Список материалов
ИЛКӘНӘЙ, Көйөргәҙе р-нындағы ауыл
ИЛКӘНӘЙ, Көйөргәҙе р-нындағы ауыл, Илкәнәй а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т. 22 км һәм Ҡарағай т. юл ст. Т.‑Көнс. табан 3 км алыҫлыҡта Мәләүез й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 498 кеше; 1920 – 370; 1939 – 261; 1959 – 214; 1989 – 235; 2002 – 290; 2010 — 327 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Урта мәктәп,...
ИЛИЗАРОВ Симон Семёнович
ИЛИЗАРОВ Симон Семёнович (21.3.1950, Өфө ҡ.), тарихсы. Тарих ф. д‑ры (2004), проф. (2006). Б.С.Илизаровтың ҡустыһы. Мәскәү тарих-архив ин‑тын тамамлағандан һуң (1973) Бөтә Союз документтар алып барыу һәм архив эше ҒТИ‑нда, 1975 й. алып РФА‑ның Тәбиғәт фәне һәм техника тарихы ин‑тында (1990 й. башлап...
ИЛИЗАРОВ Борис Семёнович
ИЛИЗАРОВ Борис Семёнович (24.4.1944, Өфө ҡ.), тарихсы. Тарих ф. д‑ры (1985), проф. (1986). С.С.Илизаровтың ағаһы. Мәскәү тарих‑архив ин‑тын тамамлаған (1969). 1973 й. башлап Бөтә Союз документтар алып барыу һәм архив эше ҒТИ‑нда, 1979 й. — Мәскәү тарих‑архив ин‑тында (1981 й. алып архив эше теорияһы...
ИЛЕШЕВ Илдус Ғөбәйҙулла улы
ИЛЕШЕВ Илдус Ғөбәйҙулла улы (17.5.1957, БАССР‑ҙың Күгәрсен р‑ны Үрге Сирбай а.), политолог, дәүләт эшмәкәре. Филол. ф. канд. (1990), сәйәсәт ф. д‑ры (2000), проф. (2003). БР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (2007). Ғ.Ш.Илешевтең улы. В.И.Ленин ис. Мәскәү пед. ин‑тын тамамлаған (1980). 1981 й. алып БДУ‑ла уҡыта....
ИЛЕШЕВ Ғөбәйҙулла Шәрип улы
ИЛЕШЕВ Ғөбәйҙулла Шәрип улы [10.11.1927, БАССР‑ҙың Йылайыр кантоны Түбәнге Сирбай а. (БР‑ҙың Күгәрсен р‑ны) — 7.8.2009, Өфө], тарихсы. Тарих ф. д‑ры (1985), проф. (1988). БАССР‑ҙың атҡ. фән эшмәкәре (1989). Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. Свердловск юғары партия мәктәбен тамамлаған (1961). 1944—51 йй. СССР...
ИЛЕШ, Илеш р-нындағы ауыл
ИЛЕШ, Илеш р-нындағы ауыл, Ябалаҡ а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнб. 30 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т. табан 146 км алыҫлыҡта Сөн й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 968 кеше; 1920 – 1284; 1939 – 1213; 1959 – 757; 1989 – 424; 2002 – 436; 2010 – 409 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Төп мәктәп, фельдшер‑акушерлыҡ...
ИЛЕШ РАЙОНЫ
ИЛЕШ РАЙОНЫ, БР‑ҙың төньяҡ-көнбайышында урынлашҡан. Төньяҡта — Краснокама, көнсығышта — Дүртөйлө, көньяҡта — Саҡмағош һәм Баҡалы р‑ндары, көнбайышта ТР м‑н сиктәш. 1935 й. 31 ғин. БАССР‑ҙың Баҡалы, Дүртөйлө, Саҡмағош р‑ндарын эреләтеүгә бәйле ойошторола (ҡара: Административ район). Майҙаны — 1974 км2....
ИЛЕСТАНБӘТ, Краснокама р‑нындағы ауыл
ИЛЕСТАНБӘТ, Краснокама р‑нындағы ауыл, Мүзәк а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 25 км һәм Әмзә т. юл ст. К.‑Көнс. табан 6 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 141 кеше; 1920 — 157; 1939 — 194; 1959 — 207; 1989 — 190; 2002 — 168; 2010 — 182 кеше. Мариҙар йәшәй (2002). Мәҙәниәт йорто бар.
Ауылға...
ИЛЕМБӘТОВ Вәлит Хәлит улы
ИЛЕМБӘТОВ Вәлит Хәлит улы (1.11.1956, БАССР‑ҙың Ейәнсура р‑ны Яңыбай а.), эстрада артисы. Филол. ф. канд. (1998). БР‑ҙың халыҡ (2002) һәм атҡ. (1992) артисы. Башҡ. респ. мәҙәни‑ағартыу уч‑щеһын (Стәрлетамаҡ ҡ., 1979), БДУ‑ны (1990) тамамлаған. 1978 й. алып Салауат башҡ. драма театры актёры, 1982 й....
ИЛЕМБӘТОВ Азамат Фәттәх улы
ИЛЕМБӘТОВ Азамат Фәттәх улы (26.9.1972, Өфө), дәүләт эшмәкәре. Техник ф. канд. (2002). Г.В.Плеханов ис. С.‑Петербург тау ин‑тын тамамлағандан һуң (1994) Бүребай тау-байыҡтырыу комб‑тында эшләй (өҙөклөктәр м‑н; 2004—05 йй. ген. дир.). 1998 й. ғин.‑майында Ер ресурстары һәм ер төҙөлөшө ком‑тының ер кадастры...
ИЛЕК, Мишкә р-нындағы ауыл
ИЛЕК, Мишкә р-нындағы ауыл, Баймырҙа а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.-Көнб. 45 км һәм Загородная т. юл ст. Т.‑Көнб. табан 115 км алыҫлыҡта Дикәнер й. (Тере Танып й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. – 46 кеше; 1920 – 355; 1939 – 311; 1959 – 416; 1989 – 244; 2002 – 210; 2010 – 156 кеше. Мариҙар йәшәй...
ИЛЕК, Кушнаренко р-нындағы ауыл
ИЛЕК, Кушнаренко р-нындағы ауыл, Горький а/с үҙәге. Район үҙәгенән Т.-Көнб. 34 км һәм Өфө т. юл ст. Т.-Көнб. табан 92 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1646 кеше; 1920 – 1980; 1939 – 1745; 1959 – 953; 1989 – 813; 2002 – 685; 2010 – 541 кеше. Татарҙар, башҡорттар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар...
ИЛБӘКОВ Ишморат Ҡәйүм улы
ИЛБӘКОВ Ишморат Ҡәйүм улы (10.2.1963, БАССР‑ҙың Хәйбулла р‑ны Ғәлиәхмәт а.), ҡурайсы. БР‑ҙың халыҡ (1997) һәм БАССР‑ҙың атҡ. (1989) артисы. Өфө сәнғәт уч‑щеһын (1982; Р.Р.Рәхимов класы), Алматы консерваторияһын (1994; К.А.Жумакенов класы) тамамлаған. 1982 й. алып Башҡ. филармонияһы солист‑ҡурайсыһы,...
ИЛБАЕВА Зәйтүнә Зариф ҡыҙы
ИЛБАЕВА Зәйтүнә Зариф ҡыҙы [23.2.1906, Өфө губ. ш. уҡ исемле өйәҙе Шишмә а. (БР‑ҙың Шишмә р‑ны) — 5.10.1983, Өфө], йырсы (лирик сопрано). БАССР‑ҙың атҡ. артисы (1942). Мәскәү консерваторияһы эргәһендәге Башҡ. студияһын тамамлағандан һуң (1938; Е.А.Милькович класы) БДОБТ солисы, 1952 й. алып Башҡ. филармонияһының...
ИЛӘС, Хәйбулла р‑нындағы ауыл
ИЛӘС, Турат, Хәйбулла р‑нындағы ауыл, Яңы Ергән а/с ҡарай. Район үҙәгенән К. 12 км һәм Һары т. юл ст. (Ырымбур өлк.) Т.‑Көнс. табан 67 км алыҫлыҡта Турат й. (Таналыҡ й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. – 458 кеше; 1920 – 575; 1939 – 394; 1959 – 398; 1989 – 356; 2002 – 402; 2010 — 359 кеше....
ИЛӘКШИҘЕ, Илеш р‑нындағы ауыл
ИЛӘКШИҘЕ, Илеш р‑нындағы ауыл, Бишҡурай а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 28 км һәм Бүздәк т. юл ст. Т. табан 106 км алыҫлыҡта Ташшишмә й. (Кеүәш й. басс.) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 612 кеше; 1920 — 827; 1939 — 694; 1959 — 575; 1989 — 299; 2002 — 240; 2010 — 240 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002)....
ИЛАРИОН
ИЛАРИОН (донъяуи исеме Прохоров Николай Иванович; 9.3.1889, Харьков губ. Михайловский утары — 27.1.1973, Белополье ҡ.), Өфө һәм Стәрлетамаҡ архиепискобы (1953—58; 1963—67). Архиепископ (1957). Монахлыҡ ҡабул иткән (1945). Курск дини семинарияһын тамамлаған (1910), Мәскәү коммерция ин‑тында уҡыған (1912—14)....
ИЛАҒУТ
ИЛАҒУТ (Lythrum), илағут һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты. Яҡынса 40 төрө билдәле, бөтә Ер шарында таралған. Башҡортостанда талъяпраҡ И. һәм сыбыҡ И. үҫә. Күп йыллыҡ үлән. Һабағы ҡырлы, төҙ, тармаҡлы, 50—150 см бейеклектә. Япрағы ябай, ланцет рәүешендә, ултырма, ҡапма‑ҡаршы йәки суҡлы теҙелешле....
ИЛ
ИЛ, 1) ҡәбилә, ырыу, һирәк осраҡта башҡорттарҙың ырыу‑ҡәбилә ҡоролошонда ырыу бүленеше. 2) Башҡортостандың төньяҡ‑көнсығышында һәм көньяҡ‑көнбайышында ырыу йәки ырыу бүленеше урынлашҡан терр‑я. “Ил” термины күп төрки халыҡтарҙа осрай, “ватан” төшөнсәһенә тиң.
Әҙәб.: Кузеев Р.Г., Бикбулатов Н.В., Шитова С.Н....
ИҠТИСАДИ ҺӘМ СОЦИАЛЬ ГЕОГРАФИЯ
ИҠТИСАДИ ҺӘМ СОЦИАЛЬ ГЕОГРАФИЯ, халыҡтың, тәбиғәт ресурстарының һәм шарттарының урынлашыу законлыҡтарын, хужалыҡты ойоштороу, уның үҫеш юлдарын өйрәнеү, баһа биреү т‑дағы фән. Халыҡ географияһынан, тәбиғәт байлыҡтарын файҙаланыу, мәҙәниәт, хужалыҡ, хәрби, рекреацион һ.б. географияларҙан тора. Иҡтисад,...
