Список материалов
ЗЫЯТДИНОВ Әбделғәзиз Абдрахман улы
ЗЫЯТДИНОВ Әбделғәзиз Абдрахман улы [15.7.1904, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Сыуалкип а. (БР‑ҙың Шишмә р‑ны) — 29.10.1991, Ҡазан], актёр. ТАССР‑ҙың халыҡ (1968) һәм атҡ. (1954) артисы. Ҡазан берләштерелгән сәнғәт‑театр техникумын тамамлағандан һуң (1929) — Әстерхан, Мәскәү, Ленинград ҡҡ. татар театрҙары,...
ЗЫЯРАТ
ЗЫЯРАТ (ғәр. зыйара — барыу), мосолман пәйғәмбәрҙәренең, әүлиәләренең, абруйлы дин әһелдәренең, шиғи имамдарының (ҡара: Шиғисылыҡ) ҡәберенә, Төньяҡ Африкала — суфый шәйехтәре (ҡара: Суфыйсылыҡ) иҫән саҡта улар янына сәфәр ҡылыу. З. айырым төрө — Мәҙинә ҡ. (Сауд Ғәрәбстаны) хаждан һуң Мөхәммәт пәйғәмбәрҙең...
ЗЫЯЗИТДИНОВА Гөлшат Ибраһим ҡыҙы
ЗЫЯЗИТДИНОВА Гөлшат Ибраһим ҡыҙы (22.9.1947, БАССР‑ҙың Ауырғазы р‑ны Талбазы а.), актриса. БР‑ҙың халыҡ (2003), БАССР‑ҙың атҡ. (1990) артисы. Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1982). З.А.Әхмәрованың ҡыҙы. ӨДСИ‑не тамамлағандан һуң (1973; Ғ.Ғ.Ғиләжев, Ф.Ҡ.Ҡасимова курсы) Салауат башҡорт драма театрында...
ЗЫЯЗИТДИНОВ Рим Сәләх улы
ЗЫЯЗИТДИНОВ Рим Сәләх улы (19.4.1953, БАССР‑ҙың Миәкә р‑ны Боғҙан а. — 11.3.2018, Салауат ҡ.), актёр. БР‑ҙың халыҡ артисы (2004), БАССР‑ҙың атҡ. артисы (1983). Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы(1980). Өфө сәнғәт уч‑щеһын тамамлағандан һуң (1972; Л.В.Вәлиев, Ф.Ҡ.Ҡасимова курсы) Салауат башҡорт драма театры...
ЗЫЯГӨЛ
ЗЫЯГӨЛ (Cerastium), ҡәнәфер һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. 150‑нән ашыу төрө билдәле, Евразияла, Төньяҡ Африкала һәм Америкала, тропик Африканың һәм Көньяҡ Американың бейек тауҙарында таралған. Башҡортостанда 7 төрө үҫә. Кәҫлектәр барлыҡҡа килтереүсе күп йәки бер, ике йыллыҡ нәҙек тамырһабаҡлы...
ЗЫКИН Владимир Александрович
ЗЫКИН Владимир Александрович (15.2.1935, Бөрө ҡ.), агроном. Рәсәй а.х. фәндәре акад. академигы (1989). А.х. ф. д‑ры (1989), проф. (1991). РФтың атҡ. фән эшмәкәре (1997). Пермь а.х. ин‑тын тамамлағандан һуң (1959) Ҡаҙаҡ ССР‑ында эшләй. 1963 й. алып Бөтә Рәсәй (Бөтә Союз) үҫемлекселек ҒТИ‑ның (Ленинград)...
ЗУЕВКА, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл
ЗУЕВКА, Ҡариҙел р‑нындағы ауыл, Урғыш а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.Көнб. 30 км һәм Щучье Озеро т. юл ст. (Пермь крайы) К. табан 115 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1939 й. — 101 кеше; 1959 — 137; 1989 — 153; 2002 — 132; 2010 — 107 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ пункты бар.
20 б. 30‑сы йй....
ЗУБОВ, Өфө р‑нындағы ауыл
ЗУБОВ, Өфө р‑нындағы ауыл, Зубов а/с үҙәге. Өфөнән К. 13 км һәм Өршәк т. юл ст. Т. табан 8 км алыҫлыҡта Бәрҫеүән й. (Ағиҙел й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 407 кеше; 1920 — 522; 1939 — 640; 1959 — 536; 1989 — 833; 2002 — 1375; 2010 — 2042 кеше. Урыҫтар йәшәй (2002). Урта һәм музыка...
ЗУБКОВ Юрий Владимирович
ЗУБКОВ Юрий Владимирович (17.7.1963, Стәрлетамаҡ ҡ.), тренер. Дзюдо буйынса Рәсәйҙең атҡаҙанған тренеры (2006), бөтә Рәсәй категориялы судья (2017), самбо (1982) һәм дзюдо (1988) буйынса СССР‑ҙың спорт мастеры. БР‑ҙың атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре (2014), РФ‑тың физик культура һәм спорт отличнигы...
ЗУБКОВ Александр Юрьевич
ЗУБКОВ Александр Юрьевич (10.8.1974, Братск ҡ.), спортсы. Бобслей б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (2000), Рәсәйҙең атҡ. спорт мастеры (2003). Сана спорты б‑са Рәсәйҙең халыҡ‑ара класлы спорт мастеры (1994). 2000—02 йй. Юғары спорт оҫталығы мәктәбе өсөн сығыш яһай (тренеры Р.Ш.Фәйезов)....
ЗУБАРЕВ Прокопий Тимофеевич
ЗУБАРЕВ Прокопий Тимофеевич (1886, Вятка губ. Зубари а. — 15.3.1938, Мәскәү), совет партия‑дәүләт эшмәкәре. 1904 й. алып РСДРП ағзаһы. Беренсе донъя һуғышында ҡатнашыусы. 1901—05 йй. Вятка а.х. техник уч‑щеһында уҡый. 1915—17 йй. рус армияһында. 1906 й. башлап — РСДРП‑ның Вятка, 1909 й. алып Өфө губерна...
ЗУБАРЕВ Андрей Сергеевич
ЗУБАРЕВ Андрей Сергеевич (3.3.1987, Өфө ҡ.), спортсы. Шайбалы хоккей буйынса Рәсәйҙең атҡаҙанған спорт мастеры (2014). “Салауат Юлаев” СДЮСШОР‑ы тәрбиәләнеүсеһе (тренеры В.А.Чижов). “Салауат Юлаев” (2003—05, 2012—15, 2021—22), “Аҡ Барыҫ” (Ҡазан ҡ., 2005—08), “Атлант” (Мытищи ҡ., 2008—10, 2011—12), Америка...
ЗӨЛҠӘРНӘЙ Илдар Үзбәк улы
ЗӨЛҠӘРНӘЙ Илдар Үзбәк улы (6.2.1958, Өфө), иҡтисадсы. Иҡт. ф. д‑ры (2008). Ленинград политехник ин‑тын (1981), БДУ‑ны (1995) тамамлаған. 1981 й. алып БДУ‑ның инженер‑программисы, 1985 й. — “БЭТО концерны” ААЙ “Искра” КБ‑ның төп инженеры, 1996 й. башлап ӨДАТУ‑ла уҡыта, 1997 й. — “Башкредитбанк” та бүлек...
ЗӨЛҠӘРНӘЕВ Тәлғәт Рәхимйән улы
ЗӨЛҠӘРНӘЕВ Тәлғәт Рәхимйән улы (1.9.1943, БАССР‑ҙың Әбйәлил р‑ны Әбделмәмбәт а.), гигиенист. Мед. ф. д‑ры (1999), проф. (2000). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2003), РФ‑тың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2000). БДМИ-ны тамамлағандан һуң (1967) 1971 й. тиклем Асҡар үҙәк район дауаханаһының баш табибы булып эшләй....
ЗӨЛҠӘРНӘЕВ Ғәли Камал улы
ЗӨЛҠӘРНӘЕВ Ғәли Камал улы [20.3.1905, Пермь губ. Екатеринбург өйәҙе Һарыкүлмәк а. (Силәбе өлк. Ҡоншаҡ р‑ны) — 24.4.1982, Өфө], тәржемәсе. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1954). Башҡ‑н юғары а.х. мәктәбен (Өфө, 1934), ВКП(б) эргәһендәге Юғары пропагандистар мәктәбен (Мәскәү, 1937) тамамлаған. 1937 й. алып —...
ЗӨЛҠӘРНӘЕВ Батыргәрәй Сәлим улы
ЗӨЛҠӘРНӘЕВ Батыргәрәй Сәлим улы [10.9.1949, БАССР‑ҙың Йомағужа р‑ны Хоҙайбирҙин а. (БР‑ҙың Күгәрсен р‑ны)], хәрби эшмәкәр. Хәрби ф. д‑ры (1996), проф. (1997). Контр‑адмирал (1999). Каспий юғары хәрби‑диңгеҙ уч‑щеһын (Баҡы, 1971), Хәрби‑диңгеҙ акад. (Ленинград, 1985), РФ Ҡораллы көстәре Ген. штабының...
ЗӨГӘЙ
ЗӨГӘЙ (Cottus gobio), диңгеҙ этеше һымаҡтар отрядының диңгеҙ саяндары ғаиләһенә ҡараған балыҡ. Европаның сөсө һыу ятҡылыҡтарында Төньяҡ Испаниянан алып Уралға тиклем йәшәй. Кәүҙә оҙонлоғо 12 см тиклем, орсоҡ формаһында, яланғас йәки ваҡ һөйәк энәләр м‑н ҡапланған. Төҫө һорғолт; ҡанатында (ҡорһаҡ ҡанатынан...
ЗӨБӘЙЕРОВ Сибәғәт Ғариф улы
ЗӨБӘЙЕРОВ Сибәғәт Ғариф улы [9.5.1946, БАССР‑ҙың Воскресенск р‑ны Воскресенск а. (БР‑ҙың Мәләүез р‑ны)], инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (2000). БР‑ҙың мәғариф отличнигы (2003), РФ‑тың почётлы юғары проф. белем биреү хеҙм‑ре (2006), СССР‑ҙың уйлап табыусыһы (1983). ӨНИ‑не тамамлағандан һуң (1970) шунда...
ЗӨБӘЙЕРОВ Әмин Фәхретдин улы
ЗӨБӘЙЕРОВ Әмин (Абдулла) Фәхретдин улы [18.3.1891, Өфө губ. Стәрлетамаҡ өйәҙе Ишле а. (БР‑ҙың Ауырғазы р‑ны) — 23.5.1963, Өфө], актёр. РСФСР‑ҙың (1949) һәм БАССР-ҙың (1935) халыҡ артисы. “Ғосмания” (1906—08), “Ғәлиә” (1908—09) мәҙрәсәләрендә уҡыған. 1909—11 йй. — “Сәйяр”, 1912—14 йй. “Нур” труппаһы...
ЗӨБӘЙҘУЛЛИН Хизбулла Ғүмәр улы
ЗӨБӘЙҘУЛЛИН Хизбулла Ғүмәр улы [28.10.1929, БАССР‑ҙың Стәрлетамаҡ кантоны Түб. Әрмет а. (БРҙың Ишембай р‑ны) — 31.12.2001, Өфө], бейеүсе. БАССР‑ҙың халыҡ (1969) һәм атҡ. (1959) артисы. 1946 й. алып 26‑сы Дәүләт союз з‑дында (ҡара: Өфө моторҙар эшләү производство берекмәһе) эшләй. 1950—72 йй. Башҡ. дәүләт...
