Список материалов
ИҪӘНБАЕВ Николай Иҫәнбай улы
ИҪӘНБАЕВ Николай Иҫәнбай улы [27.2.1929, БАССР‑ҙың Бөрө кантоны Түбәнге Ҡасмаш а. (БР‑ҙың Ҡалтасы районы) — 24.9.2020, Йошкар‑Ола ҡ.], тел белгесе. Филология фәндәре докторы (1993), профессор (2002). Мари Эл Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1999). Мари педагогия институтын тамамлаған (Йошкар‑Ола ҡ.,...
ИҪӘНБАЕВ Маҙһар Насип улы
ИҪӘНБАЕВ Маҙһар Насип улы (15.9.1936, БАССР- ҙың Баймаҡ р‑ны 2‑се Этҡол а.), иҡтисадсы. БР ФА акад. (2002), иҡт. ф. д‑ры (1987), проф. (1993). РФ-тың (1998) һәм БАССР-ҙың (1986) атҡ. фән эшмәкәре. БДУ-ны тамамлаған (1961). 1963 й. алып Соц.‑иҡт. тикшеренеүҙәр ин‑тында эшләй: 1971 й. башлап өлкән ғилми...
ИҪӘНБАЕВ Йомабай Мөтиғулла улы
ИҪӘНБАЕВ Йомабай Мөтиғулла улы (21.9.1891, Ырымбур губ. Орск өйәҙе Исмәғил а. — 1943, Воронеж ҡ. янында), ҡурайсы. БАССР‑ҙың халыҡ артисы (1991). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1925 й. алып Башҡорт Күсмә театры ҡурайсыһы, 1929—40 йй. Хәйбулла р‑нында үҙе ойошторған “Һарыкүл” к‑зы рәйесе. 1940 й. репрессиялана....
ИҪӘН, Баймаҡ р-нындағы ауыл
ИҪӘН, Баймаҡ р‑нындағы ауыл, Ниғәмәт а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т. 31 км һәм Сибай т. юл ст. Т.-Көнб. табан 75 км алыҫлыҡта Талҡаҫ күле буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 551 кеше; 1920 — 767; 1939 — 146; 1959 — 109; 1989 — 105; 2002 — 181; 2010 — 176 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Башланғыс мәктәп...
ИҪӘН ХАН
ИҪӘН ХАН, Әсән хан, башҡ. ханы, башҡорттарҙың ирәкте ҡәбиләһе башлығы. Майҡы бей нәҫеленән. Ҡазан ханлығы тарханы. 16 б. 1‑се ярт. Башҡортостандың төньяғында байҡы (ҡара: Ун), балыҡсы, гәрә, ирәкте, ҡайпан (ҡара: Танып), таҙ, уран башҡ. ҡәбиләләре берләшмәһе етәксеһе. Беүә һәм Тере Танып йй. алып Ағиҙел...
ИҪӘКӘЙ, Ишембай р‑нындағы ауыл
ИҪӘКӘЙ, Ишембай р‑нындағы ауыл, Маҡар а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.- Көнс. 56 км һәм Стәрлетамаҡ т. юл ст. Көнс. табан 54 км алыҫлыҡта Рәүҙәк й. (Егән й. ҡушылдығы) буйында, Ишембай заказнигы терр‑яһында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 670 кеше; 1920 — 807; 1939 — 744; 1959 — 711; 1989 — 309; 2002 — 247;...
ИҪӘКӘЙ, Бишбүләк р‑нындағы ауыл
ИҪӘКӘЙ, Бишбүләк р‑нындағы ауыл, Сухоречка а/с ҡарай. Район үҙәгенән Көнб. 35 км һәм Приют т. юл ст. К. табан 38 км алыҫлыҡта Ыҡ й. (Кама й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 398 кеше; 1920 — 480; 1939 — 466; 1959 — 338; 1989 — 177; 2002 — 157; 2010 — 129 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....
ИҪӘКӘЕВ Иҫлебай Иҫәкәй улы
ИҪӘКӘЕВ Иҫлебай Иҫәкәй улы (15.5.1935, БАССР‑ҙың Краснокама р‑ны Түбән Таҡыя а. — 30.11.1998, Салехард ҡ.), агроном. а.х. ф. д‑ры (1995). Новосибирск а.х. ин‑тын тамамлағандан һуң (1965) Томск өлк. хужалыҡтарында эшләй. 1977 й. алып Ханты‑Манси а.х. тәжрибә ст.: өлкән агроном, 1978—80 йй. фермалар идарасыһы....
ИСХАҠОВА Фәниҙә Әғзәм ҡыҙы
ИСХАҠОВА Фәниҙә Әғзәм ҡыҙы (25.7.1965, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Көсөк а.), яҙыусы. Яҙыусылар союзы ағзаһы (1997). БДУ‑ны тамамлаған (1987). 1989—92 йй. Башҡ‑н мәғариф хеҙм‑рҙәренең квалификацияһын күтәреү ин‑ты хеҙм‑ре. 1994—2010 йй. “Китап” нәшриәтендә: 2005 й. алып редакция мөдире, 2007 й. — бүлек начальнигы;...
ИСХАҠОВА Ләйлә Хәбибулла ҡыҙы
ИСХАҠОВА Ләйлә Хәбибулла ҡыҙы (16.3.1927, Өфө — 29.3.2005, Тольятти ҡ.), хор дирижёры. РСФСР‑ҙың (1978) һәм БАССР‑ҙың (1969) атҡ. сәнғәт эшмәкәре. Башҡ. муз. уч‑щеһын (1950; О.М.Райцын класы), Мәскәү консерваторияһын (1958; К.Б.Птица класы) тамамлаған. 1944—46 йй. Башҡ. филармонияһы хоры йырсыһы, 1950—53 йй....
ИСХАҠОВ Эдуард Роберт улы
ИСХАҠОВ Эдуард Роберт улы (19.6.1964, Энгельс ҡ.), психофизиолог. Мед. ф. д‑ры (2000), проф. (2006). Полиция полк. (2006). БДМИ‑ны тамамлағандан һуң (1988) Өфөнөң 4‑се балалар поликлиникаһында, Ҡариҙел үҙәк район дауаханаһында эшләй, 1989 й. алып хәрби табип, полктың мед. пункты нач., 1991 й. — Асҡын...
ИСХАҠОВ Салауат Миҙхәт улы
ИСХАҠОВ Салауат Миҙхәт улы (7.9.1959, БАССР-ҙың Иглин р-ны Меңйетәр а.), тарихсы. Тарих ф. д‑ры (2003). БДПИ‑ны тамамлаған (1981). 1989 й. алып РФА‑ның Рәсәй тарихы ин‑тында эшләй (Мәскәү), 1995 й. — өлкән ғилми хеҙм‑р, бер үк ваҡытта РФА‑ның Соц. реформалар, хәрәкәттәр һәм революциялар тарихы б‑са...
ИСХАҠОВ Ҡасим Миңлевәли улы
ИСХАҠОВ Ҡасим Миңлевәли улы (29.5.1949, Өфө), инженер‑механик. Техник ф. д‑ры (1996), проф. (2007). ӨАИ‑ны тамамлағандан һуң (1971) ӨМЭЗ‑дә эшләй. 1973 й. алып ӨДАТУ-ла: 1979 й. — өлкән ғилми хеҙм‑р, 1981 й. башлап уҡыта. Фәнни эшмәкәрлеге йылылыҡ двигателдәренең һыуытыу системаларын уйлап табыуға арналған....
ИСХАҠОВ Гәрәй
ИСХАҠОВ Гәрәй (Миңлегәрәй Усман улы; 25.11.1931, БАССР‑ҙың Ейәнсура р‑ны Ибрай а. – 24.6.1997, Сибай ҡ.), драматург. Журналистар союзы (1972), Яҙыусылар союзы (1993) ағзаһы. 1952 й. алып Белорет р‑нында мәҙәниәт йорто мөдире, 1955—57 йй. Ейәнсура район мәҙәниәт йортоноң художество етәксеһе, 1958 й....
ИСХАҠОВ Вәзих Мөхәмәтша улы
ИСХАҠОВ Вәзих Мөхәмәтша улы (5.10.1927, БАССР‑ҙың Бәләбәй кантоны Иҫке Тайнаш а., хәҙ. БР‑ҙың Саҡмағош р‑ны Тайнаш а. — 20.1.1985, Өфө), яҙыусы. БАССР‑ҙың атҡ. мәҙәниәт хеҙм‑ре (1981). Яҙыусылар союзы ағзаһы (1966). БДУ‑ны тамамлаған (1964). 1958—59 йй. “Кызыл таң” гәз., 1962 й. алып БАССР МС‑ының Радиотапшырыуҙар...
ИСУПОВ Филадельф Григорьевич
ИСУПОВ Филадельф Григорьевич (23.5.1923, Пермь ҡ. — 31.5.1977, Өфө), вирусолог. Мед. ф. д‑ры (1975), проф. (1976). СССР‑ҙың һаулыҡ һаҡлау отличнигы (1971). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Ҡазан мед. ин‑тын тамамлағандан һуң (1950) 1955 й. тиклем санитария‑эпидемиология ст. (Коркино ҡ.) лаб. мөдире булып...
ИСТПАРТ
ИСТПАРТ, 1917 й. Октябрь революцияһы һәм РКП(б) тарихын өйрәнеү буйынса комиссия, ғилми һәм нәшриәт үҙәге. 1920 й. авг. РСФСР Дәүләт нәшриәте эргәһендә ойошторола, 1920 й. сент. алып Мәғариф ХК эргәһендә, 1921 й. — ВКП(б) ҮК эргәһендә; 1928 й. башлап В.И.Ленин институты составында. Октябрь революцияһы,...
ИСТОЧНИК, Шаран р‑нындағы ауыл
ИСТОЧНИК, Шаран р‑нындағы ауыл, Дмитриева Поляна а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 18 км һәм Туймазы т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 50 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 9 кеше; 1920 — 17; 1939 — 107; 1959 — 118; 1989 — 159; 2002 — 260; 2010 — 228 кеше. Башҡорттар, татарҙар йәшәй (2002). Фельдшер‑акушерлыҡ...
ИСТОРИОГРАФИЯ
ИСТОРИОГРАФИЯ (гр. historia — үткәндәр, белгәндәр т‑да хикәйәләү һәм ...графия), билдәле бер дәүергә, темаға арналған тикшеренеүҙәр йыйылмаһы. Башҡортостан терр‑яһы һәм унда йәшәгән халыҡтар т‑да тәүге яҙма телгә алыуҙар грек сәйәхәтселәренә ҡарай. Аримасптар, аргиппейҙар, иирктар т‑да мәғлүмәттәр Аристей...
ИСТОМИНА Энесса Георгиевна
ИСТОМИНА Энесса Георгиевна (16.6.1943, БАССР-ҙың Шишмә р-ны Шишмә а.), тарихсы. Тарих ф. д‑ры (1984), проф. (2003). Журналистар союзы ағзаһы. Мәскәү тарих‑архив ин‑тын тамамлағандан һуң (1957) Псков һәм Новгород ҡҡ. архивтарында эшләй. 1969 й. алып Мәскәүҙә: Бөтә Союз документтар алып барыу һәм архив...
