Список материалов
МОРАТШИН Фларит Рәшит улы
МОРАТШИН Фларит Рәшит улы (13.1.1962, Өфө), юрист, дәүләт эшмәкәре. Юридик ф. д‑ры (2000). БДУ‑ны тамамлағандан һуң (1986) шунда уҡ эшләй. 1992 й. башлап Өфө юғары мәктәбе уҡытыусыһы. 1995 й. алып БР Президенты Хаки‑ миәтендә эшләй: хоҡуҡи экспертиза бүлеге мөдире, 1998 й. — Дәүләт- хоҡуҡ идаралығы...
МОРАТШИН Риф Вәли улы
МОРАТШИН Риф Вәли улы (10.1. 1943, БАССР‑ҙың Учалы р‑ны Мулдаш а.), баянсы. РФ‑тың атҡ. артисы (2002), БАССР‑ҙың атҡ. сәнғәт эшмәкәре (1977). Өфө сәнғәт уч‑щеһын (1970; Е.Л.Смирнов класы), ӨДСИ‑не (1985; З.Ғ.Исмәғилев класы) тамамлаған. 1960 й. алып Учалы р‑нының Иманғол а. клубы мөдире, 1961—62 йй....
МОРАТШИН Амран Миһран улы
МОРАТШИН Амран Миһран улы [20.9.1948, БАССР‑ҙың Йомағужа районы Мотай а. (БР‑ҙың Мәләүез районы) — 10.12.2018, Өфө ҡ.], инженер‑электрик. Техник фәндәр докторы (2006). РФ‑тың атҡаҙанған метрологы (1998). ӨНИ‑не тамамлаған (1973). 1975 й. алып БР‑ҙың Дәүләт төбәк стандартлаштырыу, метрология һәм һынау...
МОРАТША СЫРТЛАНОВ
МОРАТША СЫРТЛАНОВ, Крәҫ‑ тиәндәр һуғышында (1773—75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Ҡазан даруғаһы Ҡыр-Йылан улусы башҡорто. Шул уҡ улустың стар‑ шинаһы. 1759 й. башҡорттар делегацияһы составында С.‑Петербургҡа императрица Елизавета Петровнағабашҡ. ерҙәрен баҫып алыуҙы тыйыу т‑да хат алып бара....
МОРАТОВ Йәүҙәт Әхнәф улы
МОРАТОВ Йәүҙәт Әхнәф улы (8.1. 1951, БАССР‑ҙың Саҡмағош р‑ны Яңы Ҡалмаш а.), баянсы. БР‑ҙың халыҡ (1995), БАССР‑ҙың атҡ. (1989) артисы. Өфө сәнғәт уч‑щеһын (1971; Ф.М.Сиражитдинов класы), ӨДСИ‑не (1976; Р.Ғ.Рәхимов класы) тамамлаған. 1970 й. алып (өҙөклөктәр м‑н) Ғәскәров Ф. исемендәге халыҡ бейеүҙәре...
МОРАТОВ Ғәйнетдин Ғабдрахман улы
МОРАТОВ Ғәйнетдин Ғабдрахман улы [20.11.1913, Өфө губ. Бәләбәй өйәҙе Аблай а. (БР‑ҙың Саҡмағош р‑ны) — 6.6.1986, Өфө], Соц. Хеҙмәт геройы (1959). 1934—36 йй. Ағиҙел йылға пароходсылығының судно механигы. 1938 й. алып Тымыҡ океан пароходсылығының “Давыдов” боҙватҡысында механик. 1939 й. башлап Өфө НЭЗ‑ында...
МОРАТ, археологик ҡомартҡы
МОРАТ, б.э.т. 12—3 мең йыллыҡтарға ҡараған археологик ҡомартҡы. Учалы р‑ны Оҙонкүл а. төньяҡҡа ҡарай 1 км алыҫлыҡта Оҙонкүл күленең көньяҡ-көнбайыш ярының киң морононда урынлашҡан. 1963—66 йй. Г.Н. Матюшин тарафынан асыла һәм өйрәнелә. 460 м2 ер ҡаҙылған. 20 меңдән ашыу әйбер, башлыса керамика ватыҡтары,...
МОРАТ Төхфәт Фәттәхетдин улы
МОРАТ (Моратов) Төхфәт Фәттәхетдин улы (21.1.1906, Ырымбур губ. Орск өйәҙе Ишембәт а. — 27.12.1944, Латвия ССР‑ы Будэниске а. янында), шағир. Б.В. һуғышында ҡатнашыусы. 1927 й. алып “Башкнига” ширҡәте мөхәррире, “Үктәбер” (ҡара: “Ағиҙел”) ж. хеҙм‑ре, 1936— 41 йй. Хәйбулла р‑нының Аҡъяр башҡ. урта мәктәбендә...
МОРАТ АБДАЛОВ
МОРАТ АБДАЛОВ, М о р а т А б р а л о в, М. А б т а л о в (1706—?), Крәҫтиәндәр һуғышында (1773— 75) ҡатнашыусы, Е.И.Пугачёв полковнигы. Нуғай даруғаһы Бөрйән улусы Морат а. башҡорто. Батыр. Башҡорт ихтилалында (1755—56) ҡатнашыусы. 1773 й. дек. алып М.А. отряды (600‑гә яҡын кеше) Исәт провинцияһында...
МОРАТ
МОРАТ, М о р а т С о л т а н (?— 1708, Ҡазан), Башҡорт ихтилалы (1704—11) етәкселәренең береһе. Өфө өйәҙе башҡорто (башҡа мәғлүмәттәр б‑са, Күсем нәҫеленән булған Себер ханы). 1706 й. йәйендә баш күтәргән башҡорттар делегацияһы башында батша хөкүмәтенә ҡаршы бергәләп көрәшеү өсөн Төньяҡ Кавказ халыҡтары...
МОРАПТАЛ УРТА МӘКТӘБЕ
МОРАПТАЛ УРТА МӘКТӘБЕ, Көйөргәҙе р‑ны Яңы Мораптал а. урынлашҡан. 1919 й. мәҙрәсә базаһында 1‑се баҫҡыс мәктәбе асыла, 1928 й. алып крәҫтиән йәштәре мәктәбе, 1935 й. — тулы булмаған урта мәктәп, 1937 й. хәҙ. статусын ала, 1988 й. Б.Бикбай исеме бирелә. Иҫке Мораптал һәм Яҡут аа. филиалдары эшләй. Китапханаһы,...
МОРАҠАЙ, Әбйәлил р‑нындағы ауыл
МОРАҠАЙ, Әбйәлил р‑нындағы ауыл, Байым а/с ҡарай. Район үҙә‑ генән Т.‑Көнс. 79 км һәм Мораҡай т. юл ст. Т. табан 2 км алыҫлыҡта Кесе Ҡыҙыл й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 323 кеше; 1920 — 398; 1939 — 325; 1959 — 310; 1989 — 291; 2002 — 293; 2010 — 329 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Башланғыс...
МОРАҠАЙ ҠУРҒАНДАРЫ
МОРАҠАЙ ҠУРҒАНДАРЫ, 10— 12 бб. ҡараған археологик ҡомартҡы. Әбйәлил р‑ны Мораҡай а. көнсығышта урынлашҡан. Ҡурғанлы ҡәберлектәргә ҡарай. М.ҡ. I ауылдан төньяҡ-көнсығышҡа табан Кесе Ҡыҙыл й. һул ярында урынлашҡан. 1965—66 йй. Н.А.Мәжитов тарафынан асыла һәм өйрәнелә. 12 ҡурған (диам. 11—18 м, бейеклеге...
МОРАҠ, Ғафури р‑нындағы ауыл, Мораҡ а/с үҙәге
МОРАҠ, Ғафури р‑нындағы ауыл, Мораҡ а/с үҙәге. Район үҙәгенән К.‑Көнб. 30 км һәм Аҡкүл т. юл ст. К. табан 38 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Халҡы: 1906 й. — 1586 кеше; 1920 — 1585; 1939 — 1353; 1959 — 1049; 1989 — 705; 2002 — 681; 2010 — 634 кеше. Сыуаштар, татарҙар йәшәй (2002). Урта мәктәп, балалар баҡсаһы,...
МОРАҠ, ауыл, Күгәрсен р‑ны
МОРАҠ, Ҡ ы ҙ ы л М ә с е т, ауыл, Күгәрсен р‑ны (1930—35 йй. һәм 1965 й. алып) һәм Мораҡ а/с үҙәге. Өфөнән К.‑Көнс. 271 км һәм Мәләүез т. юл ст. К.‑Көнс. табан 67 км алыҫлыҡта Оло Эйек й. (Һаҡмар й. ҡушылдығы) буйында, Мораҡ—Ира, Иҫәнғол—Мораҡ автомобиль юлдарында урынлашҡан. Халҡы (мең кеше): 1900...
МОРАҠ ДЕПРЕССИЯҺЫ
МОРАҠ ДЕПРЕССИЯҺЫ, Урал алды бөгөлөнөң көньяҡ өлөшөндәге ҙур кире тектоник структура. БР терр‑яһында төньяҡта Шихан-Ишембай биләненән алып (Ишембай ҡ. киңлеге) көньяҡ сиккә тиклем меридиональ йүнәлештә һуҙылған. М.д. 1—2 км тиклем ҡалынлыҡтағы флиш (карбон), биогерм (аҫҡы пермь), галоген (көңгөр ярусы)...
МОРАҠ БАШҠОРТ ПЕДАГОГИЯ УЧИЛИЩЕҺЫ
МОРАҠ БАШҠОРТ ПЕДАГОГИЯ УЧИЛИЩЕҺЫ, 1946 й. Күгәрсен р‑нында Дәүләкән педагогия училищеһы базаһында асыла. 1955 й. училище составына Йылайыр педагогия училищеһы индерелә. Уҡытыу көндөҙгө һәм ситтән тороп уҡыу (1947 й. алып) бүлектәрендә башланғыс кластар уҡытыусыһы һөнәре б‑са алып барылған. Китапханаһы,...
МОРАҠ
МОРАҠ, һ а ҙ е л ә г е (Rubus chamaemorus), рубус затына ҡараған үҫемлек. Төньяҡ ярымшарҙың субарктик һәм уртаса бүлкәттәрендә таралған. Оҙон йәйелеүсән тамырһабаҡлы күп йыллыҡ ике өйлө үлән. Һабағы ябай, төҙ, бейеклеге 5—30 см. Япрағы бөтөн, бөрө рәүешендә, тәрән булмаған биш айырсалы. Япраҡ ҡолаҡсыны...
МОРАҘЫМ, Күгәрсен р‑нындағы ауыл
МОРАҘЫМ, 3‑сө Ю л д ы б а й, Күгәрсен р‑нындағы ауыл, Юлдыбай а/с ҡарай. Район үҙәгенән К.‑Көнс. 27 км һәм Мәләүез т. юл ст. К.‑Көнс. табан 94 км алыҫлыҡта Оло Эйек й. (Һаҡмар й. ҡушылдығы) буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 426 кеше; 1920 — 468; 1939 — 190; 1959 — 190; 1989 — 126; 2002 — 180; 2010...
МОРАҘЫМ, Бөрйән р‑нындағы ауыл
МОРАҘЫМ, А р а т а у, Бөрйән р‑нындағы ауыл, Байназар а/с ҡарай. Район үҙәгенән Т.‑Көнс. 36 км һәм Белорет т. юл ст. К.‑Көнб. табан 124 км алыҫлыҡта Ағиҙел й. буйында урынлашҡан. Халҡы: 1900 й. — 174 кеше; 1920 — 207; 1939 — 133; 1959 — 199; 1989 — 326; 2002 — 381; 2010 — 374 кеше. Башҡорттар йәшәй...
