) мөдире, 1914 й. алып 2‑се ир балалар...
ГРИБОВКА, Өфө р‑нындағы ауыл
ГРИБОВКА, Өфө р‑нындағы ауыл, Кириллов а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 46 км һәм Тыуыш т. юл разъезынан Көнс. табан 1 км алыҫлыҡта Тыуыш й. (Ҡариҙел й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 42 кеше; 1920 — 70; 1939 — 208; 1959 — 162; 1989 — 48; 2002 — 152; 2010 — 316 кеше. Урыҫтар йәшәй...
ГРИБАНОВ Евгений Никитич
ГРИБАНОВ Евгений Никитич (21.6.1895, Омск ҡ. — 20.3.1941, Өфө), физик. Проф. (1932). МДУ‑ны тамамлағандан һуң (1918) Красноярск ҡ. эшләй. 1923 й. башлап Өфөлә: К.А.Тимирязев ис. Башҡ. пед. ин‑тында (1934—39 йй. физика‑матем. ф‑ты деканы), бер үк ваҡытта Өфө физика ин‑тында һәм БДМИ‑ла (1932 й. алып...
ГРИБ Иван Евдокимович
ГРИБ Иван Евдокимович [4.3.1911, Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Яңы Ивановка а. (БР‑ҙың Дәүләкән районы) — 23.1.1987, Славянск ҡ.], Советтар Союзы Геройы (1943). Гвардия капитаны (1945). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Одесса хәрби пехота училищеһын тамамлаған (Уральск ҡ., 1943). 1930—33 йй. һәм 1935—40 йй....
ГРЕШНОВ Владимир Михайлович
ГРЕШНОВ Владимир Михайлович (14.11.1949, Ишембай ҡ.), инженер-механик. Физика-матем. ф. д‑ры (1992), проф. (1993). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2007). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1974) шунда уҡ эшләй: 1988—2003 йй. металдарҙы баҫым ярҙамында эшкәртеү машиналары һәм технологияһы каф. мөдире, бер үк ваҡытта...
